جراحی اولتراساوند متمرکز برای درمان فیبروئید رحمی

جراحی اولتراساوند متمرکز یا FUS روش درمانی غیرتهاجمی برای فیبروئید رحمی است. فیبروئید به رشد غیرسرطانی سلول‌های رحم اطلاق می‌شود. برای تعیین این که آیا شما کاندیدای خوبی برای این جراحی هستید یا نه، پزشک تست MRI را پیش از جراحی انجام خواهد داد. جراحی اولتراساوند متمرکز زمانی اتفاق می‌افتد که درون دستگاه اسکنر MRI قرار دارید که با ترانس‌داکتور اولتراساوند با انرژی بالا مجهز شده است.

تصاویر MRI به پزشک محل دقیق فیبروئید رحم و ساختارهای اطراف که باید محافظت شوند را، نظیر مثانه و روده‌ها نشان می‌دهند. مانیتورهای فیبروئید و ساختارهای اطراف را هدف می‌گیرند، ترانس‌داکتور باید امواج متمرکز صوتی را تنها روی فیبروئید متمرکز کند. این امواج روی ناحیه‌ی کوچکی که دارای سلول‌های فیبروئیدی است، مورد حمله قرار داده و آن‌ها از بین می‌برند.
این جراحی که در حال حاضر چندان در دسترس نیست، در کلینیک‌های تخصصی انجام می‌شود.

چرا انجام می‌شود؟

جراحی اولتراساوند متمرکز:

• نشانه‌های آزاردهنده‌ی ناشی از فیبروئید را، از قبیل خون‌ریزی‌های سنگین هنگام قاعدگی و احساس درد و فشار در لگن، تسهیل کند.
• به جایگزینی روش درمان تهاجمیِ جراحی می‌پردازد.
• به شکل عملی سرپایی است.
• بازگشت به فعالیت‌های نرمال پس از انجام آن بسیار سریع انجام می‌شود.

با وجود این که این روش مزایای فراوانی نسبت به سایر روش‌های درمان فیبروئید ارائه می‌دهد، برای همه‌ی افراد بهترین گزینه محسوب نمی‌شود. ممکن است در صورتی که شرایط زیر را دارید، این روش ممکن است گزینه‌ی خوبی برای شما نباشد:

• زخم‌های متعددی در ناحیه‌ی شکم دارید که پیدا کردن مسیر امنی بین ترانس‌داکتور و فیبروئید را دشوار می‌کند.
• فیبروئید‌ها متعدد و بزرگ هستند.
• می‌خواهید شانس خود را برای بارداری‌های آینده بهبود بخشید.

زنان فراوانی پس از این جراحی، بارداری‌های موفقی را داشته‌اند. با این حال، تأثیرات طولانی‌مدت اولتراساوند متمرکز روی سلامتِ باروری در زنانی که موفق به بارداری مورد مطالعه‌ی دقیق قرار نگرفته است.

در موارد نادر، اولتراساوند متمرکز ممکن است عوراضی ناخواسته داشته‌باشد، از جمله:

• سوختگی روی پوست ناحیه‌ی شکم
• آسیب به بافت‌ها و ساختارهای نزدیک رحم
• تحریک عصبی که ممکن است سبب درد در ناحیه‌ی پشت یا پا شود
• ایجاد لخته‌های خونی در پاها (ترومبوز عمقی وریدی)
• سایر مشکلاتی که این جزاحی ممکن است سبب شود عبارت‌اند از:
• تأثیر کوتاه‌مدت با اثر کمتر نسبت به سایر روش‌های درمان فیبروئید
• ناشناخته بودن اثر آن روی باروری و بارداری

لازم است بدانید زمانی که این روش را انتخاب می‌کنید، ممکن است:

• برخی از انواع فیبروئید با این روش قابل درمان نیستند.
• در صورت بازگشت نشانه‌های بیماری، لازم است روش درمانی دیگری انتخاب کنید.

آماده‌سازی

تصویربرداری MRI تصویری با جزئیات از درون بدن تهیه می‌کند. به همراه داشتن اشیاء فلزی در بدن که ممکن است برای عمل اختلالی ایجاد کنند، در این تصویر مشخص می‌شود. میدان مغناطیسی استفاده شده، می‌تواند اشیاء الکترونیکی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین در صورت امکان بهتر است این وسایل را خارج از اتاق مخصوص قرار دهید. در صورت داشتن وسایل الکترونیکی یا فلزی درون بدن خود، نظیر پروتز‌های فلزی در زانو، دریچه‌ی قلب مصنوعی، ایمپلنت‌های الکترونیکی، ایمپلنت‌های کوکلئار، پیرسینگ‌های بدن یا ایمپلنت‌های دندان به پزشک خود اطلاع دهید.

سایر مراقبت‌ها
در روز درمان، لازم است موهای زائد در ناحیه‌ی پایینی شکم، در بالای استخوان پوبیس را از بین ببرید.

چه چیزی انتظار می‌رود؟

پیش از پروسه
جراحی اولتراساوند، سرپایی است و در اتاق MRI انجام می‌شود. پیش از شروع پروسه، باید:

• لاینی درون‌وریدی به یکی از وریدها وارد شده تا موادی که سبب کنتراست بیشتر تصاویر در MRI می‌شوند و داروهای مسکن تزریق شوند.
• ممکن است از پلاگ‌هایی برای گوش‌هایتان استفاده شود چرا که مغناطیس دستگاه صدای ممتد و ضربه‌مانندی تولید می‌کند.
• از استاک‌های خاصی برای جلوگیری از لخته شدن خون در پاها استفاده خواهد شد.
• کاتتر برای سهولت دفع ادرار و پایداری مثانه جایگذاری می‌شود.

در حین درمان، MRI به پزشک امکان ارزیابی روش درمانی و تعیین نقاطی که ممکن است به درمان احتیاج داشته باشند، استفاده می‌شود.

در حین پروسه
مدت درمان به فاکتورهای مختلفی نظیر اندازه و تعداد فیبروئیدها دارد. در حین درمان:

1. شما روی شکم خود، روی میزی متحرک که در دستگاه MRI قرار می‌گیرد، دراز می‌کشید. پزشک شما را در اتاقک مخصوصی که برای نظارت طراحی شده‌است، مشاهده می‌کند و از طریق میکروفونی قادر به صحبت کردن با او خواهید بود.
2. فیبروئیدها مورد تابش امواج صوتی متمرکز که sonications نامیده می‌شوند، قرار می‌گیرند. دستگاه MRI کمک می‌کند تا پزشک پی ببرد فیبروئیدها تا چه زمانی باید تحت امواج قرار گیرند. این پروسه تا زمانی تکرار خواهد شد که بافت فیبروئید آن فدر گرم شود که سلول‌ها از بین بروند.
3. هر سونیکاسیون نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ثانیه به طول می‌انجامد و معمولاً در هر جلسه، به ۱۰۰ موج برای از بین رفتن فیبروئید نیاز است که این امر نیز با توجه به اندازه‌ی فیبروئید قابل تغییر است.
4. در حین عمل، سطح ناراحتی‌تان پرسیده می‌شود تا در صورت نیاز تغییراتی در روند درمان صورت گیرد.

پس از پروسه
شما به دوست یا عضوی از خانواده‌تان نیاز خواهید داشت که در حین درمان با شما بماند و پس از آن، تا خانه همراهی‌تان کند. پس از بازشگت به خانه، می‌تواند فعالیت‌های طبیعی خود را از سر بگیرید و معمولا تنها به داروهای ضدالتهاب NSAID نظیر ایبوبروفن (آدویل، موترین IB و …) یا استامینوفن (تایلنول و …) برای برطرف شدن ناراحتیِ احتمالی نیاز خواهید داشت.

نتایج

بدن‌ شما به تدریج و به صورت طبیعی، بافت تخریب‌شده را در طول ماه‌ها یا سال‌های بعد جذب می‌کند؛ بنابراین سونوگرافی نشان خواهد داد که توده هم‌چنان در محل خود باقی مانده است اما MRI مشخص می‌کند که فیبروئید درمان شده است. به علاوه، نشانه‌های بیماری نیز از بین خواهند رفت. بیماران فراوانی در ماه‌های اول پس از اولتراساوند متمرکز، متوجه بهبود علائم مربوط به فیبروئید می‌شوند.