شایعهای فراگیر بیان میکند که افراد مبتلا به دیابت نوع۲ با دریافت انسولین، دیابت نوع۱ میگیرند. این درست نیست! دیابت نوع ۱ و ۲ ویژگیهای مشترک زیادی دارند که شامل مشکلات تنظیم سطح قند خون است. اما این دو بیماری از هم متمایزند و هیچ کدام به دیگری تبدیل نمیشود.
در این مقاله، نگاهی به تفاوتهای این دو نوع دیابت و چرایی عدم تغییر آنها میاندازیم.
دیابت نوع ۱ درمقابل دیابت نوع ۲
دیابت نوع۱و۲ با وجود علائم مشابه، اختلالات متفاوتی به شمار میروند. دیابت نوع۱ که دیابت جوانی نیز نامیده میشود، به طور معمول در کودکی یا اوایل بزرگسالی تشخیص داده میشود.
دیابت نوع۱ نوعی بیماری خودایمنی است، به این معنی که بدن به سلولهای سالم خود حمله میکند. این پروسه از ساخت انسولین در پانکراس جلوگیری میکند. انسولین هورمونی است که بدن را در تنظیم سطح قند خون یاری میکند.
افراد مبتلا به دیابت نوع۱ برای ادامه حیات نیاز به دریافت انسولین مصنوعی دارند. تغییر سبک زندگی دیابت جوانی را تحت تاثیر قرار نمیدهد.
دیابت نوع۲ رایجترین نوع دیابت است. به طور معمول در بزرگسالان دیده میشود. این نوع از دیابت با توانایی بدن در تولید و استفاده از انسولین تداخل میکند. برخلاف دیابت جوانی، مولفههای سبک زندگی مانند عدم فعالیت یا چاقی میتوانند احتمال ابتلا به دیابت نوع۲ را افزایش دهند.
در بعضی موارد، علائم دیابت نوع۲ میتواند با تغییر سبک زندگی کنترل شود. مثلا کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم.
محققان مانند دیگر بیماریهای خودایمنی، علت به وجود آمدن دیابت نوع۱ را نیز نمیدانند ولی احتمالا هر دو عامل محیط و مولفههای ژنتیکی موثرند. برای مثال، شخصی دارای ژن دیابت نوع۱، تا عاملی محیطی آن ژن را فعال نکند، ممکن است هیچ علائمی از خود بروز ندهد.
با شروع دیابت نوع۱ ، بدن، حمله به پانکراس را تا جایی که همهی سلولهای بتا از بین بروند ادامه میدهد. سلولهای بتا برای تولید انسولین ضروریاند. درنتیجه افراد مبتلا به دیابت نوع۱ هرگز قادر به تولید انسولین نیستند.
هر دو عامل محیط و ژنتیک در دیابت نوع۲ نیز نقش دارند ولی دیابت نوع۲ رابطهی نزدیکتری با سبک زندگی دارد.
برخی افراد مبتلا به دیابت نوع۲ میتوانند با تغییر سبک زندگی شدت علائم را کاهش داده یا حتی آنها را ازبین ببرند. در حالی که بقیه، حتی پس از ایجاد تغییرات نیز مقاوم به انسولین باقی میمانند.
انسولین هورمونی است که به بدن اجازه میدهد از گلوکز غذا استفاده کند. وقتی بدن انسولین کافی نمیسازد، گلوکز خون افزایش مییابد. گلوکز خون معیاری است از اینکه چقدر قند در خون وجود دارد.
هر دو نوع از دیابتها میتوانند با تزریق انسولین کنترل شوند ولی دیابتهای نوع۲ میتوانند با داروهای خوراکی و تغییر سبک زندگی نیز تحت کنترل قرار بگیرند.
آیا دیابت نوع۲ میتواند به دیابت نوع۱ تبدیل شود؟
غیرممکن است که دیابت نوع۲ به دیابت نوع۱ تبدیل شود. اما ممکن است شخصی که در ابتدا مبتلا به دیابت نوع۲ تشخیص داده شده، بعدا مشخص شود که دچار دیابت نوع۱ بوده است. زیرا دیابت نوع۲ شکل متداول دیابت است در نتیجه ممکن است پزشک درابتدا به اشتباه تصور کند یک فرد بزرگسال مبتلا به دیابت نوع۲ است.
این مشخصا میتواند درست باشد اگر فردی با اضافه وزن یا فاکتورهای خطر دیابت مانند سبک زندگی غیرمتحرک، با دیابت نوع۱، به غلط مبتلا به دیابت نوع۲ تشخیص داده شود. زیرا باوجود غیرمعمول بودن، دیابت نوع۱ میتواند در بزرگسالی هم ظاهر شود.
شخصی مبتلا به دیابت نوع۲ که بعدا تشخیص نوع۱ را دریافت میکند، تغییری در نوع دیابت نداشته، بلکه احتمالا تشخیص اولیهی آن درست نبوده است.
برای تشخیص صحیح نوع دیابت، پزشکان چندین آزمایش قند خون از شخص میگیرند. آنها همچنین ممکن است آزمایشهای خونی هم برای پادتنهایی که به انسولین یا سلولهای بتا در پانکراس حمله میکنند، انجام دهند. حضور این پادتنها معمولا به معنی ابتلای فرد به دیابت نوع۱ است.
افراد مبتلا به دیابت نوع۱ شاید نیاز به تغییر سبک زندگی خود داشته باشند ؛برای مثال خودداری از مصرف غذاهای با گلوکز زیاد. سبک زندگی به تنهایی تغییر میکند ولی از دیابت نوع۱ جلوگیری نخواهد کرد. این همان دلیلی است که چرا افراد مبتلا به دیابت نوع۱، وابسته به انسولین و این نوع دیابت گاهی، دیابت وابسته به انسولین نامیده میشود.
افراد مبتلا به دیابت نوع۱ باید به دقت سطح قند خون خود را مشاهده کنند. حتی با مشاهده و تزریق منظم انسولین نیز ممکن است قند خون آنها به شکل خطرناکی افزایش یابد. در صورت وقوع این اتفاق، آنها به انسولین بیشتر یا مراقبتهای پزشکی ویژه نیاز خواهند داشت.
افراد مبتلا به دیابت نوع۱ باید تا آخر عمر خود، انسولین دریافت کنند، درحالی که افراد مبتلا به دیابت نوع۲ فقط در صورتی به انسولین نیاز پیدا میکنند که درمانهای دیگر ناموفق باشند.
دیابت نوع۲ معمولا یک بیماری پیشرفت کننده است. دیابتهای نوع۲ طولانی مدت ممکن است درنهایت به انسولین نیاز پیدا کنند. انسولین همچنین در ترکیب با داروهای دیگر برای بهینه کردن کنترل قند خون استفاده میشود.
نتیجه
دیابتهای نوع۱و۲ انواع متفاوتی از دیابت هستند که به همدیگر تبدیل نمیشوند. اما انسولین ممکن است برای درمان هر دوی آنها استفاده شود. درحالی که انسولین تنها راه درمان دیابت نوع۱ است، در مراحل پیشرفتهی دیابت نوع۲ نیز در صورت ناکارآمدی روشهای دیگر، مورد استفاده قرار میگیرد.
علائم هر دو نوع دیابتها در ابتدا ممکن است خفیف باشد. ولی دیابتهایی که درمان نشده باقی میمانند، میتوانند مشکلات طولانی مدتی را بوجود بیاورند یا حتی زندگی شخص را تهدید کنند.
علائم اولیهی دیابتها ممکن است شامل تشنگی زیاد، افزایش دفع ادرار شبانه روزی و کاهش وزن بی دلیل باشد. هر کسی با این علائم باید قند خون خود را توسط پزشک بسنجد. سنجش قند خون خصوصا برای کسانی که سابقهی بیماری دیابت در افراد خانواده شان دارند، حیاتی است.