محققان توانستند به کمک ماهواره، دمای سردترین نقطه زمین را اندازهگیری نمایند. این دما روی یکی از ورقههای یخی واقع در قطب جنوب ثبت شده است. سردترین نقطه زمین دمایی برابر با منفی ۱۴۴ درجه فارنهایت (معادل منفی ۹۷ درجه سلسیوس) دارد. این نقطه به قدری سرد میباشد که که حالوهوایی فرازمینی پیدا کرده است! با توجه به تهدید روزافزون گرمایش جهانی، به نظر میرسد منفی ۹۷ درجه، پایینترین دمایی باشد که زمین تا کنون به خود دیده، و از این پس نیز دمایی کمتر از آن را تجربه نخواهد کرد.
تا پیش از این، پایینترین دمای اندازهگیری شده متعلق به پایگاه وستوک روسیه (Vostok station) در قطب جنوب بود که مقداری برابر با منفی ۵۳ درجه سلسیوس داشت. این دما در سال ۱۹۸۳ ثبت شده بود. منفی ۵۳ درجه به قدری سرد است که در آن زمان، دانشمندان روسی را مجبور به استفاده از ماسکهای مخصوص کرده بود که هوای دمی را گرمتر میکرد. چند بار نفس کشیدن در چنین دمایی برای خونریزی ریهها کافی است. پایگاه وستوک در مرکز یک ورقه یخی برآمده – با کمی فاصله از قله – قرار داشت.
دانشمندان از مدتها قبل در نظر داشتند امکان وجود دماهایی پایینتر از مقدار ثبت شده در وستوک را بررسی نمایند. هر چند قدم گذاشتن انسان به چنین مناطقی بینهایت خطرناک است، ولی پیشرفتهای اخیر در زمینه ماهوارههای تحقیقاتی، موانع عدیدهای را از پیش رو برداشته است.
محققان به این منظور، دادههای گردآوری شده توسط ماهوارهها – در طول چندین سال – را مورد بررسی قرار دادند. هدف از این بررسی، پیدا کردن زمان و مکانهایی بود که دمای ثبت شده در آن، افت محسوسی نسبت به سایر مختصات مکانی و زمانی داشت. چنین افت دمایی در داخل حفرات موجود در یخ مشاهده میشود. بالاتر از سطح یخ، در ارتفاعی همسطح با سر انسان، دمای هوا چند درجه افزایش نشان میدهد. ولی درست در کف زمین یخی، جایی که پا روی آن قرار میگیرد، دما حتی میتواند به منفی ۹۷ درجه کاهش پیدا کند.
مقاله مرتبط: ۵ مقصد برای دیدن شفق قطبی
این سرمای شدید همواره برقرار نیست و صرفاً در شرایط ویژهای میتواند ثبت شود. چندین ساعت پس از نیمهشب در چلۀ زمستان، در شرایطی که هوا جریان خاصی ندارد و آسمان هم صاف است، میتوان چنین دمایی را ثبت نمود. شرایط مذکور نه تنها برای رکوردزنی دمایی ایدهآل است (!) بلکه وضعیت بسیار مناسبی هم برای مطالعات اخترشناسی محسوب میشود. محققان به فاصلۀ چند مایل از سردترین نقطه زمین یک تلسکوپ هم کار گذاشتهاند که با آن به رصد آسمان بپردازند.