بیش از سه دهه پیش، دانشمندان یک ماده‌ی شیمیایی سنتتیک به نام MPTP کشف کردند که باعث بروز نوعی بیماری پارکینسون می‌شد. در مطالعه جدیدی، محققان دریافتند یک آنزیم در بدن می‌تواند آلکالوئیدهای موجود در غذاهای خاص و تنباکو را در مغز به ترکیبات شبه MPTP تبدیل کند که باعث بروز شرایط نورودژنراتیو در موش می‌شود.
محققان تحت هدایت نارایان آوادانی و مریتیکا چاتوپادای، نشان دادند آنزیم میتوکندریایی CYP2D6، هدف مستقیم دارو است که در درمان بیماری پارکینسون ایدیوپاتیک، کارساز واقع می‌شود.
این مطالعه که در نشریه the Journal of Biological Chemistry منتشر شده‌است، مکانیسم بیماری پارکینسون را زمانیکه یک دلیل خاص نمی‌توان برای آن مطرح کرد و نمونه‌ای از بیماری‌های ناشی از مواد شیمیایی است، بررسی می‌کند.
مطالعات پیشین نشان داده‌اند MPTP و ترکیبات سمی مشابه باعث القای بیماری پارکینسون در جوندگان و پریماتها می‌شوند. در این روند، همانطور که دانشمندان پی برده‌اند، ترکیبات به MPP+، یک متابولیت سمی اکسید می‌شوند. آنزیمی که بنظر می‌رسید در این فرآیند دخیل است، مونوآمین اکسیداز B (MAO-B) نام دارد که در سلولهای گلیال سیستم عصبی حضور دارد. با فرض این مکانیسم، بنظر می‌رسید MPP+ به نورونهای دوپامین از طریق پروتئینهای انتقال دهنده‌ی دوپامین منتقل می‌شود، و بهمین دلیل، پارکینسون با سطوح کاهش یافته‌ی غیر طبیعی دوپامین در مغز همراه است.
مدل جدید، الگوی کنونی را که چگونه مواد شیمیایی به بیماری پارکیسنون منجر می‌شوند، تغییر می‌دهد.
محققان با هدف قرار دادن دو بازیگر این مسیر فرضی، یعنی MAO-B و پروتئین انتقال دهنده‌ی دوپامین، سعی در ریشه یابی اثرات پارکینسون داشته‌اند که نتایج مختلفی را بهمراه داشته است.
با این حال مطالعه جدید، یک مکانیسم کاملا مجزا را مطرح می‌سازد. در مطالعه پیشین، آوادانی و همکارانش نشان دادند آنزیم CYP2D6 که در میتوکندریها، کارخانه‌های انرژی بدن، قرار گرفته‌است، می‌تواند در متابولیزه کردن MPTP به MPP+ ایفای نقش کند. در این مطالعه، آنها نگاه نزدیکتری به بتا کاربولین‌ها و ایزوکینولین‌ها، سمومی که MPTP را شبیه سازی می‌کنند، داشتند.
آنها دریافتند بجای MAO-B، CYP2D6 میتوکندریایی است که بتاکاربلوین‌ها و ایزوکینولین‌ها را در نورونهای دوپامنیرژیک بجای سلولهای گلیال، فعال می‌کند. این مسیر فعلاسازی در یک مدل موشی، به آسیب نورونی و استرس اکسیداتیو، علائمی که به پارکینسون منسوب هستند، منجر می‌شود.
آوادانی می‌گوید: “نقش CYP2D6 در فعالسازی تعدادی از داروها، شناخته شده است.”
در تلاشی بمنظور هدف قرار دادن این مسیر، محققان نشان دادند موشهای فاقد CYP2D6، آثار شدیدی را که در موشهای دارای این آنزیم پدید آمد، نشان ندادند. بعلاوه یک مهارکننده CYP2D6 باعث جلوگیری از آسیب نورونی در موشها گردید.
آوادانی اذعان دارد: “آجمالیسین، مهارکننده CYP2D6، عضوی از خانواده‌ی آلکالوئیدهای رزرپین است که در گیاه راوفولیا سرپنتینا یافت شده و مدتهای زیادی در هندوستان بمنظور درمان بیماری‌های روانی مانند پارانویا و اسکیزوفرنی استفاده می‌شد. بنظر می‌رسد هدف گیری میتوکندریایی این ترکیبات در درمان بیماران مبتلا به پارکینسون کارآمد باشد و نیل به این هدف، استراتژی آینده ما است.”
