سردردهای مقاربتی با فعالیت جنسی به وجود می‌آیند؛ به‌ویژه اوج لذت جنسی (اُرگاسم). شاید دردی مبهم را در سر و گردن یادآور شوید که با افزایش لذت جنسی به وجود می‌آیند یا به صورت شایع‌تر سردردی ناگهانی و شدید دقیقاً قبل از اُرگاسم دیده شود. بیشتر سردردهای مقاربتی مایه‌ی نگرانی نیستند ولی می‌تواند علامت چیزی جدی، مثل مشکلی عروقی باشد که مغز را تغذیه می‌نماید.
نشانه‌ها
دو نوع سردرد مقاربتی وجود دارد:
- دردی مبهم در سر و گردن که با افزایش لذت جنسی شدیدتر می‌شود.
- سردردی ناگهانی، شدید و آزاردهنده که دقیقاً قبل از اُرگاسم یا حین آن اتفاق می‌افتد.
در برخی افراد هر دو نوع سردرد مذکور با هم ترکیب می‌شوند. بیشتر سردردهای هنگام رابطه‌ی جنسی حداقل چند دقیقه به طول می‌انجامند. در موارد کمتری این زمان به چند ساعت تا دو سه روز افزایش می‌یابد.
بیشتر افرادی که چنین تجربه‌ای دارند آن‌ها را به صورت خوشه‌ای تجربه می‌کنند که شاید چند ماه ایجاد شوند و برای سال‌های دیگر اتفاق نیفتند. تقریباً نیمی از این بیماران در یک دوره‌ی ۶ ماهه چنین سردردی دارند و برخی افراد هم شاید فقط یک حمله را در طول عمرشان تجربه نمایند.
زمان مراجعه به پزشک
همانطور که گفته شد سردردهای مقاربتی دلیل نگرانی نیستند اما در صورت مشاهده‌ی چنین سردردی هنگام رابطه‌ی جنسی سریعاً به پزشک مراجعه نمائید؛ به‌ویژه اگر به صورت ناگهانی آغاز گردد یا برای اولین بار باشد چنین نوع سردردی را تجربه می‌نمائید.
دلایل
هر نوع فعالیت جنسی که منجر به اُرگاسم شود می‌تواند محرک این سردرد باشد.
سردردهای مقاربتی ناگهانی و آهسته هر دو می‌توانند سردردهایی اولیه باشند که با عوارض موجود در بدن ارتباطی ندارند. سردردهای مقاربتی که به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند بیشتر احتمال دارد با موارد زیر مرتبط باشند:
- گشادشدگی یا حباب در دیواره‌ی شریانی درون سر (آنوریسم درون‌جمجمه‌ای)
- ارتباطی غیرمعمول بین شریان‌ها و وریدها در مغز (بدشکلی شریانی‌وریدی یا AVM) که باعث خونریزی درون مایع نخاعی می‌شود.
- خونریزی درون دیواره‌ی یک شریان که به مغز منتهی می‌شود (قطع‌شدگی)
- سکته‌ی مغزی
- بیماری سرخرگ کرونری
- استفاده از برخی داروها، مثل داروهای ضدحاملگی
- التهاب در نتیجه‌ی برخی عفونت‌ها
سردردهای مقاربتی در ارتباط با از دست دادن هوشیاری، استفراغ، سفتی گردن و دیگر نشانه‌های عصبی و درد شدیدی می‌باشند که بیشتر از ۲۴ ساعت به طول می‌انجامند و بیشتر احتمال دارد که به دلیل اساسی به وجود آمده باشند.
عوامل خطرزا
سردردهای جنسی می‌توانند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهند اما عوامل خطرزا برای آن‌ها عبارتند از:
- جنسیت: مردان بیشتر احتمال دارد درگیر شوند.
- سابقه‌ی داشتن میگرن: مستعد بودن به میگرن احتمال داشتن سردرد مقاربتی را نیز افزایش می‌دهد.
تست‌ها و تشخیص
تصویربرداری مغزی
پزشک احتمالاً تصویربرداری مغزی را پیشنهاد خواهد داد.
- MRI: تصویربرداری MRI به تشخیص هر نوع دلیل اساسی برای سردرد کمک خواهد کرد. در این روش از امواج مغناطیسی برای مطالعه‌ی مقطعی ساختارهای درون مغز استفاده می‌شود.
- توموگرافی کامپیوتری یا سی‌تی: در برخی موارد، به‌ویژه اگر سردرد در کمتر از ۴۸ تا ۷۲ ساعت اتفاق افتاده باشد شاید انجام شود. در این روش از پرتوی X برای تهیه‌ی تصاویر مقطعی استفاده می‌شود.
- آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی (MRA) و سی‌تی: این تست‌های عروق خونی درون مغز یا منتهی به آن را به تصویر می‌کشد.
آنژیوگرام‌ها
پزشک شاید آنژیوگرام مغزی (تستی که می‌تواند عروق سر و گردن را نشان دهد) پیشنهاد نماید. در این روش لوله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر درون رگ خونی فرو برده می‌شود و معمولاً از کشاله‌ی ران شروع شده و به گردن می‌رسد. ماده‌ی کنتراست به درون لوله تزریق شده و به تصاویر پرتو X وضوح می‌بخشد.
پونکسیون کمری
برخی اوقات، به‌ویژه اگر سردرد به طور ناگهانی و اخیراً شروع شده باشد و تصاویر مغزی نرمال باشند پیشنهاد می‌شود. مقداری از مایع مغزی‌نخاعی برداشته می‌شود تا اگر خون و عفونتی وجود داشته باشد نمایان شود.
داروها و درمان
در برخی موارد، اولین سردرد مقاربتیِ شما شاید آخرین سردرد از این نوع باشد. برخی از این سردردها نیز سریعاً بهبود می‌یابند؛ بنابراین درد قبل از هر نوع مسکنی رفع خواهد شد.
طب پیشگیرانه
اگر سردرد مقاربتی را تجربه کرده‌اید و دلیلی اساسی برای آن در شما وجود ندارد، پزشک احتمالاً داروهایی را برای شما تجویز خواهد کرد تا از آن‌ها پیشگیری کنید:
- دارودرمانی روزانه: بتابلاکرها، برای مثال پروپرانولول (Inderal, Innopran XL) یا متوپرولول (Lopressor, Toprol-XL) که برای درمان پرفشاری خون، بیماری شریان کرونری و میگرن استفاده می‌شوند، شاید برای جلوگیری از سردردهای مقاربتی روزانه مصرف شوند. این داروها فقط زمانی پیشنهاد می‌شوند که حملات متناوب و طولانی باشد.
- دارودرمانی گاه‌وبیگاه: اندومتاسین (Indocin, Tivorbex) ضد التهاب یا یکی از تریپتان‌ها، کلاسی از داروهای ضدمیگرن می‌تواند یک ساعت قبل از فعالیت جنسی برای پیشگیری از سردردها استفاده شود.
جلوگیری
برخی اوقات می‌توان با متوقف کردن فعالیت جنسی قبل از اُرگاسم جلوی سردرد را گرفت. داشتن نقشی منفعل‌تر هنگام رابطه‌ی جنسی نیز شاید کمک نماید.
