گروهی از شیمی‌دانان موفق به ساخت نوع کاملاً جدیدی از مولکول‌ها شده‌اند.
محققان انستیتو علوم مولکولی ونت هوف۱ (متعلق به دانشگاه آمستردام، هلند) موفق به طراحی و سنتز کلاس جدیدی از مولکول‌ها تحت عنوان quasi[1]catenanes شده‌اند. این مولکول‌های شبه‌پرتزل از دو حلقۀ مولکولی تشکیل یافته‌اند که در اتم کربن مرکزی اتصال برقرار کرده و در مقابل هم قرار گرفته‌اند. نتایج این مطالعه در ژورنال Nature Communications منتشر شده است. (Pretzel؛ پرتزل نوعی چوب‌شور گرهی‌شکل است).
پروفسور ژان ون مارسوین۲ در این باره توضیح می‌دهد:
[این] کشف ما قدم مهمی به سوی ساخت پپتیدهای لاسو۳ (کمندمانند) می‌باشد. پپتیدهای لاسو گروهی از پروتئین‌های کوچک بوده، و همان‌طور که از نام‌شان هویداست متشکل از یک حلقۀ مولکولی در پیرامون ساختاری موسوم به طناب مولکولی هستند. این ترکیب‌ها برای اولین بار در ابتدای قرن جدید از باکتری‌ها استخراج شدند.
پژوهشگران ادامه می‌دهند:
بررسی‌های اخیری که روی DNA صورت گرفته است حاکی از معمول بودن پپتیدهای لاسو در قلمرو باکتری‌ها می‌باشد. نقش زیستی این ترکیبات، عمل به عنوان آنتی‌بیوتیک در برابر سایر ریزموجودات می‌باشد؛ که همین مسئله آن‌ها را به دستۀ بالقوه‌ای از آنتی‌بیوتیک‌ها تبدیل نموده است.
این حقیقت که شیمی‌دانان صناعی، پس از گذشت ۱۵ سال از کشف پپتیدهای لاسو، تاکنون قادر به طراحی یک استراتژی جهت پیاده‌سازی معماری مولکولی منحصربه‌فرد این ترکیبات نبوده‌اند؛ ریشه در پیچیدگی ساختار این مولکول‌ها دارد.
عامل محدودکننده‌ای که در این‌جا حضور دارد، اتصال محکم نخ در داخل حلقه می‌باشد. چنین ساختاری پپتید لاسو را کاملاً از روتاکسان‌ها۴ متمایز می‌کند؛ نوعی از مولکول‌ها که جایزۀ نوبل ۲۰۱۶ شیمی را نصیب “سر فریزر استادارت۵” نمود.
نخی که در ساختار روتاکسان حضور دارد، برخلاف پپتید لاسو، به شکل مستقل و بدون پیچیدگی خاصی از درون حلقه عبور می‌کند [توضیح: در صورتی که در پپتید لاسو نخ از درون حلقه عبور کرده و خود سپس در ادامه یک حلقۀ دیگر می‌سازد].
پیوست
۱. Van ‘t Hoff Institute for Molecular Sciences
۲. Jan van Maarseveen
۳. Lasso peptides
۴. Rotaxanes
۵. Sir Fraser Stoddart
