هر چند فیلمهایی چون “پارک ژوراسیک” علاقه دارند دایناسورها را حیواناتی با پوست زمخت، چرممانند و کرگدنوار به تصویر بکشند، ولی این دلیل نمیشود که دایناسورها لزوماً اینگونه بوده باشند! در حقیقت داشتن پر در میان دایناسورها چیز عجیبی نبوده است. بعضی از آنها بدنی پوشیده از پر داشتند؛ مانند آنکیورنیس.
مقالۀ مرتبط: فوران آتشفشان؛ راز ظهور دایناسورها
به تازگی گروهی از پژوهشگران دانشگاه بریستول به مطالعۀ بقایای دیرینه از Anchiornis پرداختهاند. آنکیورنیس یا نیمپرنده، نوعی دایناسور پردار در حد و اندازههای یک پرنده بود. نیمپرنده به همراه دزد چابک (Velociraptor) به گروه واحدی از پیراپرندگان تعلق دارند که ۱۶۰ میلیون سال قبل میزیستهاند. برخلاف انتظار، جزئیات مربوط به پر در این فسیل دستنخورده باقی مانده است، چرا که چنین جزئیاتی طی فسیل شدن از بین میرود.
نیمپرنده، برونپرهای نامتعارفی به طول ۱ الی ۲ سانتیمتر داشت که نرم و V-شکل بودند. برونپر (contour feather) به پرهای بیرونی اطلاق میشود که در پرواز کردن دخالت ندارند. پرهای بلندتری که مسئولیت پرواز را بر عهده داشتند در هر چهار اندام خارجی – دست و پا – مشاهده میشده است. به نظر میرسد نیمپرنده به پرهای بیشتری برای پرواز کردن احتیاج داشته، چرا که احتمالاً پرهای این گونه همپوشانی لازم را – که در پرندگان دیده میشوند – نداشته است و نمیتوانسته آنکیورنیس را آنطور که باید، به اوج برساند.
تیم تحقیقاتی بریستول همکاری نزدیکی با ربکا گلرنتر (Rebecca Gelernter) داشته است. گلرنتر طرحنگار است و طرح مقابل را از نیمپرنده ترسیم نموده است. آن طور که از طرح پیداست، آنکیورنیس برخلاف پرندگان، با اندامهای انتهایی خود به شاخه چنگ میزده و روی آن مینشسته؛ مثل آن که شاخه را در مشت خود بگیرد.
مقالۀ مرتبط: کنههای ۹۹ میلیون ساله خون دایناسورها را مکیدهاند!
نتیجهگیری از مطالعۀ پرهای سنگواره، حتی برای دانشمندان نیز دشوار است؛ چرا که فسیل پر به صورت آثار رنگی مسطح حفظ میشود که از رنگدانههای پر اصلی حاصل شده است. تنها شانسی که محققان آوردهاند این است که در این فسیل، برونپرها به شکل واضحی از سایر پرها مستقلاند. طرح مقابل احتمالاً دقیقترین طرحی است که تا کنون از یک دایناسور رسم شده است.