نورونهای واسطهی حسی، سلولهایی که مسئول ایجاد حس لامسه هستند، امکان برقراری ارتباط با دنیا به شیوهی لمس را میدهند. بدون این نورونها فرد فلج میشود. این حس منحصربهفرد نه تنها به تجریبات جدید شکل میدهد، در حفاظت و بقای انسان نیز مؤثر است؛ برای مثال، حس خطری که در هنگام تماس با جسم داغ یا تیز پیدا میکنیم. پژوهشی جدید امیدوار است که راهی برای بازیابی این نورونها در افرادی که توانایی راه رفتن را از دست دادهاند،بیابد.
این تحقیقات که توسط UCLA انجام شده و نتایج آن در ژورنال Reports Stem Cell منتشر شده است، نشان داده است چگونه محققان موفق به تولید اینترنورونهای حسی از سلولهای بنیادی شدهاند.
سامانتا باتلر، سرپرست تحقیقات و پروفسور نوروبیولوژی که عضوی از مرکز تحقیقات سلولهای بنیادی نیز میباشد، این پژوهش را بر پایهی نتایج تحقیقات سابق خود بناگذاری کرده است که درآن، پروتئینهای خاصی به رشد نورونهای واسطهی حسی در جنین جوجه منجر شدهاند.
در ادامه، با استفاده از این نتایج، محققان به بررسی سلولهای بنیادی انسان پرداختند.
این تیم پروتئینهای مذکور را به سلولهای بنیادی جنین انسان وارد کردند. این ترکیب دو نوع نورون واسطهی حسی را تولید میکرد: نورون واسطهی حسیِ dl1 که تعیین موقعیت فضایی بدن در رابطه با محیط اطراف را به عهده دارد و نورون واسطهی حسی dl3 که امکان حس کردن فشار را فراهم میکند.
سلولهای بنیادی جنینی (با رنگ سبز در تصویر و هستهی آبی. در هر طرف ترکیب خاصی برای تولید نورونهای واسطهی حسی اضافه شده است. امتیاز تصویر: UCLA Broad Stem Cell Research Center/Stem Cell Reports
بازگردانی حواس
طبق نتایج، با اضافه کردن مولکولهای پیامرسانی که نقش القاکننده را برای سلولهای بنیادی پرتوان (pluripotent stem cells) ایفا میکنند نیز میتوان نورونهای واسطهی مشابهی ایجاد کرد. سلولهای بنیادی پرتوان القاشده از سلولهای بدن خود فرد تولید میشود که تحت تغییرات ژنی قرار گرفتهاند. این امر به محققان امکان بررسی بهتر روشهای درمان ترمیمی را برای بیمار و یا کاهش احتمال رد روش درمانی فراهم میکند.
در حالی که اکثر تحقیقات انجامشده در این زمینه بر بازگردانی توانایی راه رفتن در بیماران ناتوان متمرکز هستند، تیم باتلر تصمیم دارد افقهای موجود در این زمینه را گسترش دهد. این تیم امیدوار است که تحقیقاتشان راه درمانی ترمیمی برای بیمارانی که توانایی راه رفتن ندارند، فراهم کند. مسیری طولانی در پیش است و تنها در ابتدای راه قرار داریم اما با تولید این نورونها، گام بزرگی برداشته شده است. تحقیقات گستردهتر در این زمینه ضروری است.