آیا ممکن است علائم و شدت برخی بیماریهای التهابی مرتبط با زمان روز باشد؟ محققان Inserm، Institut Pasteur de Lille و Université de Lille ، پس از پی بردن به این که شدت و میزان مرگ و میر ناشی از هپاتیت فولمینانت بستگی به زمانی دارد که بیماری ایجاد میشود؛ روی این فرضیه کار کرده اند. مطالعهی آنها بر روی سلولهای انسان و موش نشان میدهد که اثر ضد التهابی یک پروتئین ساعت بیولوژیکی میتواند با کاهش علائم و افزایش میزان بقا از هجوم هپاتیت فولمینانت جلوگیری کند.
این تحقیق در Gastroenterology منتشر شده است.
هپاتیت فولمینانت یک بیماری جدی است که منجر به زوال سریع عملکرد بافت و کبد در بیمار میشود و با اختلالات انعقادی خون و آسیبهای غیر قابل جبران مغز همراه است. اگر چه هپاتیت فولمینانت میتواند ناشی از عوامل مختلف باشد، اما مصرف بیش از حد داروهای حاوی استامینوفن همچنان عامل اصلی بیماری است. انباشت استامینوفن در بدن میتواند باعث ایجاد استرس سلولی شود که پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن را در پی دارد. این بیانگر التهاب بیش از حد است که هپاتوسیتها و کبد را از بین میبرد. تاکنون هیچ درمان ویژهای برای هپاتیت فولمینانت شناسایی نشده است و تنها راه حل پیوند کبدی در عرض ۲۴ ساعت پس از شروع علائم است. محققان، با هدف شناسایی راههای بالقوهی درمان، روی مکانیسمهای التهابی به ویژه در هپاتیت فولمینانت تمرکز کرده اند.
محققان با مشاهدهی این که عملکرد سیستم ایمنی در طول روز متفاوت است، یک پروتئین ساعت بیولوژیکی به نام ?Rev-erb و نقش آن در تنظیم التهاب در هپاتیت فولمینانت را بررسی کردند. این پروتئین به ویژه بافت چربی، کبد، عضلهی اسکلتی و سلولهای مغزی را هدف قرار میدهد. این موضوع نقش مهمی در توسعه و تنظیم ریتم روزانه؛ یعنی تکرار چرخه بیولوژیکی در هر ۲۴ ساعت دارد.
مقاله مرتبط: زمانبندی برای بیمار شدن! ساعت زیستی با عفونتها ارتباط دارد
این تحقیق جدید که بر روی سلولهای سیستم ایمنی بدن انسان و موش انجام شده نشان میدهد که التهاب نیز یک ریتم روزانه را دنبال میکند. محققان همچنین مشاهده کردند که تزریق یک مولکول که باعث تقویت عمل ?Rev-erb میشود، پاسخ التهابی را که باعث مرگ هپاتوستی در هپاتیت فولمینانت میشود کاهش میدهد. موشهایی که درمان فعالسازی ?Rev-erb را دریافت کرده بودند، فرمهایی از بیماری با شدت کمتر و میزان بقای بالاتر را نشان دادند. چون نتایج مشابهی در عمل روی سلولهای انسانی نیز مشاهده شده است، این اطلاعات نشاندهندهی راههای جدیدی هستند که باید مورد بررسی قرار گیرد تا درمانی بالقوه برای هپاتیت فولمینانت حاد کشف شود یا حداقل بتواند سرعت پیشرفت علایم در بیماران منتظر پیوند را کاهش دهد.
هپاتیت فولمینانت تنها بیماری مربوط به مکانیسم مولکولی روزانه نیست که توسط ?Rev-erb از آن جلوگیری میشود. بیماریهای دیگری مانند پریتونیت، دیابت و یا حتی آترواسکلروزیس نیز اختلال مشابهی در پاسخ التهابی به علت انباشت غیر طبیعی سموم در بدن نشان میدهند.
Hélène Duez، پژوهشگر Inserm میگوید:
نتایج این مطالعه میتواند چشم انداز جدیدی را در پیشگیری از این بیماریها ایجاد کند. همچنین راههای جدیدی را برای محققان، به ویژه در زمینهی بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر افراد مبتلا به بیماریهای التهابی مزمن عرضه میکند.