زخم معده؛ آسپرین، هلیکوباکتر و دیگران!

زخم‌های مجاری گوارشی را در ابتدا به استرس و غذاهای تند نسبت می‌دادند ولی امروزه پزشکان می‌دانند که دلایل اصلی آن‌ها عبارتند از نوعی باکتری معمول گوارشی (هلیکوباکترپیلوری) و استفاده مداوم از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) که سردسته آن‌ها هم آسپرین می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که خطر ایجاد زخم معده برای بیمارانی که از این داروها با پوشش استفاده می‌کنند و همچنین از عفونت باکتری مورد نظر نیز جلوگیری می‌نمایند، به صورتی معناداری کمتر است.

طی آخرین پژوهش‌های منتشر شده در لنست، بهترین مدارک برای نشان دادن اثر سینرژیستیک (هم‌افزایی) عفونت‌های هلیکوباکترپیلوری و استفاده‌ی بلندمدت از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ارائه شد. با جمع‌آوری داده‌های بیش از ۲۵ پژوهش در این زمینه مشخص گشت افرادی که هم از داروهای مورد نظر استفاده می‌کنند و هم باکتری مذکور را در معده‌ی خود دارند ۶۱ بار بیشتر نسبت به دیگران به داشتن زخم معده مستعدند!

مسکن‌هایی همچون آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم در توانایی معده برای محافظت از خودش در مقابل اسید با از بین بردن ابزارهای محافظتی آن، مثل مخاط، مداخله می‌کنند. تحقیق دیگری در این رابطه ادعا می‌کند که عفونت‌های باکتریایی در حقیقت در مقابل زخم معده در افرادی که به صورت روتین از داروهای ضدالتهاب استفاده می‌کنند، محافظتی است.

آنچه که درست به نظر می‌آید این است که این دو عامل به طور جداگانه عمل می‌کنند ولی وقتی به صورت همزمان وجود دارند، خطر ابتلا را بالاتر می‌برند. در آزمایشی روی کسانی که از داروهایی مثل آسپرین استفاده می‌کردند معلوم گشت که اگر برای درمان عفونت‌های باکتریایی اقدام شود خطر ابتلا تا ۳ برابر کاهش می‌یابد.

تا زمانی که ضدالتهاب‌های جدید Cox-2 گسترش نیافته، کسانی که این داروها را مصرف می‌کنند برای جلوگیری از زخم معده‌شان می‌توانند از ضداسیدهای بدون نیاز به نسخه و مهارکننده‌های پمپ پروتونی استفاده نمایند. کسانی هم که سابقه مشکلات گوارشی دارند باید قبل از استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کنند. بررسی وجود باکتری مذکور در همه نشدنی است ولی حداقل برای مصرف آسپرین و داروهای مشابه می‌توان سابقه‌ی سلامتی فرد را در نظر گرفت.