اسطرلاب یک کامپیوتر نجومی برای حل مسائل مربوط به زمان و جایگاه خورشید و ستارگان در آسمان است. باوجوداینکه نشانه‌هایی از اسطرلاب از بیش از ۱۵۰۰ سال قبل دیده‌شده، در جامعه‌ی اسلامی از سال ۸۰۰ بسیار گسترده‌شد و به اروپا توسط اسپانیا‌ی اسلامی (اندلس) در اوایل قرن ۱۲ معرفی‌شد. تا سال ۱۶۵۰ مشهورترین وسیله‌ی نجومی بود، تا‌این‌که با ابزار تخصص‌یافته‌تر و دقیق جا‌به‌جا شد. اسطرلاب‌ها همچنان برای توانایی‌ها و ارزششان در آموزش نجوم ستوده‌می‌شوند.
اسطرلاب چیست؟
اسطرلاب یک کامپیوتر نجومی برای حل مسائل مربوط به زمان و جایگاه خورشید و ستارگان در آسمان است. انواع مختلفی از اسطرلاب‌ها ساخته‌شدند. مشهورترین نوع اسطرلاب جهان‌نمای مسطح است، که روی آن کره‌ی سماوی به روی سطح استوا پرتاب‌می‌شود. یک اسطرلاب قدیمی معمولی از فلز برنج ساخته‌شده‌بود و ۶اینچ (۱۵سانتی‌متر) قطر داشت، باوجوداینکه سایزهای بزرگتر و کوچکتر نیز ساخته‌شده‌بودند.
اسطرلاب‌ها برای نشان دادن این‌که آسمان در یک مکان مشخص در یک زمان معلوم دیده‌می‌شوند، استفاده‌میشوند. این‌کار بوسیله‌ی کشیدن آسمان در سطح اسطرلاب و نشانه‌گذاری آن انجام می‌شود تا مکان‌ها در آسمان راحت‌تر یافت‌شوند. برای استفاده‌کردن از اسطرلاب، شما اجزای متحرک را برای روز و زمان مشخص تنظیم می‌کنید. وقتی تنظیم شد، همه‌ی آسمان، چه اجرام مرئی و چه نامرئی، بر سطح وسیله نشان‌داده‌می‌شود. این کمک می‌کند که مسائل نجومی بسیار زیادی بوسیله‌ی راه بصری حل شوند. استفاده‌های معمولی از اسطرلاب شامل یافتن زمان طی روز یا شب، یافتن زمان یک اتفاق آسمانی مثل طلوع یا غروب آفتاب و مثل یک منبع سودمند و دستی برای موقعیت‌های آسمانی است.
اسطرلاب‌ها همچنین یکی از ابزارهای پایه‌ی آموزش نجوم در اواخر قرون وسطی بودند. ابزارهای قدیمی نیز برای اهداف نجومی استفاده‌می‌شدند. اسطرلاب معمولی یک وسیله‌ی جهت‌یابی نبود بااین‌که وسیله‌ای به نام اسطرلاب مارینر به صورت گسترده استفاده می‌شد. اسطرلاب مارینر یک حلقه‌ی درجه‌بندی شده برای اندازه‌گیری ارتفاع آسمانی است.
