انتشار این مقاله


دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی تحسین دانشمندان را برانگیخت

فوران آتشفشان سیبو در این فیلم، بسیار واقعی کار شده است.

عنوان اورجینال پارک ژوراسیک که در سال ۱۹۹۳ اکران گردید، تماشاگران را به جزیره کوچک و سرسبزی به نام ایزلا نوبلار (Islar Nublar) برد که در ساحل غربی کاستا ریکا واقع شده است. در آن فیلم، ایزلا نوبلار، خانۀ پارک ژوراسیک و دایناسورهای مهندسی شده‌ای محسوب می‌شد که در سراسر آن به چشم می‌خوردند. هم‌اکنون، جدیدترین شماره از این مجموعه با عنوان دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی (که البته پادشاهی سقوط کرده صحیح است) روی پرده سینماها رفته و مخاطب خود را باری دیگر به جزیرۀ ایزلا نوبلار می‌برد، که این بار قرار است طعمۀ حریق شود. سکانس فوران آتشفشان و وقایع پس از آن، از دیدگاه دانشمندان، به شکل هراس‌‌انگیزی واقعی به تصویر کشیده شده است.

دو سال پس از رویدادهای دنیای ژوراسیک (۲۰۱۵) ، کوه آتشفشانی سیبو اولین علامت‌های فعالیت را از خود نشان می‌دهد. کوه سیبو آتشفشانی واقع در شمال ایزلا نوبلار است که طی ۵۰۰ سال گذشته هیچ‌گونه فعالیتی نداشته است و فعال شدن نابه‌هنگام آن، تهدیدی برای تمام اشکال حیات ساکن بر سطح جزیره، به خصوص دایناسورهای دوست‌داشتنی، محسوب می‌شود. خیلی طول نمی‌کشد که فیلم با تلنگری کوچک، آتش سیبو را شعله‌ور ساخته و ابر عظیمی از خاکستر و سنگ‌های آتشین جهنده را به هوا می‌فرستد. فوران کوه سیبو که در جدیدترین عنوان دنیای ژوراسیک به تصویر کشیده شده، نه تنها از کیفیت سینمایی و هیجان کافی برای یک بلاک‌باستر تابستانی برخوردار است؛ بلکه از دیدگاه متخصصین علوم آتشفشانی، دینامیک فاجعه‌بار آتشفشان‌های واقعی را به درستی ترسیم نموده است.

بری کامرون (Barry Cameron)، متخصص علوم زمین و آتش‌فشان از دانشگاه ویسکانسین میلواکی، طی مصاحبه‌ای با محوریت دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی اذعان داشت:

احساس من پس از تماشای تریلر این فیلم این بود که بسیار واقعی کار شده و هم‌چنین یادآور این موضوع می‌باشد که طی یک فوران در دنیای واقعی چه مقدار آدرنالین می‌تواند در بدن ساخته شود. اگر در فاصله مناسبی قرار داشته باشید، بهتر است فقط بنشینید و مسحور قدرت طبیعت شوید!

در فیلم می‌بینیم که انستیتو آتشفشان‌شناسی کاستا ریکا به درستی، فعالیت اخیر کوه سیبو را به عنوان یک خبر بد تعبیر می‌کند. پیش‌آگهی دلهره‌آوری که در صفحه وبسایت این سازمان (که در فیلم مدیریت آن بر عهده گروه محافظت از دایناسورهاست) منتشر می‌شود، بسیار واقع‌گرایانه و هراس‌انگیز است:


قدرت ویرانگری کوه سیبو مشخص نیست. با این حال، اسکنی که از ذرات پرانرژی در پوسته زیرین داخل آتشفشان به عمل آمده، حاکی از وجود اتاقک تحت فشار بزرگی از ماگما می‌باشد. در صورتی که این ماگما به سطح زمین راه یابد، انتظار می‌‌رود که انفجار حاصل از آن از ظرفیت کافی برای نابودسازی تمام اشکال حیاتی ساکن بر سطح جزیره برخوردار بوده، و دایناسورها را به انقراض بکشاند.

کامرون بعد از تماشای تریلر دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی تأکید نمود که تصاویری که دنیای ژوراسیک به ما نشان می‌دهد، کاملاً منطبق بر ویژگی‌های این قبیل فوران‌های همراه با انفجار است. در دنیای واقعی، چنین فوران‌هایی به دلیل فشار گاز محبوس در ماگما روی می‌دهد. معمولاً هنگامی که حجم گاز محبوس بسیار بالاست، فوران با انفجار بزرگی آغاز شده و پس از رهاسازی کامل گاز از ماگمای مدفون در سطح زیرین آتشفشان، مواد مذاب بر دامنه کوه جاری می‌شوند.


مقاله مرتبط: آتشفشان کیلاویا: جهان در تماشای مهم‌ترین رویداد زمین‌شناسی سال


دنیای ژوراسیک
فوران انفجاری کوه سیبو در دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی.

دیوید پایل (David Pyle)، آتشفشان‌شناس و استاد علوم زمین از دانشگاه آکسفورد، فوران کوه سیبو را شبیه به فوران‌های کوچک ولو انفجاری در دنیای واقعی دانسته است. او هم‌چنین تأکید نموده است که سنگ‌هایی که در فیلم از دهانه کوه به هوا می‌جهند، یکی از ویژگی‌های بارز نمونه‌های واقعی از چنین فوران‌هایی است. پایل در بخشی از صحبت‌های به توضیح ماهیت چنین فوران‌هایی می‌پردازد:

این میزان از افروختگی که ما در انفجارها[ی فیلم] شاهد آن هستیم، حاکی از آن است که ماگما دمای بسیار بالایی دارد. اما طبیعت انفجاری فوران به احتمال قوی از تماسی ناشی شده که بین ماگمای داغ و آب زیرزمینی موجود در کف دهانه آتشفشانی به وقوع پیوسته است.

پایل و کامرون، هر دو اعتقاد دارند که جریان سریع خاکستر و گاز، که بر فراز کوه سیبو دیده می‌شود، نشان‌دهندۀ این است که فوران به تصویر کشیده شده در دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی از جمله فوران‌های دارای جریان آذرآواری (pyroclastic flow) می‌باشد. جریان آذرآواری ترکیب خطرناکی از گدازه، خاکستر، گاز و سنگ پا (pumice) است که در همین فوران اخیر آتشفشان فوئگو در گواتمالا چندین کشته بر جای گذاشت. غلظتی از جریان که در فیلم نمایش داده می‌شود، تداعی‌گر فوران کوه پلی (Mount Pelee) در سال ۱۹۰۲ می‌باشد. این جریان در آن زمان به صورت توصیف شده بود: “ابرهایی متشکل از خاکستر داغ به رنگ خاکستری تا سرخ که مانند بهمنی بر دامنه کوه جریان داشت”.

دنیای ژوراسیک
جریان آذرآواری همانند بهمن درد امنه کوه سرازیر می‌شود.

پایل و کامرون موافق این قضیه هستند که فوران انفجاری کوه سیبو در دنیای ژوراسیک سقوط پادشاهی قادر به نابودسازی کامل جزیره‌ای به ابعاد ایزلا نوبلار در دنیای واقعی است. سنگ‌های داغ می‌توانند با سرعت ۳ تا ۶ مایل بر ساعت در دامنه کوه به جریان درآیند. با توجه به دمای دیوانه‌وار ۶۰۰ درجه سانتی‌گرادی، جریان آذرآواری نسخه‌ای تمام عیار برای نابودی است. کامرون نابودی ایزلا نوبلار را به پیامدهای فوران آتشفشان کراکاتوآ (Krakatoa) در اندوزی تشبیه کرده است. کوه کراکاتوآی اندونزی در سال ۱۸۸۳ به شکل سهمگینی فوران نمود و بلندترین صدای ایجاد شده در آن زمان را به نام خود ثبت کرد. این فوران مرگبار که با سونامی نیز همراه بود موجب نابودی ۷۰ درصد از جزیره و مرگ نزدیک به ۳۷ هزار نفر شد.


مقاله مرتبط: رویداد انقراض کرتاسه پالئوژن: روزی که زمین به جهنم تبدیل شد


در دنیای ژوراسیک، نه انسان و نه دایناسورها، هیچ‌کدام راهی به جز پناه بردن به اعماق دریا سراغ ندارند. مشخص نیست که آیا دایناسوری از تخلیه اجباری منطقه (که در فیلم می‌بینیم) جان سالم به در می‌برد یا خیر. با این حال، پایل می‌گوید که پریدن به دریا در دنیای واقعی هم تصمیم بدی به حساب نمی‌آید. او توضیح می‌دهد که گزارش‌های دست‌اولی از نجات‌یافتگان فوران ۱۹۰۲ کوه پلی (در کارائیب) در دست است که نشان می‌دهد آن‌ها در جریان حادثه به دریا پناه برده بودند تا طعمۀ خاکستر نشوند. با این که دریا محیط خیلی امنی در جریان یک فوران به حساب نمی‌آید، ولی حداقل می‌تواند از افراد در برابر جریان خاکستر و ابر داغ محافظت نماید.

کامرون می‌گوید اگر دریایی در آن نزدیکی وجود نداشته باشد، تنها راه چاره، پیدا کردن گودی و مخفی شدن است. او توضیح می‌دهد:

ما به دانشجویان خود یاد می‌دهیم که در صورت مواجه شدن با جریان آذرآواری، بهترین اقدام برای زنده ماندن، پیدا کردن یک گودی (low spot)، نشستن در آن، حبس نمودن نفس و حفاظت از سر با دست‌ها می‌باشد.

میلاد شیرولیلو


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید