دردنامه، هفته‌نامۀ مجازی “دکتر مجازی” است که منحصراً بر روی “درد” تمرکز دارد. دردنامه یکشنبۀ هر هفته منتشر خواهد شد.
در شمارۀ هفتم دردنامه به بررسی ۵ مورد از لیست رده‌بندی ۱۰تایی خطرناک‌ترین گونه‌های گیاهی موجود در جهان از دیدگاه وبسایت Listverse، پرداختیم. در این شماره از دردنامه با ۵ برگ بی‌رحم بعدی آشنا خواهیم شد. لطفاً فاصلۀ خود را با دقت بیشتری حفظ کنید. خطر “درد” و مرگ حتمی است!
۵. تمشک ارمنی (Himalayan Blackberry)
تمشک ارمنی (و یا شاه‌توت هیمالیایی) گیاهی است که با کسی شوخی ندارد. این گیاه به صورت بوتۀ متراکم و درهم‌فرورفته با ساقه‌های بلند نی‌مانند رشد کرده و می‌تواند مساحتی بالغ بر نیم جریب (حدوداً ۲ هزار متر مربع) را پوشش دهد. بر خلاف تمشک‌های معمولی، هر ساقۀ تمشک ارمنی ۲ تا ۳ سانتی‌متر قطر داشته و دارای خارهای تیز و نسبتاً بلندی (به طول ۲ تا ۳ سانتی‌متر) در سراسر طول خود است که مانند دندان‌های کوسه از بدنۀ ساقه بیرون زد‌ه‌اند. برخلاف خارهای تمشک‌های جنگلی معمول که خراشیدگی‌های سطحی ایجاد می‌کنند؛ یک برخورد نزدیک با این تمشک می‌تواند کار فرد را به اورژانس بیمارستان بکشاند. حتی یک برخورد ساده با این ساقه‌ها می‌تواند منجر به آسیب‌های شدید چشمی و خون‌ریزی عمومی شود. از آن‌جایی که تمشک ارمنی بیشتر در حاشیۀ رودخانه‌ها رشد می‌کند، اکثر موارد آسیب‌دیدگی دامن‌گیر گروه‌های کوه‌نوردی می‌شود که از چنین مناطقی عبور می‌کنند. به همین دلیل استفاده از عینک‌های ایمنی نشکن در قلمرو این گیاه، توصیه شده‌است. ساقه‌های بلند (۴ تا ۱۰ متر) و نی‌مانند این تمشک به‌دلیل این که به صورت درهم و پیچ‌در‌پیچ رشد می‌کنند دارای یک کشش ذاتی هستند که در صورت آزادسازی این نیرو، ساقه همانند فنری خاردار رها شده و آسیب شدیدی به هر چیزی که در سر راهش قرار داشته باشد، وارد می‌سازد.
۴. گیمپی‌گیمپی (Gympie-Gympie)
گیمپی‌گیمپی استرالیایی به عنوان خطرناک‌ترین درخت در دنیا شناخته شده و دردناک‌ترین گزش‌های تماسی را نیز به نام خود ثبت کرده است. دردی که لمس این گیاه می‌تواند به انسان وارد سازد “بسیار شدید” (Excruciating) بوده و هم‌سطح با درد ناشی از پاشیده شدن اسید داغ به سطح پوست توصیف شده است که در مواردی می‌تواند منجر به خودکشی فرد آسیب‌دیده شود. یک مورد وحشتناک برای مردی اتفاق افتاد که اشتباهاً از برگ این گیاه به عنوان دستمال توالت استفاده کرد که در نهایت موجب شد مرد به خود شلیک کرده و به زندگیش پایان دهد. گیمپی‌گیمپی ترسناک دارای یکی از مقاوم‌ترین سم‌های شناخته شده برای بشر است؛ به گونه‌ای که محل گزش تا ۲ سال پس از بروز حادثه، هم‌چنان حالت‌هایی از درد و سوزش را تجربه می‌کند. این قضیۀ احتمالاً به دلیل ذخیره‌سازی این سم در خارهای پرزمانند این گیاه است که به محض فرورفتن به داخل پوست به درون بافت تخلیه می‌شود. شوک آنافیلاکسی ناشی از گزش در افراد سالم نیز می‌تواند بروز پیدا کند.
۳. گزنۀ درختی نیوزیلندی (New Zealand Tree Nettle)
گزنۀ درختی (دقت کنید Tree Nettle با Nettle Tree تفاوت داشته و به دو گونۀ متفاوت اطلاق می‌شود) یکی از دو گونۀ گیاهی در دنیا است که انسانی را صرفاً به دلیل وارد شدن به داخل بوته‌هایش از زندگی محروم کرده است. این گونه نسخۀ غول‌آسا و فراسمی گزنۀ معمولی است که می‌تواند تا ارتفاع ۱۵ فوت (۴/۵ متر) رشد کند. گزنۀ درختی به خوبی در محیط استتار کرده (تشحیص دادن آن از گونه‌های دیگر تا حدودی مشکل است) و دارای خارهای بلندی است که در صورت لمس شدن نوروتوکسین خورنده و مرگ‌باری (Neurotoxin، سمی که بر دستگاه عصبی آسیب وارد می‌کند) را به داخل بافت تزریق می‌کند. یکی از موارد منجر به مرگ مربوط به یک شکارچی نیوزیلندی بود که در پی لمس این گیاه جان خود را از دست داد. در صورت عدم بروز مرگ فوری، پلی‌نوروپاتی بالقوه کشنده‌‌ای در بدن بروز می‌یابد که در طی زمان موجب تخریب دستگاه ایمنی می‌شود.
۲. مازریون غاری (Spurge Laurel)
مازریون غاری از خویشاوندان نزدیک “برگ بو” (Bay Leaf) است؛ با این تفاوت که این بوتۀ کوچک چوبی منجر به مرگ می‌شود. این گیاه حاوی گروهی از زیست‌کش‌های (Biocide) قدرتمند می‌باشد و از این رو بریدن و پردازش نادرست بوته‌های آن می‌تواند موجب بروز حساسیت و تاول‌های پوستی شود. با این حال مازریون در زمینه لمس پوستی آماتور بوده و تاثیر اصلی‌اش را در صورت وارد شدن به داخل بدن بر جای می‌گذارد. خوردن تنها چند عدد از توت‌های این گیاه منجر به خون‌ریزی داخلی، نارسایی اندام‌های داخلی و در نهایت مرگ می‌شود. جالب است که بدانید بعضی از قبایل بومی از این گیاه به عنوان داروی نهایی جهت درمان افراد به شدت بیمار استفاده می‌کردند؛ غافل از این که دارو از بیماری کشنده‌تر است! سهره‌های سبز وحشی (Wild Greenfinch) می‌توانند بدون هیچ مشکل خاصی از میوۀ این گیاه تغذیه کنند.
۱. جلبک آب‌سرخه (Red Tide Algae)
“آب‌سرخه” یا “کشند سرخ” پدیده‌ای است که در نواحل ساحلی رخ می‌دهد. در زمان‌های مشخصی از سال با بروز تغییرات آب‌و‌هوایی خاص، هزاران جلبک دریایی از گونۀ Algera pelagius در پی افزایش منابع غذایی تقسیم شده موجب سرخی رنگ آب می‌شوند. این جلبک‌ها سپس توسط حلزون‌های صدف‌دار (Shellfish) جذب شده و به به صورت نوروتوکسین بسیار آب را آلوده می‌سازند. این جریان سرخ قادر است اعضای بدن را فلج کرده و حتی بدتر؛ منجر به بی‌حسی (Anesthetize) مسیر‌های تنفسی شود. آب‌سرخه با توجه به توصیفات انجیل مبنی بر “خون شدن آب‌ها” به عنوان عامل طاعون انجیلی شناخته شده است. این پدیده هم‌چنین هنگام کشف کانادا، یکی از خدمۀ کشتی کاپیتان جورج ونکوور (Captain George Vancouver) را به کام مرگ کشیده‌بود. علاوه بر گرفتن قربانی‌های انسانی، هنگام بروز پدیدۀ کشند سرخ، اجساد پرشماری از پرندگان دریایی در ساحل دیده می‌شود.
