اطلاع از بارداری معمولاً برای یک زوج، بسیار هیجانانگیز است، اما این احساس بارداری همیشه به تولد نوزاد ختم نمیشود.
بارداری کاذب (Pseudocyesis)، یعنی شخص صرفاً تصور میکند باردار است، در حالیکه حقیقت اینگونه نیست.افراد مبتلا به این مشکل، بیشتر – نه همۀ – نشانههای بارداری را در خود میبینند.
علل
پزشکان و محققان بهتازگی به علل و دلایل ریشههای این مشکل پی بردهاند. علیرغم اینکه دلایل اصلی آن هنوز مشخص نیستند، پزشکان به فاکتورهای فیزیولوژیک دخیل در “تصور” بادار بودن مشکوکاند.
هنگامی که شخص تمایل بسیار زیادی به بچهدار شدن – در نتیجۀ ناباروری، سقط جنین به دفعات، یائسگی قریبالوقوع یا علاقۀ زیاد به ازدواج – دارد، بدن او نشانههای بارداری (مثل شکم متورم، سینههای بزرگشده و حتی احساس حرکت جنین) را از خود بروز میدهد. در این هنگام، مغز که از این علائم به بارداری تعبیر میکند، ترشح هورمونهایی مثل استروژن و پرولاکتین را تحریک میکند و در این مرحله نشانههای واقعی بارداری ظاهر میشوند.
برخی تحقیقات به نقش مهم فقر، کمسوادی، سوءاستفادۀ جنسی در دوران کودکی یا مشکلات بین زن و شوهر در ایجاد این مشکل اشاره میکنند. باید به این نکته دقت کرد که بارداری کاذب با اظهار دروغین بارداری و توهم بارداری (مشابه آنچه در بیماران شیزوفرنی دیده میشود) متفاوت است.
علائم
برداری کاذب علائم مشترک بسیاری با بارداری حقیقی دارد، ازجمله:
- وقفه در عادت ماهانه
- بزرگ شدن شکم
- بزرگ شدن سینهها، تغییرات در نوک سینهها و احتمالاً تولید شیر
- احساس حرکت جنین
- تهوع و استفراغ
- افزایش وزن
این علائم ممکن است تنها برای چند هفته دیده شوند، نه ماه دوام داشتهباشند یا حتی سالها باقی بمانند. برای تشخیص از معاینۀ لگنی و سونوگرافی استفاده میشود؛ تستی که عیناً در تشخیص رویت جنین در بارداری عادی و حقیقی استفاده میشود.
در بارداری کاذب، جنین در سونوگرافی دیده نمیشده و ضربان قلب نیز ثبت نمیشود. با این حال، پزشک گاهاً با برخی تغییرات فیزیکی معمول در دوران بارداری – مثل بزرگ شدن رحم و نرم شدن گردن رحم – روبهرو میشود. در این موارد، جواب تستهای ادراری که در تشخیص بارداری کاربرد دارند، منفی است، ولی مواردی هم میتوانند در نتیجۀ ترشح هورمونها، جواب مثبت داشتهباشند.
شرایط پزشکی خاص، مثل بارداری خارج از رحمی، چاقی مرضی و سرطان، میتوانند علائمی مشابه بارداری کاذب داشتهباشند. این موارد با معاینه و انجام آزمایش از بارداری کاذب تفکیک میشوند.
درمان
پذیرش باردار نبودن برای شخصی که ماهها باور به بارداری داشته، بسیار ناراحتکننده و دشوار است. پزشک موظف است باملایمت شخص را در جریان قرار دهد و از دیدگاه روانی او را حمایت کند.