آیا می توانیم با جوش دادن سلول های مغزمان به یکدیگر از خاطراتمان در برابر پیری و آلزایمر محافظت کنیم؟! ایده ای عجیب به نظر می رسد اما نشانه هایی مبنی بر موثر بودن این روش به دست آمده است.
راهول کاوشیک و همکارانش در بنیاد ملی بیماری های نورودژنراتیو آلمان واقع در ماگدبورگ موفق به ساخت مولکولی شدند که همانند آرماتور در بتن مسلح موجب تقویت اتصالات بین سلول ها مغز موسوم به نورون می شود. گرچه این شیوه تا کنون روی انسان آزموده نشده است ولی تزریق این مولکول به موش ها تثبیت بیشتر خاطرات را به همراه داشت.
جان اگلتون از دانشگاه کاردیف انگلستان عنوان می کند: »این روش بسیار هوشمندانه و دارای منطقی طبیعی در پس آن است».
اتصالات بین سلول های مغز موسوم به سیناپس به پیام عصبی اجازه می دهد تا از سلولی به سلول دیگر پرش کند. خاطرات ما از شبکه ای از سیناپس های تقویت شده بین میلیون ها سلول مغز تشکیل شده است که در تمام سرمان پخش شده اند.
برای تقویت دوباره ی این اتصالات، تیم کاوشیک مولکولی به نام CPTX طراحی کرده اند. این ماده با اتصال به ترکیبات سطح سلول های مغز در هر دو سوی سیناپس، پلی مصنوعی بین دو سلول تشکیل می دهد.
در بیماری آلزایمر فرد طی دهه ها سیناپس های خود را از دست می دهد تا جایی که علائم فراموشی و گیجی ظاهر می شود. کاوشیک می گوید: «ایده این است که اجازه نمی دهیم سیناپس از بین رود. ما نمیگذاریم دو نورون به طور کامل قطع ارتباط شوند.»
وقتی تیم تحقیقات مولکول را به موش هایی که به طور ژنتیکی سندرمی شبیه آلزایمر بهشان القا شده بود تزریق کردند، موش ها در مقایسه با همنوعان مشابهشان که مولکول را دریافت نکرده بودند، عملکرد بهتری در تست های حافظه داشتند. این تست ها شامل شناسایی اشیای جدید و یادگیری این که بعضی مکان ها همراه شوک الکتریکی هستند بود.
کاوشیک در نشست فدراسیون علوم عصبی جوامع اروپایی که ماه گذشته در برلین برگزار شد، گفت که در آزمایشات حیوانی، گروهی که دارو را دریافت کرده بودند ۳۰ درصد سیناپس بیشتز داشتند نسبت به گروهی که بدون دارو بودند.
اثر دارو بعد ۷ روز از بین رفت. اما تیم تحقیقات امید به توسعه ی ژنی دارد که سلول های مغز را وادار به تولید ذخایر خودکفای مولکول CPTX کند. کاوشیک عنوان می کند: «می توانیم اثرات طولانی مدت مولکول را در حد چندین سال داشته باشیم.»
کارول روتلج از صندق خیریه ی تحقیقات آلزایمر انگلیس می گوید اگر تکنیک موثر باشد، ما همچنین به آزمون های بهتری برای تشخیص شروع زوال مغز، سال ها قبل از آن که علائمش بروز کند نیاز خواهیم داشت. «بسیاری روی تشخیص زود هنگام متمرکز هستند. همه می دانند که ما باید زودتر از زمان فعلی درمان را شروع کنیم.»
روتلج عقیده دارد این روش همچنین برای کسانی که اختلالات حافظه ناشی از کهولت سن دارند می تواند کمک کننده باشد. او می گوید: «این که آیا باید روند پیری شناختی را هم کند کنیم یا نه، بحث دیگریست.
یک مجهول بزرگ این است که آیا تقویت کننده ی سیناپس مصنوعی ممکن است باعث سخت تر شدن فراموشی چیزهایی بی اهمیت شود که به طور نرمال قرار است فراموش کنیم؟
اگلتون عقیده دارد مردم نباید تا زمانی که این روش روی انسان ها آزمایش نشده به آن زیادی خوش بین باشند. «مطالعات زیادی نشان می دهند که الگوهای موشی آلزایمر با این درمان دچار تغییرات بهبود یابنده می شود اما این اثرات مثبت به ندرت در مطالعات انسانی مشاهده می شود.»
