فواید ویتامین B12 چیست؟ ویتامین B12 یا کوبالامین یکی از ترکیبات کلیدی برای بسیاری از واکنش‌های متابولیک مغزی است.
کمبود این ویتامین ضروری باعث مقاومت به داروهای بیماری‌های روانی می‌شود.
ویتامین B12 یکی از بلوک‌های ساختاری اصلی برای مغز است، شواهد می‌گوید که کمبود ویتامین B12 در مقاومت به داروهای ضدافسردگی، استرس، اختلال پانیک و … اثر دارد. داروهای لازم برای درمان تا زمانی که این بلوک‌ساختاری در اختیارشان نباشد، قادر نخواهند بود که عملکرد مغز را بهبود بخشند؛ زیرا انتقال دهنده‌های عصبی همچون سروتونین یا بخش حفاظتی سلول‌های مغزی (میلین) ساخته نخواهند شد.
چه هنگام محققان می‌فهمند که کمبود ویتامین B12 باعث عدم پاسخگویی یا ماسخگویی ضعیف به درمان می‌شود؟ تست‌های خونی استاندارد سطح B12 خونی را نشان می‌دهند، اما B12 سطح سرم یا پلاسما نمی‌توانند مقدار این ویتامین را در داخل سلول مشخص کنند. هدایت B12 متحرک که بر اساس سطح آزمایشگاهی و تاریخچه‌ی بیمار بررسی می‌شود، احساس اطمینان بیشتری در مورد سطح B12 حتی با وجود کمبود این ویتامین ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: عوارض بالا بودن ویتامین B12 چیست؟
در ابتدا با استفاده CBC مقدار گلبول قرمز و حجم گویچه‌های اصلی را شمارش می‌کنیم که مقدار میانگین تعداد گلبول قرمز را گزارش دهیم. کمبود ویتامین B12 باعث کاهش توان تولید گلبول قرمز می‌شود. هنگامی که گلبول قرمز با سرعت کمتری تولید می‌شود، گلبول‌های قرمز پیر سرگردان و بزرگ می‌شوند و باعث بوجود آمدن شرایطی به نام آنمی ماکروسیتیک می‌شود(تعداد گلبول قرمز کم و اندازه‌شان بزرگ می‌شود.) اگر تست خونی این علائم را نشان دهد، مشخص می‌شود که بیمار با کمبود B12 مواجه است.
اگرچه برای این مورد بایستی مقدار آهن بررسی شود. کمبود آهن باعث کاهش سایز گلبول قرمز می‌شود. پس بیماری که هم کمبود آهن و هم کمبود B12 دارد نیز مبتلا به آنمی است ولی آنمی از نوع ماکروسایتیک نیست.
آزمایش دوم اغلب برای تائید میزان هموسیستئین خونی انجام می‌شود. این متابولیت عنصر اصلی در چرخه‌ی متیونین است که باعث افزایش و جبران میزان B12 خونی می‌شود. در واقع سطح هموسیستئین بایستی در حدود ۷.۰ باشد که بتواند کمبود اسید فولیک غیر وابسته به ویتامین B12 را جبران کند. این آزمایش برای تعیین سطع هموسیستئین مفید است ولی تست اختصاصی نیست که بتوان نحوه‌ی کار چرخه‌ی متیلاسیون را فهمید. بسیاری از محققان ترجیح می‌دهند که اسید متیل مالونیک (MMA) را در تست هموسیستئین استفاده کنند، اما این ماده بیومارکر اختصاصی نیست.
بیشتر بخوانید: بیماری عروق محیطی
به علاوه بسیار مهم است که برای عملکرد خون تاریخچه‌ی خوبی از خطرات کمبود ویتامین B12 داشته باشیم. سن بیمار بایستی مورد توجه باشد، سلول‌های پارشیال معده که فاکتور داخلی ( پروتئین شکمی که باعث جذب ویتامین B12 می‌شود.) می‌باشد که با افزایش سن کاربردش کمتر می‌شود. افراد با زمینه‌ی بیماری خودایمنی ممکن است نسبت به فاکتور داخلی مقاومت ایجاد شود و برداشت B12 کاهش یابد. افراد گیاه‌خوار بیشتر از سایرین در معرض کاهش ویتامین B12 قرار می‌گیرند.
به علاوه، بیمار خود را از لحاظ مصرف داروهایی که باعث کاهش B12 بررسی کنید. داروهایی چون ضد دیابت‌های گلوکوفاژ، بلوک کننده‌ی اسیدی همچون prilosec، آنتی بیوتیکی همچون تتراسایکلین، داروهای ضدصرع و والپروئیک اسید و داروهای دیگری که مصرف می‌شوند.
بیشتر بخوانید: نوعی پروتئین مربوط به دیابت با از دست دادن حافظه مرتبط است
اگر که بیمارتان کمبود ویتامین B12 داشته باشد، اولین قدم نرمال کردن سطح ویتامین فرد است. با تقویت رژم غذایی یا دریافت مکمل‌های ویتامینی می‌توانید در صدد جبران برآیید. اما از آن‌جایی که فواید ویتامین B12 بر سیستم عصبی حائز اهمیت است.، اما اغلب تزریق ویتامین B12 برای سه ماه یا استفاده به فرم زیرزبانی، باعث بهبود شرایط مغز می‌شود.
بسیار مهم است که اشاره کنیم ویتامین B12 به ۴ صورت وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند
- هیدروکسی کوبالامین
- متیل کوبالامین
- آدنوزیل کوبالامین
- سیانو کوبالامین
در ابتدا B12 تزریقی از ۲۵میلی‌گرم مخلوط B12 در ۱۰cc و اختلاط مساوی هیدروکسی کوبالامین و متیل کوبالامین، تهیه می‌شود. بعد از این تزریق، ۰.۵cc از B12 سه بار در هفته به مدت ۳ الی ۴ ماه مصرف شود. سپس بار دیگر CBC و هموسیستئین مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
اگر مصرف دارو یا بیماری خودایمنی باعث بروز این کمبود شود، چنانچه فرآورده‌های زیرزبانی اثرگذار نبود،بیمار بایستی مرتبا B12 تزریق کند. بسیاری از بیماران با آموز‌های لازم قادر خواهند بود این مقدار را تقسیم کرده و خودشان استفاده نمایند. زمانی که پارامترهای خونی تنظیم می‌شوند، فرد می‌تواند مقدار مصرف را به یکبار در هفته تا دو بار در ماه کاهش دهد.
چنانچه افراد با کمبود شدید B12 مواجه باشد و به تزریقش حساسیت داشته باشد، بهتر از که بیمار را در رابطه با کمبود این ماده در بدن و اثرات مخربی که این کمبود بر مغز و بدن می‌گذارد، آگاه کنیم.
در تحقیقان آزمایشگاهی که انجام دادم، بسیاری از افراد پس از تزریق B12 ناآرام می‌شوند، بنابراین برای کاهش این وضعیت بهتر است افراد صبح‌هنگام این تزریق را انجام دهند. بررسی رفتار بیمار حین تزریق بسیار مهم است. این فرایند باعث ایجاد و تشدید فرآیندهای متیلاسیون می‌شود و پس از آن بی‌خوابی، بیش فعالی و پرخونی ممکن است مشاهده شود.
بسیاری از آزمایشگاه‌ها بجای واکنش کلی متیلاسیون از روش‌های مشخصی استفاده می‌کنند. زمانی که سطح B12 خونی نرمال شد، بیماران احساس بهبود پیدا می‌کنند. بیمارانی بوده‌اند‌که پس از چند روز تزریق این علائم در بدنشان بهبود پیدا کرد.
