سندرم دست بیگانه یک بیماری نورولوژیکی است که موجب می‌شود یکی از دستان به دلخواه خود رفتار کند.
بااینکه چندان معمول نیست، گاهی اوقات یک پا نیز درگیر می‌شود.
دستی که دچار سندرم دست بیگانه است تحت کنترل مغز نیست و مانند حالتی که خودش مغزی داشته باشد، حرکت می‌کند.
دستی که درگیر است در جریان این حمله‌ها احساس می‌کند که متعلق به صاحبش نیست و به نظر می‌رسد که به طور آگاهانه کارهایی انجام می‌دهد که بلااراده است.
بااینکه این بیماری می‌تواند کودکان را تحت‌تاثیر بگذارد، اما اغلب بزرگسالان را دچار می‌کند. گاها از آن تحت عنوان سندرم عشق دکتر استرنج، دست عاشق بیگانه و یا دست عصیانگر یاد می‌شود.
چه چیزی موجب ایجاد این بیماری می‌شود؟
سندرم دست بیگانه می‌تواند توسط فاکتورهای مختلف ایجاد شود.
بعضی افراد بعد از سکته‌مغزی، ضربه یا تومور دچار سندرم دست بیگانه می‌شوند
سندرم دست بیگانه با جراحی‌های مغزی که دو نیمکره یک مغزی را از هم جدا می‌کنند، در ارتباط است.
این ممکن است دربرگیرنده‌ی جراحی در طول جسم پنبه‌ای باشد.
جسم پنبه‌ای نیمکره‌های مغز را از هم جدا می‌کند و موجب ایجاد ارتباط بین دو طرف می‌شود.
جراحی‌هایی که برای درمان صرع به کار می‌رود گاها مغز را به این شکل تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
همچنین زخم‌هایی در قشر سینگولته‌ی قدامی، قشر آهیانه‌ای خلفی و مناطق مکمل حرکتی مغز در افراد مبتلا به آن دیده شده‌است.
اسکن‌های مغزی نشان می‌دهد که افراد دچار سندرم دست بیگانه دارای حرکات محدود در ناحیه حرکتی اولیه ضربدری هستند.
عقیده بر اینست که به علت ضایعات یا خسارات وارده به قشر پاریتال باشد. که بر روی سیستم‌های برنامه ریزی آگاهانه تاثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث حرکت خود به خود شود.
علائم این بیماری چیست؟
نشانه برجسته سندرم دست بیگانه ناتوانی در کنترل دست است زیرا دست به طور مستقل عمل می‌کند. دست آسیب دیده ممکن است به صورت غیرآگاهانه حرکت کند و کارها و اقدامات هدفمند انجام دهد. گفته می‌شود که دست بدون کنترل شناختی یا آگاهی عمل می‌کند.
دست ممکن است ناخودآگاه چهره، دکمه پیراهن را لمس کند، یا چیزی را بردارد، گاهی اوقات این رفتار تکرار شونده و یا اظطراری می‌شود. همچنین ممکن است دست بیگانه خود را از بین به اراده خود عمل کند. همچنین دست بیگانه ممکن است فعالیت‌های مخالف خود انجام دهد مثلا بستن کشویی که دست دیگر آن را باز کرده بود یا باز کردن دکمه‌های پیراهنی که دست دیگر آن را بسته بود. دست بیگانه ناسازگار است و ممکن است اقدامات نادرست انجام دهد یا از دنبال دستورات بدن پیروی نکند.
افراد مبتلا به سندرم دست بیگانه ممکن است احساس کنند که دست یا اندام بیگانه است یا به آن‌ها تعلق ندارد. با این حال، آن‌ها مالکیت اندام را رد نمی‌کنند، چیزی که می‌تواند در سایر اختلالات رخ دهد.
سندرم دست بیگانه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ممکن است از طریق مشاهده و ارزیابی سندرم دست بیگانه را تشخیص دهد. تشخیص سندرم دست بیگانه پیچیده است، زیرا بیماری اختلال عصبی‌ای است که فاقد مولفه روانپزشکی است. این باعث می‌شود که تشخیص مشکل‌تر باشد زیرا مسائل رفتاری شایع‌تر از سندرم دست بیگانه است. بعضی از علائم ممکن است به یک اختلال روانپزشکی مربوط شود که ممکن است رفتار‌های فرد تحت تاثیر قرار گرفته را مختل کند.
گزینه‌های درمانی
هیچ درمان قطعی برای سندرم دست بیگانه وجود ندارد. روش‌های درمانی و گزینه‌های دارویی برای درمان سندرم دست بیگانه توسعه کمی یافته است، اما دانشمندان در حال کار بر روی روش‌های درمانی برای کاهش علائم بیماری هستند. افرادی که پس از یک بیماری مغزی یا سکته مغزی دچار سندرم دست بیگانه می‌شوند پس از مدتی بهبود می‌یابند. با این حال، بهبودی برای افراد مبتلا به بیماری های آسیب اعصاب مغزی کمتر مفید است.
این وضعیت ممکن است با درمان‌هایی عضلانی مانند سم بوتولینوم (بوتاکس) و عوامل مسدود کننده عصبی تحت کنترل قرار بگیرد . بنزودیازپین‌ها در بعضی موارد موفق بوده‌اند، اما روش‌های رفتاری به نظر می‌رسد مفیدتر باشند.
درمان جعبه آینه، تکنیک‌های شناختی درمان و یادگیری روش‌های تمرین رفتاری می‌تواند به درمان علائم کمک کند. همچنین تمرین‌های حرکتی هدایتی نیز کمک کننده خواهد بود. گاهی اوقات فرد می‌خواهد دست بیگانه خود را با نگه داشتن آن بین پاها یا نشستن بر روی آن کنترل کند. بعضی افراد اینکه جسمی را در دست بیگانه خود نگه دارند برای جلوگیری از انجام کار‌های خودسرانه‌ی آن مفید می‌دانند.
همچنین دادن دستورهای کلامی به دست بیگانه برای جلوگیری از فعالیت آن برای بعضی از افراد کمک کننده است. با این حال، این روش ممکن است نتایج طولانی مدت نداشته باشد. پزشک می‌تواند فعالیت‌های جسمی و مشغول شدن به کاری را توصیه کند.
چند واقعیت کوتاه در مورد سندرم دست بیگانه:
- این سندرم اولین بار در سال ۱۹۰۹ ثبت شد.
- سندرم دست بیگانه معمولا دست چپ یا دستی که کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد را درگیر می‌کند.
- یکی از کاراکتر‌های فیلم Stanley Kubrick در سال ۱۹۶۴ دکتر Strangelove مبتلا به سندرم دست بیگانه دست بود. به همین دلیل برخی از افراد به سندرم دست بیگانه به عنوان سندرم دکتر Strangelove اشاره می‌کنند.
- در موارد کمی گزارش شده است که دست بیگانه قصد آسیب زدن به خود شخص را دارد.
- بعضی افراد برای دست بیگانه خود نام می‌گذراند.
چشم انداز این بیماری چگونه است؟
در حالی که درمانی برای سندرم دست بیگانه وجود ندارد، شما ممکن است قادر به مدیریت علائم خود تا برخی از درجات باشید. در صورت وجود علائم مربوط به دست بیگانه، پزشک خود را به طور مرتب ملاقات کنید. یک تشخیص مناسب می‌تواند به کاهش هر گونه ناراحتی که ممکن است حس کنید، کمک کند. دکتر‌تان به شما در مدیریت علائم کمک خواهد کرد تا یک برنامه درمان مناسب بر اساس نیازهای فردی خود تنظیم کنید.
