اسکن ام آر آی (MRI)، یا تصویربرداری مبتنی بر تشدید مغناطیسی، تصاویر سه بعدی از مناطق مختلف بدن فراهم می‌آورند. این اسکنها از هر زاویه تصاویری با دقت بالا ایجاد می‌کنند. بر اساس هدف انجام اسکن، پزشک ممکن است درخواست کنتراست، ماده‌ای است که فرد قبل از انجام اسکن دریافت می‌کند، کند. این ماده به واضح‌تر شدن جزئیات تصاویر کمک می‌کند.
اسکن ام آر آی ، بدون درد و غیر تهاجمی است. مدت زمان فرآیند تصویر برداری بر اساس موقعیت مورد نظر، تغییر می‌کند.
در این مقاله، قصد داریم نگاه نزدیکی به اسکنهای MRI در بزرگسالان و کودکان داشته باشیم. در مورد استفاده آنها، مواردی که در طول انجام اسکن انتظار می‌رود و فرد چگونه نتایج را دریافت می‌کند، بحث خواهیم کرد.
اسکن ام آر آی می‌تواند تصاویر با جزئیات زیاد از بافت نرم فراهم آورد.
هدف و موارد استفاده‌ی اسکنهای MRI سر
اسکنهای MRI پزشکان را قادر می‌سازند تا وقایعی که درون بدن اتفاق می‌افتد را مشاهده کنند. این اسکنها برخلاف CT اسکنها و X-rays، تابش تولید نمی‌کنند.
اسکنهای MRI از نیروهای مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تشکیل تصاویر استفاده می‌کنند. آنها می‌توانند استخوان، اندامها و بافتها را اسکن کنند؛ که این موارد، اسکنهای MRI را برای بررسی نواحی پیچیده بدن مانند سر، ایده‌آل می‌سازد.
اسکنهای MRI در مقایسه با دیگر تکنیکهای تصویر برداری، جزئیات بیشتری را خصوصا در بافت نرم به نمایش می‌گذارند. این نکته در زمان بررسی مغز یا ساقه مغز برای آسیب یا بیماری، بااهمیت است.
پزشک ممکن است در صورت شک به این موارد، درخواست اسکن MRI از سر کند:
– آنوریسم مغزی
– شریانهای مسدود شده
– تومور مغزی
– یک وضعیت مزمن مانند MS که سر را تحت تاثیر قرار می‌دهد
– مسائل چشم یا گوش درونی
– صرع
– هموراژهای مغزی یا سکته مغزی
– هیدروسفالی، یا تجمع مایع بر روی مغز
– عفونتهای سر و مغز
فرآیند انجام تصویر برداری و مواردی که در طول انجام MRI سر، انتظار می‌رود
MRI سر غیر تهاجمی است. زمانیکه فردی به یک کلینیک وارد می‌شود، پزشک یا تکنسین در مورد فرآیند انجام تصویر برداری با وی صحبت کرده و مواردی که انتظار می‌رود را به او شرح می‌دهد.
آماده سازی
ابتدا، یک متخصص سلامت، مجموعه‌ای از سوالات را در مورد سابقه پزشکی فرد از وی می‌پرسد. متخصصین رادیوگرافی همچنین باید در مورد وضعیت بارداری زن، اطلاع کسب کنند. پزشکان معمولا نباید طی بارداری، درخواست MRI دهند؛ زیرا اثر نیروی مغناطیسی بر تکامل جنین، هنوز آشکار نیست.
آنها همچنین در مورد اشیای فلزی مانند گوشواره، صفحات فلزی، ساعت یا جواهراتی که ممکن است همراه فرد باشد، از وی سوال می‌کنند. این موارد می‌تواند در انجام اسکن، اختلال ایجاد کند و فرد باید قبل از ورود به اسکنر، این اشیا را تحویل دهد.
دیگر اشیای فلزی که ممکن است در فرآیند انجام اسکن تداخل ایجاد کند:
– کلیپ‌های آنوریسم مغزی
– حلزون کاشت شده
– پلها و پر شدگی‌های دندان
– کاشتهای چشمی
– قطعات فلزی در چشم یا عروق خونی
– صفحات فلزی، سیم، پیچ یا میله
– کلیپ‌های جراحی یا میخکوب
اعضای تیم سلامت معمولا از فرد درخواست می‌کنند تا گان بیمارستانی بر تن کند. آنها لباسهای بیمار و جواهرات وی را در یک گاو صندوق تا زمان پایان اسکن، نگهداری می‌کنند.
حین انجام اسکن
تکنسین فرد را به اتاقی که اسکنر MRI در آن قرار دارد، هدایت می‌کند. فرد بر روی یک تخت متحرک دراز کشیده و تکنسین ممکن است فرد را با یک تکه پارچه، بپوشاند.
تکنسین تخت را بمنظور قرار دادن سر و گردن فرد در درون اسکنر MRI، حرکت می‌دهد. سپس از اتاق خارج شده و از طریق یک بلندگو با فرد صحبت می‌کند.
افراد باید نسبت به موارد زیر آگاه باشند:
– بالشها یا بلوکهای فومی بر روی تخت، سر را در موقعیت مناسب حفظ خواهند کرد.
– دستگاه‌های MRI صدای زیادی تولید می‌کنند، پس انتظار شنیدن صداهای بلند، صداهای ضربه زدن و نویزهای عمومی الکتریکی را داشته باشید. تکنسین معمولا به فرد، هدفون یا گوش گیر می‌دهد.
– افراد بمنظور ایجاد تصویرهای دقیق و واضح، در درون اسکنر باید بسیار بی‌حرکت باشند. اگر فرد حرکت کند، ممکن است نیاز به تکرار تصویر برداری باشد. اگر فردی مانند فرد مبتلا به پارکینسون، در بی‌حرکت ماندن مشکل دارد، تکنسین ممکن است از نگهدارنده‌هایی استفاده کند.
– هر دستگاه MRI یک دکمه call دارد. اگر فردی احساس اضطراب کند یا درخواست توقف فرآیند را داشته باشد، می‌تواند دکمه call را فشار داده و با تکنسین، صحبت کند.
– بسیاری از خالکوبی‌ها در MRI، بی‌خطر هستند. با این حال، برخی از جوهرها ممکن است حاوی فلزات باشند که می‌تواند باعث ایجاد حرارت یا ناراحتی حین اسکن شود. پس اگر فردی احساس ناراحتی می‌کند، باید به متخصص رادیوگرافی اطلاع دهد.
تیم پزشکی ممکن است برای افرادی که کلاستروفوبیا شدید دارند، داروهای بیهوش کننده یا آرام بخش پیشنهاد دهد.
اگر فردی داروی آرام بخش مصرف می‌کند، باید از رانندگی به تنهایی، جلوگیری کند. همچنین فرد برای بهوش آمدن در مرکز پزشکی، به زمان نیاز دارد. در موارد واکنش آلرژیک، تیم سلامت فرد را تحت نظر خواهد داشت.
انواع اسکنرهای MRI
دستگاه‌های MRI در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند.
انواع متعددی از اسکنرها می‌تواند MRI از سر را فراهم کنند. اندازه دستگاه به هدف اسکن و اینکه آیا فرد کلاستروفوبیا دارد، بستگی خواهد داشت.
انواع اسکنرها شامل موارد زیر است:
– حفره بسته: این دستگاه‌ها به لوله‌های بسیار بزرگ شباهت دارند که فرد با دراز کشیدن روی تخت متحرک، وارد آن می‌شود.
– حفره کوتاه: در این نوع دستگاه، بخش لوله‌ای کوتاه‌تر است و کمتر باعث کلاستروفوبیا می‌شود.
– حفره عریض: دهانه ناحیه لوله‌ای می‌تواند نزدیک به ۷۰ سانتیمتر باشد.
– MRI باز: این دستگاه‌ها اشکال مختلف دارند و کناره‌ها یا بالای آن باز است.
هر چه حفره باریک‌تر باشد، جزئیات تصویر حاصل نیز بیشتر خواهد بود.
اسکنهای MRI با کنتراست vs. اسکنهای MRI بدون کنتراست
کنتراست یک ماده‌ی مغناطیسی است. اگر فردی کنتراست را پیش از اسکن بنوشد یا با تزریق دریافت کند، باعث ارتقای تصویر می‌شود. اکثر اسکنهای MRI نیازی به کنتراست ندارند.
پزشک و رادیولوژیست در مورد ضرورت کنتراست تصمیم گیری می‌کنند و فرد آن را از راه دهان یا تزریق دریافت می‌کند.
کنتراست به ارگانها و بافتها از طریق جریان خون منتقل می‌شود. فرآیند MRI چه در صورت نیاز به کنتراست و چه در صورت عدم نیاز به آن، یکسان است.
کنتراست باعث مشخص‌تر شدن بافتها و ارگانها در تصویر MRI می‌شود. این مزیت می‌تواند رشد غیر طبیعی بافتها از جمله تومورها را در مراحل اولیه، به تصویر بکشد. تشخیص زود هنگام می‌تواند وضعیت درمانی فرد را ارتقا دهد.
اسکنهای مرتبط با بافتهای زیر، نیازمند کنتراست هستند:
– متاستاز مغزی
– آسیب اعصاب جمجمه‌ای
– از دست رفتن شنوایی
– عفونتها
– آسیب کانال شنوایی درونی
– MS
– نوروفیبروماتوز
– بیماری‌های هیپوفیز
– وزوز گوش
– سرگیجه
احتمال اینکه فرد به مواد کنتراست آلرژی داشته باشد، بسیار اندک است. پیش از دریافت کنتراست، پزشک نسبت به موارد زیر اطلاعات کسب می‌کند:
– آلرژی‌ها
– داروهای مصرفی
– سابقه پزشکی
– بیماری‌ها یا اعمال جراحی اخیر
پس از دریافت کنتراست، فرد باید هرگونه عارضه جانبی را درنظر داشته باشد و به مسئول مربوطه گزارش دهد.
نتایج
متخصص رادیوگرافی اسکنها را بررسی و تفسیر می‌کند. او سپس با پزشک فرد در مورد نتایج، در ارتباط خواهد بود. این روند در شرایط غیر اورژانسی می‌تواند چند روز طول بکشد.
فرد می‌تواند با درخواست از پزشک خود، اسکنها را مشاهده کند. پزشک ممکن است به تکرار اسکن نیاز داشته باشد و دلیل آن را نیز شرح می‌دهد.
هزینه‌ها
هزینه فرآیند یک اسکن MRI و میزان پوشش بیمه، متفاوت است. همچنین ممکن است هزینه‌های مرتبط برای کنتراست، بیهوشی و پروسه‌های اضافی دریافت شود.
در مورد تخمین دقیق هزینه، با متخصص مربوطه صحبت کنید.
اسکن MRI سر در کودکان
پزشک ممکن است فرآیند MRI را پیش از انجام آن، برای کودکان تشریح کند.
پروسه‌های درمانی می‌توانند ترسناک باشند. برای کاهش هرگونه اضطراب، نیاز است تا همراه کودک، جزئیات فرآیند را دانسته و به کودک پیش از انجام آن، تشریح کند. برخی بیمارستانها، برگه‌هایی برای تشریح فرآیند مورد نظر دارند.
اسکنهای MRI سر برای کودکان و بزرگسالان تقریبا یکسان است. تفاوت اصلی، استفاده از یک جسم فنری (coil) است.
MRI coil، دور سر کودک در زمان نشستن یا دراز کشیدن وی در دستگاه، ثابت می‌شود؛ زیرا سر کودکان کوچکتر است.
بی‌حرکت ماندن طولانی برای کودکان خردسال و نوزادان سخت است و مسئول مربوطه ممکن است یک آرام بخش درون وریدی را پیشنهاد کند. تیم پزشکی، کودکان را حین انجام فرآیند، تحت نظر خواهد داشت.
معمولا همراه کودک حین انجام اسکن در کنار وی می‌ماند. اگر این امر مقدور نبود، همراه می‌تواند در ایستگاه رادیوگرافی منتظر بماند.
