آزمایش آلفا فیتو پروتئین (AFP) چیست؟
آلفافیتوپروتئین نوعی پروتئین می‌باشد که در کبد جنین درحال رشد تولید می‌شود. در حین تکامل جنین، مقداری AFP از جفت عبور کرده و وارد جریان خون مادر می‌شود. تست آلفافیتوپروتئین، سطح این پروتئین را در خون مادر در سه ماهه‌ی دوم بارداری می‌سنجد. سطح بالا یا پایین AFP در خون مادر می‌تواند نشانه‌ی نقص مادرزادی یا سایر وضعیت‌ها باشد. این وضعیت ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
نقص لوله‌ی عصبی (وضعیتی وخیم که باعث تکامل نامتعارف مغز و/یا نخاع جنین خواهد شد)،
سندرم داون (اختلالی ژنتیکی که باعث ناتوانی‌های ذهنی و تأخیر در تکامل جنین خواهد شد)،
دوقلویی یا چندزایی (زیرا بیش از یک جنین AFP تولید می‌کند)
و اشتباه در محاسبه‌ی ماه‌های بارداری.
نام‌های دیگر:
AFP Maternal, Maternal Serum AFP, msAFP screen.
این آزمایش به چه دردی می‌خورد؟
آشنایی کامل با جزئیات آزمایش cbc
این آزمایش برای بررسی جنین از نظر خطر نقایص مادرزادی مانند نقایص لوله عصبی یا سندرم داون کاربرد دارد.
چرا به این تست نیاز دارم؟
انجمن بارداری آمریکا معتقد است همه‌ی زنان باردار باید بین هفته‌ی پانزدهم تا بیستم بارداری تست آلفافیتوپروتئین را انجام دهند. آزمایش ممکن است در صورت وجود شرایط ذیل بیشتر توصیه شود:
سابقه‌ی فامیلی نقص مادرزادی؛
۳۵ ساله بودن یا سن بالاتر از آن؛
دیابتی بودن.
در حین انجام آزمایش چه اتفاقاتی می‌افتد؟
در حین انجام تست، مراقب بهداشتی، با استفاده از یک سوزن ریز، از ورید (سیاهرگ) بازوی شما نمونه‌ی خونی تهیه می‌کند. بعد از اینکه سوزن وارد رگ شد، مقدار اندکی خون تهیه شده و به داخل لوله آزمایش یا وایال منتقل می‌شود. ممکن است در هنگام ورود سوزن به رگ و خروج آن از رگ کمی سوزش احساس کنید. انجام این مراحل معمولاً کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد.
آیا نیاز هست برای آماده شدن برای آزمایش کار خاصی انجام دهم؟
نیازی به آمادگی خاصی برای انجام تست آلفافیتوپروتئین وجود ندارد.
خطری در انجام این تست وجود دارد؟
در انجام آزمایش خونی آلفافیتوپروتئین خطر بسیار اندکی وجود دارد. شما ممکن است در محلی که سوزن وارد بدن شده کمی درد احساس کنید یا محل ورود سوزن به صورت نقطه‌ای کبود شود ولی اکثر علائم به‌سرعت رفع می‌شوند. تست دیگری به نام آمنیوسنتز وجود دارد که امکان تشخیص دقیقتر سندرم داون را فراهم می‌آورد ولی کمی ریسک سقط جنین در انجام این آزمایش وجود دارد.
نتایج چه معنی‌ای خواهند داشت؟
اگر آزمایش سطح آلفافیتوپروتئین بالاتری نسبت به نرمال را نشان داد، ممکن است به این معنی باشد که جنین دارای نقص لوله‌ی عصبی مثل مهره‌ی شکاف‌دار (spina bifida) یا آنانسفالی (anencephaly) است. مهره‌ی شکاف دار وضعیتی است که اطراف طناب نخاعی [به علت نقص در تشکیل کمان‌های مهره‌ای] بسته نمی‌شود. آنانسفالی وضعیتی است که مغز به درستی تکامل نمی‌یابد.
اگر سطح آلفافیتوپروتئین خونتان پایین‌تر از سطح نرمال باشد، ممکن است بدین معنی باشد که جنین دارای نقص ژنتیکی مانند سندرم داون می‌باشد. سندرم داون وضعیتی است که باعث عقب افتادگی ذهنی و رشدی می‌شود.
درصورتی که سطح خونی آلفافیتوپروتئین در تست شما نرمال نباشد، لزوما به این معنی نیست که جنین دارای مشکل است. ممکن است به این معنی باشد که شما چندقلو باردارید یا ماه بارداری شما اشتباه محاسبه شده است. ممکن است جواب آزمایش به اشتباه مثبت بوده باشد؛ به این معنی که نتیجه‌ی آزمایش نشانگر وجود مشکل است و این درحالی است که مشکلی وجود ندارد و بدن شما در سلامت است. درصورتی که نتیجه‌ی آزمایش شما مقادیر بالاتر یا پایین تر از نرمال گزارش دهد، ممکن است نیاز باشد تا تست‌های دیگری نیز انجام دهید تا تشخیص نهایی حاصل شود.
بیشتر بخوانید:
چیز دیگری درباره‌ی این تست وجود دارد که باید بدانم؟
تست آلفافیتوپروتئین معمولاً جزوی از یک سری آزمایشات قبل از بارداری به نام آزمایشات غربالگری سه‌گانه‌ی ( triple screen tests) یا مولتیپل مارکر به حساب می‌آید. تست‌های غربالگری سه‌گانه، علاوه بر AFP، تست‌های hCG و استریول را نیز دربر می‌گیرد. hCG هورمونی است که توسط جفت ساخته می‌شود و استریول شکلی از استروژن است که توسط جنین ساخته می‌شود. این تست‌ها کمک می‌کنند تا سندرم داون و نقص‌های ژنتیکی دیگر تمییز داده‌شوند.
