روش جدید کارآگاهی ژنتیکی (genetic sleuthing) که پرونده قاتل زنجیره ای ایالت طلایی را حل کرد، میتواند بیش از نیمی از آمریکاییهای با نژاد اروپایی را از طریق تشخیص هویت با DNA موجود در نمونههای ناشناس، شناسایی کند. این یافتهها حاصل مطالعهای جدید است که نتایج حاصل از تستهای ژنتیکی مرتبط با سلامتی و تبارشناسی را بر حریم شخصی افراد بررسی میکند.
این که افراد به طور داوطلبانه و از طریق بزاق، اطلاعات ژنتیکی خود را به صورت آنلاین به اشتراک میگذارند تا بتوانند خویشاوندان خود را بیابند، میتواند بدون اطلاع آنان در جرمشناسی به کار گرفته شود، اخیرا مطرح شده است. بهار ۲۰۱۸، تبارشناسی ژنتیکی (genealogy) در تعیین هویت قاتل زنجیرهای و متجاوز چندین پرونده وحشتناک قدیمی، پلیس کالیفرنیا را یاری داد.
مقاله مرتبط: انگشت نگاری DNA چیست؟
مطالعهای که در ژورنال Science منتشر شد، نشان میدهد مثال پیشین یک استثنا نبود. در واقع، اکثریت آمریکاییهای با نژاد اروپایی میتوانند با استفاده از دیتابیسهای دسترسی آزاد تبارشناسی به عموزادههای درجه سوم و یا نزدیکتر خود، مرتبط شوند. به گفته Yaniv Erlich، رهبر تیم مطالعاتی و مدیر بخش علمی کمپانی ژنتیکی MyHeritage، هر فرد موجود در دیتابیس، مانند فانوس دریایی است که صدها نفر میتوانند از نور آن استفاده کنند؛ به این معنی که خویشاوندان دور میتوانند از طریق درخت خانوادگی به این فرد مرتبط شوند.
ارلیش و همکارانش نشان دادند که چگونه تطابق ژنتیکی در ترکیب با اطلاعاتی ابتدایی مانند سن و درخت خانوادگی، میتواند منجر به تعیین هویت فردی ناشناس که در پروژههای تحقیقاتی شرکت کرده است، شود. مطالعه دیگری نشان داد که حتی یک نمونه DNA بسیار کوچک که در دیتابیسهای نهادهای قضایی نگهداری میشود، میتواند با اطلاعات ژنتیکی افرادی که قبلا تستهای ژنتیکی انجام دادهاند، ترکیب و بستگان مجرمین را مشخص کند.
به گفته فردریک بیبر، متخصص ژنتیک پزشکی که در حال همکاری با آزمایشگاههای جرمشناسی است، قوانین و اخلاق رو در روی هم قرار گرفتهاند. به عقیده وی هر دو پژوهش انجام گرفته بسیار مهم هستند، زیرا آنها این مسئله را مطرح میکنند که چه زمانی انتظارات ما در مورد حریم شخصی با غریزه طبیعی ما در مورد امنیت عمومی تداخل میکند.
طبق مطالعه پیمایشی (survey) منتشر شده در PLOS Biology، عموم افراد به شدت حامی استفاده پلیس از وبسایتهای ژنتیکی به منظور حل پروندههای جنایی هستند. کمپانیهای ژنتیکی مهم، گایدلاینهایی را امضا کردهاند تا در مورد چگونگی بهرهبرداری از اطلاعات افراد، شفاف باشند و بسیاری از آنها دارای سیاستهایی مبنی بر مجاز نبودن جستوجوی اطلاعات توسط پلیس بدون موافقت افراد، هستند.
وبسایتی که معمولا در پروندههای جنایی به کار می رود، GEDmatch است که دارای دسترسی آزاد به اطلاعات تبارشناسی میباشد. افراد داوطلبانه پروفایل ژنتیکی خود را در این وبسایت به اشتراک میگذارند. مدیران GEDmatch، نگران نحوه استفاده از این اطلاعات تبارشناسی هستند. علیرغم تلاشهای کمپانیها به منظور آگاهسازی افراد از سیاستها و اخلاقیات، محققان نگران این موضوع هستند که افرادی که این تستها را به عنوان هدیه دریافت میکنند، ندانند که نه تنها اطلاعات خود، بلکه اطلاعات اقوام دور آنان نیز فاش خواهد شد.
مقاله مرتبط: تشخیص هویت افراد با مو، حتی بدون نیاز به DNA
الریش و همکارانش دریافتند که دیتابیسی ژنتیکی که تنها شامل ۲ درصد از جمعیت هدف است، میتواند به تطبیق درجه سوم یا نزدیکتر تقریبا کل آن جمعیت منجر شود. در واقع در آینده نزدیک، این تکنیک خواهد توانست تقریبا تمام آمریکاییهای با نژاد اروپایی را شناسایی کند؛ چون بیشتر اطلاعات موجود در دیتابیسهای تبارشناسی متعلق به نژاد اروپایی است.
به گفته CeCe Moore، تبارشناس ژنتیکی، که روی حل پروندههای جنایی کار میکند، این مطالعات کار تطابق اطلاعات ژنتیکی و تعیین هویت افراد را بسیار آسانتر در نظر گرفته اند. با اینکه او با امکان تطابق جمعیت گستردهای از ایالات متحده با حداقل یک فامیل درجه سوم یا نزدیکتر از طریق اطلاعات تبارشناسی موافق میباشد، اما معتقد است که رسیدن به هویت از طریق چنین تطبیقهایی فاقد اهمیت است؛ خصوصا به این علت که پروندههای حقیقی، بر خلاف پروندههای ساده مورد استفاده در مطالعات پیشین، غالبا فاقد اطلاعات دموگرافیک ارزشمند مانند سن و درخت خانوادگی هستند. در واقع آنان تنها بر قدرت تبارشناسی ژنتیکی تاکید دارند، نه پیچیدگیهای حقیقی انجام آن و بسیاری از فرضیات آنان در تطابق با واقعیت نیستند.
استفاده از تبارشناسی ژنتیکی در تعیین مجرمین، در تابستان امسال منجر به این گمانهزنی ها شد که سایر کاربردهای این کار (نقض حریم شخصی درمورد اطلاعات پزشکی افراد) چیست. ردیابی هویت ماموران سری، تجسسهای مراجع امنیتی و … میتواند از لحاظ اخلاقی بسیار مبهمتر از یافتن یک قاتل باشد.
به عقیده متخصصان علم اخلاق، آگاهی دقیق از قابلیتها و محدودیتهای تکنولوژی بسیار ضروری است؛ چون بسیاری از افراد نمیدانند که که پروفایل DNA جمعیت، نه تنها حاوی اطلاعات افراد شرکتکننده در آن است، بلکه میتواند از هر فرد به صدها نفر دیگر نیز مرتبط شود. خواهر و برادر شما، در نیمی از اطلاعات ژنتیکی خود با شما مشترک هستند، عموزادههایتان در یک هشتم آن و عموزادههای درجه ۲ در یک شانزدهم.