تعریف سرگیجه
سرگیجه می‌تواند دوره‌های غش کوتاه‌مدت تا موارد شدیدی از مشکلات تعادلی که عملکرد بدنی را به طور کلی مختل می‌کند در بر گیرد. در میان بزرگسالان بالای ۶۰ سال، حدود ۲۰ درصد از افراد دوره‌هایی از سرگیجه را تجربه کرده‌اند.
سرگیجه حالت‌های زیر را به دنبال دارد:
- دوره‌ی کوتاهی از بیهوشی و غش
- از دست دادن تعادل
- حس اشتباه گردش اشیا به دور سر و حرکت عمودی اجسام
سرگیجه به طور معمول موقتی بوده و با درمان مناسب قابل بهبودی خواهد بود. هنگام بحث در مورد عارضه‌ی خود را پزشک سعی در توضیح نشانه‌های ویژهی خود کنید. بطور مثال به بررسی نحوه شروع و گذار سرگیجه و اتفاقات پس از آن باید به‌دقت پرداخته شود. همچنین باید عوامل ایجاد کننده نیز مورد بررسی قرار داده شوند.
علل سرگیجه
علل سرگیجه با توجه به عامل به وجود آورنده و نشانه‌های آن متفاوت خواهد بود. از مشکل ساده‌ای تحت عنوان بیماری حرکت تا عارضه‌های گوش داخلی، از جمله علل سرگیجه می‌باشند. همچنین عفونت‌های گوش و کاهش جریان خون به سبب بیماری‌های بلوکی عروق و نارسایی‌هایی قلبی ممکن است عاملی برای ایجاد نشانه‌های سرگیجه باشند. لازم به ذکر است در برخی موارد تشخیص علت سرگیجه بسیار سخت خواهد بود.
سرگیجه‌هایی که همراه با حس چرخش اشیا به دور سر بوده و بدون هیچ‌گونه نشانه‌ی دیگری بروز می‌کنند در موارد معدودی ممکن است نشانه‌ای از بروز سکته‌های مغزی باشند.
مشکلات گوش داخلی
یکی از شایع‌ترین علل سرگیجه مشکلاتی هستند که سبب تداخل در سیستم تعادلی بدن در گوش داخلی می‌گردند. در اینجا به مثال‌هایی از این مورد می‌پردازیم:
- سرگیجه موقعیتی پاروگزیمال خوش‌خیم (BPPV)
- عفونت‌های گوش میانی
- بیماری Meniere’s
- میگرن
کاهش جریان خون
یکی دیگر از علل سرگیجه کاهش جریان خون مغزی و عدم دریافت مواد مغذی توسط سیستم‌عصبی می‌باشد. این عارضه ممکن است علل گوناگونی داشته باشد که در اینجا به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- آرترواسکلروزیس / آترواسکلروزیس
- بیماری‌های ژنتیکی قلبی در بزرگسالان
- آریتمی‌های قلبی
- کم‌فشاری ارتو استاتیک (postural hypotension) به معنای کاهش فشار خون هنگام ایستادن
- سکته مغزی
- حملات ایسکمیک زودگذر (TIA)
برخی از دارو‌ها
اثرات سوء تعدادی از دارو‌ها در القای نشانه‌های سرگیجه به اثبات رسیده است. برخی از آن‌ها عبارت اند از:
- دارو‌های ضد افسردگی
- دارو‌های ضد تشنج
- دارو‌هایی برای کنترل فشار خون
- آرام‌بخش‌ها
- دارو‌های ضد اضطراب
سایر علل سرگیجه
- کم‌خونی
- ضربه‌های مغزی
- بیماری اضطرابی عمومی
- کاهش قند خون
- بیماری حرکت
- حملات پانیک و بیماری‌های پانیک
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
سرگیجه ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماری خطرناک باشد. از جمله بیماری‌های زمینه‌ای سرگیجه حملات قلبی و سکته‌های مغزی می‌باشند. لذا در صورتی که سرگیجه شما همراه با موارد زیر بود، سریعاً با اورژانس تماس گرفته ویا از اطرافیان خود بخواهید تا شما را به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی برسانند:
- سردردی عجیب و متفاوت از گذشته
- مشکلات در راه‌رفتن
- درد در ناحیه سینه و ضربانات قلب نامنظم (آریتمی)
- تنگی نفس
- ضعف در ناحیه صورت
- حس کرختی
- تغییرات سریع در توانایی تکلم، بینایی ویا شنوایی
- ضربه به سر
- تب بالا
- گردن بسیار سفت
- استفراغ‌های مداوم
- ضعف در بازو یا پا‌ها
- از دست دادن هوشیاری
- حملات تشنجی
هنگام عود سرگیجه بهتر است از حرکات سریع اجتناب کرده و سر خود را بسیار آرام تکان دهید. همچنین نوشیدن مایعات فراوان و هیدراته‌کردن بدن سبب جلوگیری و بهبود انواع متعددی از سرگیجه‌ها می‌گردد. لازم به ذکر است استفاده از کافئین و تنباکو نیز به دلیل اثرات سوء این مواد بر جریان خون و کاهش میزان آن، ممکن است از علل اصلی ایجاد سرگیجه در برخی افراد باشد. لذا در صورت مشاهده این اثرات از استعمال این مواد خودداری کنید.
