ریش احتمالاً مردانه‌ترین ویژگی مردانه‌ای است که یک مرد می‌تواند داشته باشد! دلیل آن شاید واضح باشد، ریش یک جزء اساسی در متمایز ساختن مردان از زنان است. علاوه بر آن، ریش هیجانات مردان را تا حد زیادی پوشش می‌دهد، صورت را گرم نگه می‌دارد و پوست را از عناصر آسیب‌زای محیطی حفاظت می‌کند. (پس مردان بدون ریش چگونه تا کنون دوام آورده‌اند؟!)
با این که بسیاری از نظریه‌پردازان تکامل اعتقاد دارند ریش به عنوان نمادی از غالبیت، مردانگی و پرخاشگری تکامل پیدا کرده است؛ ولی ما دیگر در جنگل زندگی نمی‌کنیم. پس شاید خوب باشد از خودمان بپرسیم که ریش مردان در دنیای مدرن امروز چه پیام یا پیام‌هایی را می‌تواند انتقال دهد؟ مهم‌تر از همه، ریش مردان چه نقشی در انتقال پیام‌های اجتماعی دارد؟
این سؤالی بود که ذهن تعدادی از محققین استرالیایی را به خود جلب کرد، و آن‌ها هم مثل همیشه بلافاصله نسبت به یافتن پاسخ سؤال خود اقدام کردند. یافته‌های مطالعه‌ی جدید این پژوهشگران در مورد نقش ریش مردان در انتقال پیام‌های اجتماعی، در شماره‌ی جدید مجله‌ی Psychological Science منتشر شده است. حال ببینیم این دانشمندان چه مطالعه‌ای بر روی ریش انجام داده‌اند.
پژوهشگران استرالیایی از ۲۲۷ شرکت‌کننده درخواست کردند با نگاه کردن به مجموعه‌ای از تصاویر تمام‌رخ از مردان غریبه، با حداکثر سرعت ممکن به حس شادی و پرخاشگری پنهان در هر یک از تصاویر، نمره بدهند. این تصاویر در کل به چهار دسته تقسیم می‌شدند: مردان خوش‌حال با صورت تراشیده، مردان عصبانی با صورت تراشیده، مردان خوش‌حال با ریش، و مردان عصبانی با ریش. به منظور جلوگیری از بروز هرگونه سوگیری بین شرکت‌کنندگان، حالت‌های مختلف از تصاویر مذکور از مردان یکسانی تهیه شده بود. یعنی از هر مرد حاضر در مطالعه، چهار عکس در حالت‌های خندان و عصبانی، و ریش‌دار و بدون ریش تهیه گردیده و در اختیار شرکت‌کنندگان قرار داده شده بود. تصاویر ریش‌دار خندان و عصبانی هنگامی گرفته شده بود که این مردان به مدت ۸ هفته ریش خود را اصلاح نکرده بودند.
در مرحله‌ی اول مطالعه، مشاهده شد که شرکت‌کنندگان با سرعت بیش‌تری تصاویر ریش‌دار و عصبانی را از بقیه‌ی عکس‌ها جدا می‌کنند. این یافته بدین معنی است که وجود ریش باعث تقویت تشخیص نشانه‌های مربوط به پرخاشگری می‌شود. شرکت‌کنندگان هم‌چنین حالت خنده و شادی را در چهره‌ی مردان بدون ریش، به مراتب سریع‌تر تشخیص می‌دادند.
به منظور اعتبارسنجی نتایج حاصل از مرحله‌ی اول مطالعه، پژوهشگران یک آزمایش دیگر را ترتیب دادند. آن‌ها می‌خواستند ببینند آیا نوعی بغض عمومی نسبت به مردان ریش‌دار بین شرکت‌کنندگان وجود دارد، یا خیر. به همین منظور، آن‌ها آزمایش قبلی رو دوباره تکرار کردند، با این تفاوت که این بار به جای پرخاشگری، حس غم را به چهره‌ی مردان ریش‌دار اضافه کردند. فرضیه‌ی آن‌ها این بود که اگر یافته‌های مشابه برای تصاویر ریش‌دار غمگین به دست بیاید، بدین معنی خواهد بود که مردم حس خوبی نسبت به ریش ندارند و احساسات منفی همراه با ریش را با شدت بیش‌تری دریافت می‌کنند. اما اگر نتایج مرحله‌ی قبل تکرار نشود، می‌توان نتیجه گرفت که مردان ریش‌دار ممکن است پرخاشگرتر به نظر برسند، اما غمگین‌تر به نظر نمی‌رسند؛ و ریش اثر تقویت‌کننده بر روی حس غم ندارد.
یافته‌های مرحله‌ی دوم نشان داد که اثر تقویت‌کنندگی ریش تنها محدود به حس پرخاشگری است. در این مرحله از مطالعه، شرکت‌کنندگان حس غم را در چهره‌ی مردان بدون ریش سریع‌تر تشخیص می‌دادند. تا این‌جای کار، از یافته‌های این آزمایش می‌توان نتیجه گرفت که ریش باعث تقویت بروز پرخاشگری در صورت می‌شود، اما حس غم را در چهره‌ی مردان می‌پوشاند.
یک مرحله‌ی سومی هم برای این مطالعه در نظر گرفته شد که می‌خواست ببیند آیا داشتن ریش با مزیت اجتماعی خاصی همراه است، یا خیر. پژوهشگران در این آزمایش، همانند آزمایش اول، از ۴۵۰ شرکت‌کننده خواستند که در سه زمینه‌ی پرخاشگری، مردانگی و جامعه‌پسندی به همان عکس‌های قبلی (مردان ریش‌دار و بدون ریش عصبانی و خندان) نمره بدهند.
مقاله‌ی مرتبط: ریش و سبیل؛ راز جذابیت آقایان
همان‌طور که همه انتظار داشتیم، مردان ریش‌دار نمرات بالاتری در زمینه‌ی مردانگی و پرخاشگری دریافت کردند. ولی ماجرا هنگامی جالب‌تر شد که محققان دیدند شرکت‌کنندگان به همین مردان ریش‌دار نمره‌ی جامعه‌پسندی بالاتری هم داده بودند. یعنی این که صورت‌های پرمو در تمام رده‌های رقابتی، صورتی‌های بی‌مو را شکست دادند!
الآن همه‌ی اینا یعنی چی؟ مردان بدون ریش به گوش باشند!
این یعنی این که داشتن ریش با قوانین طبیعت سازگاره و شانس بقای شما رو افزایش می‌ده. البته نه در این حد دراماتیک، ولی خب ما فقط یه چیزی از تکامل شنیدیم. داشتن ریش باعث می‌شه وقتی عصبانی هستین قیافه‌تون ترسناک‌تر بشه و حسابی حال طرف مقابل رو به هم بزنین و فراریش بدین، که خب در مبارزه‌ی جنسیتی برنده می‌شین. داشتن ریش باعث می‌شه که حسی مثل غم رو کم‌تر به بقیه منتقل کنین، که باعث می‌شه دوستاتون احساس آرامش بیش‌تری کنارتون احساس کنن (شایدم نکنن دیگه اون تقصیر ما نیست). و این که گویا داشتن ریش در جامعه باعث می‌شه بقیه با دیده‌ی بهتری نگاه‌تون بکنن. البته توجه داشته باشید که ریش شکیل و مرتب این اثر رو داره، نه ریش عجق‌وجق و فضایی! طبیعت همیشه طبیعت رو انتخاب می‌کنه. وقتی به یه پسر می‌گی ریش بهت میاد …
