گیاهان دارویی از جمله گشنیز، سابقهی مصرف طولانی به عنوان داروهای ضدتشنج دارند. تاکنون، بسیاری از مکانیزمهای اساسی در مورد نحوهی عملکرد گیاهان، ناشناخته مانده بود.
در یک مطالعهی جدید، محققان مکانیزمی مولکولی را آشکار کردند که باعث میشود گشنیز به طور موثری، تشنجهای رایج را در صرع و سایر بیماریها به تاخیر بیندازد.
این مطالعه که در مجلهی FASEB به چاپ رسیده است، مکانیزم مولکولی گشنیز (Coriandrum sativum) را به عنوان یک فعالکنندهی بسیار قدرتمند کانال KCNQ بیان میکند. این درک جدید ممکن است منجر به پیشرفت در درمان و ایجاد داروهای مؤثرتر شود.
دکتر Geoff Abbott، پروفسور فیزیولوژی و بیوفیزیک در کالج پزشکی UCI و محقق اصلی مطالعه میگوید:
ما کشف کردیم گشنیز که به عنوان داروی سنتی ضدتشنج استفاده میشده است، دستهای از کانالهای پتاسیمی را در مغز فعال میکند تا فعالیت تشنج را کاهش دهد.
به ویژه، ما ترکیبی به نام dodecanal را از گشنیز کشف کردیم که به بخش خاصی از کانالهای پتاسیمی متصل میشود تا آنها را باز کند و تحریکپذیری سلول را کاهش دهد.
این کشف به خصوص، بسیار مهم است؛ زیرا میتواند منجر به کاربر موثرتر گشنیز به عنوان یک داروی ضدتشنج شود. همچنین میتواند منجر به تغییراتی در dodecanal برای ایجاد داروهای ضدتشنج ایمنتر و موثرتر شود.
محققان، متابولیتهای برگ گشنیز را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند ترکیبی آلدهیدی از یک اسید چرب بلندزنجیر به نام (E)-2-dodecenal، کانالهای پتاسیمی متعددی را فعال میکند؛ از جمله ایزوفرم غالب نورونی و ایزوفرم غالب قلبی. این دو کانال، مسئول تنظیم فعالیت الکتریکی در مغز و قلب هستند.
همچنین کشف شد که این متابولیت، باعث تقویت عملکرد ضدتشنجی گشنیز و به تاخیر انداختن تشنجهای شیمیایی میشود.
این نتایج، پایهای مولکولی برای اثرات درمانی گشنیز ایجاد میکند و نشان میدهد این گیاه مورد استفاده در آشپزی که همه جا در دسترس است، به طور شگفتانگیزی بر کانالهای بالینی مهم پتاسیمی، تاثیرگذار است.
استفادهی مستند از گیاهان دارویی بومی، به زمان ثبت تاریخ بشریت برمیگردد. شواهد DNA به قدمت ۴۸ هزار سال نشان میدهد که گیاهان برای کاربردهای دارویی توسط Homo neanderthalensis استفاده میشدند. شواهد باستانشناسی به قدمت ۸۰۰ هزار سال نشاندهندهی کاربرد غیرغذایی گیاهان توسط Homo erectus یا گونههای مشابه است.
امروزه شواهد اثربخشی گیاهان دارویی بومی، طیفی از حکایات و داستانها تا کارآزماییهای بالینی را در برمیگیرد. در بسیاری موارد، این داروها در مقیاس بزرگ به عنوان مواد غذایی یا طعم دهندهی مواد غذایی مصرف میشوند. گشنیز که با نام coriander در بریتانیا شناخته میشود، یکی از این داروها است. گشنیز حداقل ۸ هزار سال است که توسط انسانها مصرف میشود. این گیاه در مقبره Tutankhamen یافت شده است و تصور میشود توسط مصریان باستان کشت شده است.
Abbott میگوید:
گشنیز علاوه بر خواص ضدتشنجی، دارای اثرات ضدسرطانی، ضدالتهابی، ضدقارچی، ضدباکتریایی، ضددرد، محافظتکنندهی سلامت قلبی و گوارشی است. بهترین قسمت ماجرا این است که مزهی خوبی دارد!