تحقیقات انجام شده در King’s College London و دانشگاه آزاد، پیشنهاد جدیدی در مورد علت کاهش انعطاف حافظه در افراد سالخورده نسبت به افراد جوانتر ارائه میدهد.
طبق تحقیقات انجام شده در موشهای آزمایشگاهی، محققان به این نتیجه رسیدهاند که تفاوت بارزی در چگونگی ذخیرهی اطلاعات و خاطرات در مغز(حافظه) در سنین پیری و جوانی وجود دارد. در سطح مولکولی، این تفاوتها به این معنا است که در سنین بالاتر امکان اصلاح و تغییر حافظه پایین میآید.
ذخیرهی خاطرات در مغز از طریق تقویت ارتباطات بین سلولهای عصبی مغز یا نورونها صورت میگیرد که تحت عنوان سیناپس شناخته میشود. یادآوری این خاطرات، باعث تغییر و اصلاح این سیناپسها میشود و اجازه میدهد که به روز شده و با شرایط جدید سازگار شوند.
محققان، هر دو گروه از موشهای جوانتر و سالخورده را در آزمایش مربوط به حافظه شرکت دادند. نتایج نشان میداد که موشهای سالخورده قادر به استفاده از توانایی «ایجاد خاطره و اطلاعات جدید» نبودند.
اما هنگامی که به تجزیه و تحلیل روند سیناپسهای مغزی این موشها در قبل و بعد از آزمایش حافظه پرداختند، به تفاوت فاحش بین موشهای جوان و سالخورده پی بردند.
روند ذخیره اطلاعات و خاطرات در موشهای سالخورده طی مکانیسم کاملا متفاوتی در مقایسه با موشهای جوانتر صورت میگیرد. بعلاوه، اصلاح تغییرات سیناپسی مربوط به خاطرات جدید در موشهای سالخورده نسبت به تغییرات مشاهده شده در موشهای جوان، سختتر انجام میشود.
پروسهی ذخیرهی اطلاعات در مغز پستانداران نیز از مکانیسمهای مشترکی تبعیت میکند، در نتیجه انتظار میرود شیوهی شکلگیری خاطرات در مغز انسان نیز مانند روند کشف شده در مغز موشها باشد.
نتایج حاصل از این تحقیقات نشانگر بینش و علت اصلی روند تغییر حافظه به مرور زمان و با گذشت سن است. طبق این دستاوردها، خاطرات موشهای سالخورده هنگام یادآوری آنها، دچار اصلاح و تطابق نمیشوند. این ماهیت «ثابت و بدون تغییر» خاطرات موشهای سالخورده ناشی از روش متفاوت ذخیره خاطرات و اطلاعات است.
تا کنون تصور میشد که مغز افراد مسن قادر باشد درست مانند افراد جوانتر خاطرات را شکل داده و ذخیره کند، در نتیجه انتظار میرفت با غلبه بر مشکلات حافظه، افراد بتوانند این توانایی را بازیابند. ولی با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیقات، این فرضیه درست نمیباشد. تفاوت بیولوژیکی واضحی در روند ذخیرهی خاطرات در افراد سالخورده در مقایسه یا جوانترها وجود دارد.
پروفسور Karl Peter Giese ، محقق اصلی این تحقیقات
این نتایج میتواند در مورد سایر علتهای اختلال حافظه نیز صدق کند؛ مانند آن چه در سندرم استرس پس از حادثه (PTSD) رخ میدهد. پروفسور Giese معتقد است که هنگام برخورد با بیماران مبتلا به PTSD، باید به روند سالخوردگی نیز توجه کنیم، زیرا مقابله و اصلاح خاطرات ناشی از حادثه، مشخصه اصلی درمانهای روانشناسی است که برای این بیماران تدارک دیده میشود؛ مانند درمانهای شناختی رفتاری متمرکز بر حادثه.