ماکروسفالی یا بزرگی سر چیست و به چه علت ایجاد می‌شود؟

ماکروسفالی چیست؟

ماکروسفالی، همان بزرگی سر است. در بیشترموارد نشانه ای از وجود عارضه یا وضعیت مغزی است. استانداردی برای تعریف ماکروسفالی وجود دارد: اندازه ی دور سر، از حد متوسط متناسب با سن فرد، دو انحراف  استاندارد بیشتر است و یا اندازه ی سر بزرگ تر از ۹۸ درصد است.

چه عواملی باعث ماکروسفالی می شود؟

معمولا ماکروسفالی، نشان دهنده ی سایر وضعیت های پزشکی است. در مواردی بزرگی سر موروثی است. در خانواده هایی که سابقه ی ماکروسفالی دارند، تحت عنوان ماکروسفالی خوش خیم رخ می دهد.

بعضی اوقات مشکلات مغزی، مانند هیدروسفالی یا جمع شدن مایعات اضافی در مغز وجود دارد. دراین شرایط فرد نیازمند درمان است. همچنین مایع مغزی در خارج از محور نیز جمع می شود که این حالت خوش خیم بوده و نیازی به درمان ندارد چون میزان مایع اندک است.

سایر عوامل ماکروسفالی:

●تومورهای مغزی
●خونریزی داخل جمجمه
●هماتوم مزمن و سایر جراحت ها
●برخی از سندرم های ژنتیکی و شرایط متابولیکی
●بعضی از عفونت ها

علائم ماکروسفالی:

برخی از کودکان، ماکروسفالی خوش خیم را دارند و غیر از بزرگی سر، نشانه های دیگری را تجربه نمی کنند. در موارد دیگر از قبیل تاخیر در رشد و یادگیری را تجربه کنند. از دیگر نشان های بزرگی سر عبارت اند از:

●ناتوانی یا تاخیر ذهنی
● رشد سریع
● رشد کند وآهسته ی سایر نقاط بدن
● همراه بودن با سایر اختلالات مانند اوتیسم یا تشنج

ریسک فاکتور های ماکروسفالی یا بزرگی سر

عوامل ژنتیکی موجود احتمال ماکروسفالی را افزایش می دهند. بزرگی سر در بعضی از خانواده ها، زمینه ی ارثی دارد. همچنین استدلال می کنند؛ که ماکرو سفالی در کودکان مبتلا به اوتیسم شیوع بیشتری دارد. در یک مطالعه تخمین زده اند؛ که ۱۵ الی ۳۵ درصد از کودکان اوتیستیک ماکروسفالی دارند. هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد، در کدام جنس، قوم و نژاد احتمال بزرگی سر بیشتر است.

ماکروسفالی چگونه تشخیص داده می شود؟

متخصص اطفال می تواند، ماکرو سفالی را تشخیص دهد. آن ها برای ارزیابی، دور سر کودک را در زمان های مختلف اندازه گیری می کنند. پزشک ممکن است آزمایش های نورولوژیک از شما بخواهد. این آزمایش ها که برای تصویر برداری بهتر از مغز و سرانجام می شود شامل سی تی اسکن سونوگرافی یا ام آر آی است.

بزرگی سر می تواند از علائم  فشار در مغز(ناشی از جمع شدن مایع در مغز)باشد؛ که پزشک افزایش فشار سر را بررسی می کند.

نشانه های  افزایش فشار عبارت اند از:

● استفراغ
● تحریک پذیری ها
● سردرد

پزشک شما ممکن است؛ برای یافتن اختلالات دیگر وشدت آن، علائمی مانند مشکلات بینایی و سیاهرگ های برجسته در اطراف سر را که نیازمند ارزیابی عصبی است، بررسی کند.

اگر در خانواده سابقه ی بزرگی سر داشته اید؛ حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

ماکروسفالی چگونه درمان می شود؟

درمان بزرگی سر، به تشخیص آن بستگی دارد. اگر آزمایشات مشکلی را نشان ندهد و اسکن مغزی طبیعی باشد، دکتر همچنان نوزاد را تحت مشاهده قرار می دهد و به والدین توصیه می کند مراقب این موارد باشند:

● لکه ی نرم در سر
● استفراغ
● بی اشتهایی یا سوتغذیه
● حرکات غیرطبیعی چشم ها
● خواب مفرط
● تحریک پذیری

ماکروسفالی در بزرگسالان

مطالعات در مورد بزرگی سر در بزرگسالان محدود است. این تا حدی به این دلیل است؛ که اندازه گیری های سر اغلب در زمان رشد کودک انجام می شود. ماکروسفالی در بزرگسالان یک محور اکسیپیتوفرونتال (سر) است که حداکثر سه انحراف استاندارد از حد متوسط دارد. همچنین مغز می تواند، بیش از ۱۸۰۰ گرم وزن داشته باشد. این وزن ناشی از افزایش بافت مغزی است. در بیشتر بزرگسالان مبتلا به ماکروسفالی، رشد سر در آن ها رخ نمی دهد.

عوارض ماکروسفالی

در ماکروسفالی خوش خیم، این عوارض نادر است؛ اما ممکن است رخ دهد. افرادی که رشد سر زیادی دارند، امکان دارد، فشار بر ساقه ی مغز را نیزتجربه کنند. در این صورت نیاز به عمل جراحی می باشند. افراد مبتلا به ماکروسفالی، اغلب هیدروسفالی دارند یعنی؛ شرایطی که به صورت غیر طبیعی مایع مغزی نخاعی در مغز جمع می شود.

سایر عوارض های ماکروسفالی:

● تشنج یا صرع
● عوامل خطر پری ناتال
● همراه بودن با سایر بیماری های عصبی(در این شرایط منجر به عوارض و مشکلات مربوط به سلامی دیگری می شود.)

در حالت کلی ماکروسفالی نوزادان، اگر خوش خیم باشد معمولا بدون عوارض به رشد خود ادامه می دهند. طیف های دیگر بزرگی سر نیز بستگی به شدت و شرایط آن دارد.