اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب را تولید می‌کند. این تست رایج به پزشک اجازه دیدن ضربان قلب و پمپاژ خون شما را می‌دهد. پزشکتان می‌تواند با بهره‌گیری از تصاویر یک اکوکاردیوگرافی بیماری قلبی‌تان را تشخیص دهد.
با توجه به اطلاعاتی که پزشکتان نیاز دارد، ممکن است برای شما یکی از انواع اکوکاردیوگرافی به کار رود. هر‌یک از انواع اکوکاریوگرافی ممکن است خطراتی به همراه داشته باشند.
علت انجام اکوکاردیوگرافی چیست
اکوکاردیوگرافی ممکن است برای موارد زیر از سوی پزشکتان پیشنهاد شود:
- بررسی اختلالات مربوط به دریچه‌ها یا اتاقک‌های قلبی
- بررسی قلب برای پی‌بردن به منشا علائمی مانند کوتاه‌شدن تنفس یا درد قفسه سینه
- تشخیص نقایص مادرزادی قلب قبل از تولد (اکوکاردیوگرافی جنینی)
انواع اکوکاردیوگرافی چیست
نوع اکوکاردیوگرافی مورد نیاز به اطلاعاتی که پزشک به دنبال آنهاست، بستگی دارد.
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک (اکو قفسه سینه)
در این نوع استاندارد اکوکاردیوگرافی:
- دستیار پزشک (sonographer) وسیله‌ای (مبدل) را آغشته به ژل می‌کند.
- دستیار با هدف عبور امواج فراصوت از سینه و رسیدن آن به قلب، مبدل را بر روی پوست شما محکم فشار می‌دهد.
- مبدل اکوی (بازتاب) امواج صوتی قلب‌تان را ثبت می‌کند.
- کامپیوتر این اکوها را به تصاویر متحرکی روی یک نمایشگر تبدیل می کند.
اگر ریه‌ها یا دنده‌هایتان مانع دیدن کامل قلب شوند، ممکن است به تزریق مقداری از یک ماده تقویت کننده به صورت وریدی نیاز داشته باشید. عامل تقویت کننده، که عموما بی خطر و قابل تحمل است، ساختارهای قلبی را با وضوح بیشتری روی نمایشگر نشان می‌دهد.
اکوکاردیوگرافی ترانس ازوفاژیال یا اکوکاردیوگرافی از راه مری
اگر پزشک شما به تصاویر دقیق‌تری نیاز داشته باشد یا به واسطه یک اکوکاردیوگرافی استاندارد بدست آوردن تصویر واضح مشکل باشد، در این صورت ممکن است اکوکاردیوگرافی ترنس ازوفاژیال را پیشنهاد کند.
در این روش:
- گلوی شما بی‌حس میشود و داروهای آرام‌بخش برایتان تجویز می گردد.
- یک لوله انعطاف‌پذیر که دارای یک مبدل است به پایین گلوی شما و داخل لوله‌ای که دهان را به معده ارتباط می‌دهد، هدایت میشود.
- مبدل انعکاس امواج صوتی از قلب شما را ثبت می‌کند.
- کامپیوتر این بازتاب‌ها را به تصاویر متحرکی از قلب با جزئیات زیاد تبدیل می‌کند و پزشکتان می‌تواند آنها را روی نمایشگر مشاهده کند.
اکوکاردیوگرافی داپلر
امواج صوتی در بازتاب از سلول‌های خونی داخل قلب یا رگ‌ها تغییر می‌یابند. این تغییرات (سیگنال‌های داپلر) می‌تواند به پزشکتان در اندازه‌گیری سرعت و جهت جریان خون در داخل قلب کمک کند.
به طور کلی تکنیک‌های داپلر در اکوکاردیوگرافی‌های ترنس توراسیک و ترنس ازوفاژیال استفاده میشود. هم‌چنین تکنیک‌های داپلر می‌تواند برای بررسی اختلالات جریان خون و فشار خون در سرخرگ‌های قلبی به کار رود که سونوگرافی به روش های معمول قدیمی معمولا قادر به تشخیص آنها نیست.
جریان خون نشان‌داده شده در نمایشگر رنگ‌آمیزی میشود تا به پزشک در تشخیص هر مشکلی کمک کند.
اکوکاردیوگرافی استرس
برخی مشکلات قلبی – بویژه آن‌هایی که مرتبط با شریان‌های تامین کننده خون عضله قلبی‌تان هستند (شریان‌های کرونری) – تنها در حین فعالیت‌های فیزیکی رخ می‌دهند. پزشک شما ممکن است برای بررسی مشکلات شریان‌های کرونری درخواست اکوکاردیوگرافی استرس بدهد. با این حال، یک اکوکاردیوگرافی نمی تواند اطلاعات مربوط به هر گونه انسداد شریان‌های قلبی ارائه دهد.
- در تصاویر اولتراسوند قلب شما قبل و بالافاصله بعد از راه افتادن روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ثبت می شود.
- اگر انجام ورزش برای شما مقدور نباشد، ممکن است با استفاده از یک داروی تزریقی ضربان قلب‌تان به اندازه‌ای بالا برود که گویی ورزش می‌کنید.
عوارض اکو قلب
در اکوکاردیوگرافی قفسه سینه استاندارد هیچ خطری متوجه بیمار نیست. ممکن است در اثر قرارگرفتن مبدل روی قفسه سینه اندکی احساس ناراحتی کنید. این تماس نزدیک برای ارائه تصاویر بهتر از قلب شما ضروری است.
اگر اکوی مری انجام داده باشید، ممکن است گلوی شما بعد از انجام کارچند ساعتی دچار سوزش شود. در موارد نادر، لوله ممکن است داخل گلو را زخمی کند. سطح اکسیژن در حین آزمایش رصد میشود تا اثر داروی آرام‌بخش بر روی مشکلات تنفسی کنترل شود.
در اکوکاردیوگرافی استرس، ورزش یا دارو و نه خود اکوکاردیوگرافی، ممکن است موقتا سبب ضربان قلب نامنظم شود. عوارض جدی مثل حمله قلبی بسیار نادر است.
آمادگی برای اکوکاردیوگرافی چیست
غذاها و داروها
هیچ تدارک خاصی برای اکوی قفسه سینه استاندارد ضرورت ندارد. می‌توانید طبق روال قبل غذا و نوشیدنی بخورید و داروهایتان را مصرف کنید.
اگر اکوی مری داشته باشید، پزشکتان از شما خواهد خواست که چند ساعت قبل از آزمایش غذایی مصرف نکنید..
اقدامات دیگر
اگر می‌خواهید اکوی مری انجام دهید، به خاطر تجویز داروی آرام‌بخش قادر به رانندگی نخواهید بود. برای برگشتن به خانه از قبل برنامه‌ریزی کنید.
اکو قلب چگونه انجام میشود
در حین آزمایش
اکوکاردیوگرافی در مطب پزشک یا بیمارستان قابل انجام است.
برای اکوی قفسه سینه استاندارد:
- باید پیراهن خود را خارج کنید و روی میز و یا تخت آزمایش دراز بکشید.
- دستیار پزشک الکترودهای چسبناک را به بدنتان متصل می کند تا به تشخیص کمک کرده و هدایت جریان الکتریکی قلب‌تان بهتر صورت گیرد.
- دستیار پزشک با به کار بردن یک نوع ژل برای مبدل، هدایت امواج صوتی را بهبود می دهد.
- دستیار مبدل را روی قفسه سینه به عقب و جلو حرکت می دهد تا تصاویر مربوطه به بازتاب امواج صوتی از قلب‌تان را ثبت کند. ممکن است یک تپش با صدای “whoosh” بشنوید که بیانگر ثبت امواج صوتی از جریان خون داخل قلب است.
- ممکن است از شما خواسته شود که به شکل خاصی تنفس کنید و یا به طرف چپ خود مایل شوید.
اگر اکوکاردیوگرافی از راه مری داشته باشید:
- گلوی شما توسط یک نوع اسپری یا ژل بی‌حس میشود
- داروی آرام‌بخش دریافت می‌کنید که به راحتی شما کمک می‌کند
- لوله حاوی مبدل به پایین گلو و مری شما هدایت میشود و موقعیت آن برای دریافت تصاویر قلب تغییر می‌کند
اغلب اکوهای قلب کمتر از یک ساعت به طول می انجامند. اگر اکوی مری انجام دهید، ممکن است بعد از آزمایش نیاز باشد چند ساعتی در مطب پزشک یا بیمارستان استراحت کنید.
پس از آزمایش
بسیاری از افراد بعد از یک اکوکادیوگرافی می توانند به فعالیت روزمره خود بازگردند.
اگر اکوی شما طبیعی باشد، نیازی به آزمایش‌های های بیشتر نخواهد بود. اگر نتایج نگران کننده باشد، ممکن است به پزشک متخصص قلب (کاردیولوژیست) ارجاع داده شوید.
نتیجه اکو قلب
اکوکاردیوگرافی می تواند حاوی اطلاعات زیر باشد:
- تغییرات در اندازه قلب. دریچه های ضعیف شده و یا آسیب دیده، فشار خون بالا یا بیماری های دیگر می‌توانند اتاقک‌های قلبی را بزرگتر کنند و یا دیواره های قلبی را به طور غیرطبیعی ضخیم تر کنند.
- پمپاژ پرقدرت. نتایج حاصل شده از اکوکاردیوگرافی شامل درصد خونی که با هر ضربان قلب از یک بطن پر خارج می شود (کسر تخلیه) و حجم خونی که در یک دقیقه توسط قلب پمپ می شود ( برون‌ده قلبی) است. قلبی که مقدار خون مورد نیاز بدن را نمی تواند پمپ کند می تواند منجر به علائمی از نارسایی قلبی شود.
- آسیب به عضله قلبی. با کمک اکوکاردیوگرافی می‌توان مشخص کرد که آیا تمام دیواره قلبی به طور طبیعی در پمپاژ قلبی مشارکت می کند. قسمت هایی از دیواره قلب که حرکت ضعیفی دارد ممکن است در یک حمله قلبی و یا کمبود اکسیژن دچار آسیب دیدگی شده باشد.
- مشکلات دریچه. یک اکوکاردیوگرافی می تواند به پزشکتان در تعیین اینکه آیا دریچه های قلبی برای ایجاد جریان خون مناسب به اندازه کافی باز می‌شوند و یا برای جلوگیری از نشت خون به طور کامل بسته می‌شوند، کمک کند.
- نقایص قلبی. اکوکاردیوگرافی می تواند مشکلات مربوط به اتاقک‌های قلبی، ارتباطات غیرطبیعی بین قلب و رگ‌های خونی اصلی و نقص های قلبی پیچیده در بدو تولد را نشان دهد..
