راهنمای والدین در مورد آترزی کوان
آترزی کوان چیست؟
آترزی کوان مسدودشدگی قسمت انتهایی بینی نوزادان میباشد که تنفس را برای آنها مشکل میسازد. این نقص معمولا در نوزادان همراه با نقص های دیگری مثل سندرم CHARGE و تریچر کلین دیده میشود.
این شرایط نادر است و در حدود یک تولد از ۷۰۰۰ تولد بروز میکند.
انواع آترزی کوان کدام است؟
دو نوع آترزی کوان وجود دارد:
آترزی کوان دوطرفه: در این نوع، هر دو راه هوایی بینی مسدود میشود. این خیلی خطرناک است زیرا نوزادان در ۴تا۶ هفته اول پس از تولد فقط از طریق بینی خود نفس میکشند.
آترزی کوان یک طرفه: در این نوع، فقط یکی از راه های هوایی بینی (غالبا سمت راست)، مسدود میشود.این نوع نسبت به حالت اول شایع تر میباشد. این نوزادان میتوانند از طریق تنفس از یک راه هوایی، انسداد سمت مقابل بینی خود را جبران کنند.
هر دو نوع آترزی کوان بیشتر براساس نوع انسداد طبقه بندی میشوند:
- انسداد از استخوان و بافت نرم تشکیل شده باشد. حدود ۷۰ درصد آترزی کوان نوزادان، از نوع است.
- انسداد فقط از استخوان تشکیل شده باشد. و حدود ۳۰ درصد آترزی کوان نوزادان نیز از این نوع میباشد.
علائم و نشانه های آترزی کوان چیست؟
نوزادان متولد شده با آترزی کوان دوطرفه، تنفس بسیار سختی دارند. آنها فقط زمانی که گریه میکنند، میتوانند نفس بکشند زیرا راه های هوایی آنها باز میشود.این نوزادان در غذا خوردن نیز دچار مشکل میشوند، زیرا در این حالت هیچ راهی برای تنفس باقی نمیماند و احساس خفگی به نوزادان دست میدهد. این نوزادان، ممکن استپوستشان به رنگ آبی درآید. زیرا نمیتوانند اکسیژن کافی دریافت کنند.
نوزادان با آترزی کوان یک طرفه میتوانند از طریق تنفس از یک راه هوایی،اکسیژن مورد نیاز خود را تامین کنند. آنها ممکن است برای ماه ها یا سال ها بعد هیچ علامتی از خود نشان ندهند.
آترزی کوان یک طرفه این علائم را دارد:
- تنفس پر سروصدا
- مایع غلیظی که از یک طرف بینی تخلیه میشود.
دلایل ایجاد آترزی کوان چیست؟
این اختلال در رحم ایجاد میشود، وقتی که گذرگاه های بینی کاملاً باز نشوند و با رشد کودک با مجاری هوایی نتواند ارتباط برقرار کنند. پزشکان دقیقا نمیدانند که چه چیزی عامل این موضوع هست. ولی حدس میزنند که مجموعه ای از عومل ژنتیکی و محیطی در این انر دخیل باشند.
علاوه بر این، دختران بیشتر از پسران در معرض این اختلال هستند.
همچنین منابع معتبری گزارش کرده اند که زنانی که داروهای خاص تیروئید مانند کاربیمازول و متیمازول مصرف میکنند، احتمال به دنیا اوردن نوزادان با اترزی کوان بالاتری دارند، اما ارتباط مشخصی بین این دو وجود ندارد.
نوزادان متولد شده با آترزی کوان اغلب یکی از نواقص زیرا را نیز دارا می‌باشند:
- سندرم CHARGE: این اختلال ارثی موجب کاهش توان شنوایی و بینایی و تنفس و نیز مشکلاتی در بلع میشود. بیش از نصفی از کودکان مبتلا به سندرم CHARGE، مبتلا به آترزی کوان نیز هستند که از این میان نیز نصف آنها آترزی کوان دوطرفه دارند.
- سندرم تریچر کولین: این سندرم رشد استخوان‌های صورت نوزادرا تحت تاثیر قرار میدهد.
- سندرم کروزون: این اختلال ژنتیکی سبب میشود که استخوان‌های صورت نوزاد خیلی سریع‌تر فیوز شوند. در نتیجه از رشد عادی صورت نوزاد جلوگیری میکند.
- سندرم تسیر: این اختلال موجب میشود که شکاف‌های بزرگی در صورت نوزاد ایجاد گردد که در نتیجه صورت نوزاد را تقسیم میکند.
- کلوبوم: در این حالت سوراخی در شبکیه، عنبیه یا قسمت دیگری از چشم وجود دارد.
- هایپوپلازی دستگاه تناسلی: این وضعیت رشد ناقص واژن در دختران یا آلت تناسلی در پسران است.
آترزی کوان چگونه تشخیص داده میشود؟
نوع دوطرفه این اختلال معمولا پس از تولد خیلی زود تشخیص داده میشود، زیرا علائم آن شدید و بسیار قابل توجه است. اکثر نوزادان مبتلا به آترزی کوان، معمولا بلافاصله پس از تولد با مشکلات تنفسی مواجه میشوند. در طی معاینه پزشک قادر نخواهد بود تا یک لوله پلاستیکی را به حلق نوزاد( قسمتی در پشت دهان و بینی است ) وارد کند.
سی ت یاسکن و اسکن MRI نیز میتوانند گذرگاه عادی یا مسدود شده بینی را نشان دهند. درصورت امکان، پزشک از اسکن MRI استفاده میکند تا نوزاد در معرض اشعه غیرضروری قرار نگیرد.
درمان
نوزادان با شکل خفیفی از آترزی کوان یک طرفه ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. اما به هرحال هرگونه مشکل تنفسی که داشته باشند، باید از نزدیک با پزشک ملاقات کنند و مورد بررسی قرار بگیرند. استفاده از اسپری سالین بینی نیز می‌تواند به باز نگه‌داشتن مجرای بینی کمک کند.
آترزی کوان دوطرفه یک مورد اورژانسی پزشکی هست. نوزادان در این شرایط ممکن است به یک لوله برای تنفس نیاز داشته باشند، تا زمانی که عمل جراحی رو آنها انجام گیرد. در بیشتر موارد پزشک سعی خواهد کرد تا هرچه سریع‌تر عمل جراحی را انجام دهد.
متداول‌ترین نوع جراحی که برای درمان این بیماری انجام میشود، آندوسکوپی است. جراح محدوده دید کوچکی را با استفاده از ابزار جراحی ایجاد میکند، سپس پزشک استخوان و بافت‌های اضافی مسدود کننده بینی را برمی‌دارد و راه تنفسی را باز میکند.
کمتر اوقاتی از جراحی به روش باز استفاده میشود. برای این کار، جراح سقف دهان نوزاد را می‌برد و بافت‌ها و استخوان اضافی را برمی‌دارد.
به دنبال هر دو نوع عمل جراحی، ممکن است یک لوله پلاستیکی کوچک به نام استنت در سوراخ گذاشته شود تا مجاری هوایی باز بماند. استنت بعد از چند هفته برداشته میشود.
نوزادان با مشکلات دیگر مانند سندرم CHARGE، ممکن است نیاز به جراحی‌های بیشتری برای درمان آن داشته باشند.
چشم‌اندازی به آینده افراد دارای این اختلال
پس از رفع انسداد، آنها آینده خوبی خواهند داشت. آنها میتوانند بزرگ شوند و زندگی عادی و سالمی داشته باشند. اما نوزادی که همراه این اختلال، اختلالات دیگری نیز داشته باشند، ممکن است به درمان‌ها و جراحی‌های بیشتری نیاز داشته باشند.
