خلاصه
میوکلونوس شامل حرکات تند و سریع و غیرارادی عضلانی می‌شود. سکسکه نیز نوعی میوکلونوس محسوب می‌شود زیرا نوعی حرکت تند و ناگهانی است. همچنین می‌توان به «شروع خواب» که درست قبل از به خواب رفتن اتفاق می‌افتد اشاره کرد. این‌ها اشکالی از میوکلونوس هستند که در افراد سالم رخ می دهند و به ندرت نشانه‌ای از یک مشکل در فرد به شمار می‌آیند.
انواع دیگر میوکلونوس ممکن است به علت اختلال در سیستم عصبی (نورولوژیکی) مانند صرع و یا یک وضعیت متابولیک یا واکنش به یک دارو رخ دهد.
در حالت ایده آل، برطرف کردن علت زمینه‌ای به کنترل علائم میوکلونوس در فرد بیمار منجر خواهد شد. اگر علت میوکلونوس ناشناخته باشد و یا امکان درمان وجود نداشته باشد, در نتیجه روند معالجه بیشتر بر کاهش اثرات منفی میوکلونوس بر کیفیت زندگی فرد تمرکز خواهد کرد.
علائم میوکلونوس
افراد مبتلا به میوکلونوس اغلب علائم و نشانه های خود را به عنوان حرکات تند و سریع، تکانه‌ها و یا اسپاسم‌هایی با مشخصات زیر توصیف می کنند :
- ناگهانی
- کوتاه
- غیرارادی
- شوک مانند
- متغیر در شدت و فرکانس
- ممکن است در یک بخش از بدن و یا سراسر بدن رخ دهند
- گاها به اندازه‌ای شدید هستند که در غذا خوردن، صحبت کردن و یا راه رفتن اختلال ایجاد می‌کنند
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم میو کلونوس در شما مکرر و مداوم دیده می‌شود، برای ارزیابی بیشتر و تشخیص و انجام درمان مناسب با پزشک خود صحبت کنید.
علت میوکلونوس
میوکلونوس ممکن است ناشی از انواع مشکلات زمینه‌ای باشد. پزشکان اغلب انواع میوکلونوس را بر اساس علل وقوع آن دسته‌بندی می‌کنند که روش‌های درمان هرکدام متفاوت خواهد بود. انواع میوکلونوس عبارتند از:
میوکلونوس فیزیولوژیک
این نوع میوکلونوس در افراد نرمال و سالم رخ می دهد و به ندرت نیاز به درمان در آن مشاهده می‌شود. مثال‌هایی از این نوع میوکلونوس عبارتند از:
- سکسکه
- شروع خواب
- تکانه‌ها یا اسپاسم‌هایی که به دلیل اضطراب یا ورزش رخ می‌دهند
- تکانه‌های عضلانی در نوزادان در طول خواب یا پس از شیر خوردن
میوکلونوس اساسی
میوکلونوس اساسی به خودی خود رخ می دهد و معمولا با سایر علائم‌ها همراه نمی‌باشد. این نوع از میوکلونوس بدون علت زمینه‌ای بوجود می‌آید. علت میوکلونوس اساسی اغلب بدون توضیح بوده (ایدیوپاتیک) و یا در برخی موارد، ارثی می‌باشد.
میوکلونوس صرعی
این نوع از میوکلونوس درواقع بخشی از یک اختلال صرعی می‌باشد.
میوکلونوس علامت دار (ثانویه)
شامل حرکات تند و سریع عضلانی می‌باشد که در نتیجه‌ی یک مشکل زمینه‌ای پزشکی رخ می دهد، از جمله:
- آسیب سر یا نخاع
- عفونت
- نارسایی کلیوی یا کبدی
- بیماری‌های ذخیره‌ای چربی
- مسمومیت شیمیایی یا دارویی
- فقر طولانی مدت اکسیژن
- واکنش دارویی
- بیماری التهابی خودایمنی
- اختلالات متابولیک
اختلالات سیستم عصبی که در میوکلونوس ثانویه رخ می‌دهند عبارتند از:
- سکته مغزی
- تومور مغزی
- بیماری هانتینگتون
- بیماری کروتزفلد جاکوب
- بیماری آلزایمر
- بیماری پارکینسون و زوال عقل لوی بادی (اجسام لویی)
- دژنراسیون کورتیکوبازال
- زوال عقلی فرونتوتمپورال
- آتروفی چندگانه سیستم
تشخيص میوکلونوس
برای تشخیص میوکلونوس، پزشک شما ابتدا سابقه پزشکی و علائم شما را بررسی می کند. او همچنین معاینات فیزیکی متعددی انجام می دهد.
برای تعیین علت دقیق میوکلونوس و رد کردن سایر علت‌های زمینه‌ای علائم شما، پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های متعددی را توصیه کند، مانند:
الکتروانسفالوگرافی (EEG)
این روش به ثبت فعالیت‌های الکتریکی مغز شما می‌پردازد و به تعیین ناحیه‌ای در مغز که میوکلونوس از آن نشات می گیرد، کمک میکند. در این روش پزشک الکترودهای کوچکی را به پوست سر شما (ناحیه جمجمه) متصل میکند. ممکن است از شما خواسته شود که عمیقاً و پیوسته نفس بکشید و یا به چراغ های روشن نگاه کنید یا به برخی صداها گوش کنید، چرا که طی این اقدامات می‌توان فعالیت‌های الکتریکی غیرطبیعی مغز را کشف کرد.
الکترومیوگرافی (EMG)
در این روش، پزشکان الکترودهای سطحی EMG را بر روی عضلات متعدد قرار می دهند. این کار مخصوصا بر روی آن دسته از عضلاتی که در حرکات تند و سریع نقش دارند، انجام می‌شود.
این ابزار‌ها به ثبت فعالیت‌های الکتریکی عضلات در حال استراحت و هنگام انقباض, مانند خم کردن بازو و …، می‌پردازند. سیگنال‌های ثبت شده به تعیین الگو و منشأ میوکلونوس کمک می‌کنند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
انجام اسکن ام آر آی می‌تواند برای بررسی مشکلات ساختاری یا تومورهای مغزی یا نخاعی که ممکن است علت اصلی میکلونوس در فرد باشند، مورد استفاده قرار گیرد. در اسکن ام آر آی از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از مغز، نخاع و دیگر مناطق بدن استفاده می‌شود.
تست‌های آزمایشگاهی
پزشک شما ممکن است آزمایش ژنتیکی را برای کمک به شناسایی علل احتمالی میوکلونوس پیشنهاد کند. او همچنین ممکن است درخواست آزمایش خون یا ادرار کند تا موارد زیر را بررسی کند:
- اختلالات متابولیکی
- بیماری خودایمنی
- دیابت
- بیماری‌های کلیوی یا کبدی
- داروها یا سموم
درمان میوکلونوس
درمان میو کلونوس بیشتر زمانی موثر است که یک علت زمینه ای برگشت پذیر داشته‌باشد که می تواند تحت درمان قرار گیرد، مانند یک بیماری دیگر, یک دارو و یا یک سم.
با این حال بیشتر اوقات علت زمینه‌ای میوکلونوس را نمی توان درمان یا حذف کرد، بنابراین معالجه بیشتر با هدف کاهش علائم میوکلونوس، به ویژه هنگامی که باعث ناتوانی فرد می‌شوند، انجام می‌گیرد. هیچ دارویی مخصوص درمان میوکلونوس طراحی نشده است، اما پزشکان از داروهای سایر بیماری‌ها برای از بین بردن علائم میوکلونوس استفاده می‌کنند. ممکن است برای کنترل علائم شما به بیش از یک دارو نیاز باشد.
داروها
داروهایی که پزشکان معمولاً برای میوکلونوس تجویز می‌کنند عبارتند از:
- آرام بخش: کلونازپام (Klonopin) نوعی آرام بخش است. شایع ترین دارویی است که برای مقابله با علائم میوکلونوس استفاده می‌شود. کلونازپام ممکن است عوارضی مانند عدم هماهنگی و خواب آلودگی ایجاد کند.
- داروهای ضد تشنج: داروهایی که برای کنترل تشنج‌های صرعی استفاده می شوند نیز تاکنون در کاهش علائم میوکلنوس مفید واقع شده‌اند. شایع ترین ضدتشنج‌هایی که برای میوکلونوس به کار می روند، لوتیراستام (کپرا، روئپرا، اسپریتام)، والپروئیک اسید (دیپاکن) و پریمیدون (مایزولین) هستند. پیراستام یکی دیگر از ضد تشنج است که موثر شناخته شده است، اما در ایالات متحده در دسترس نمی‌باشد.
والپروئیک اسید ممکن است عوارض جانبی مانند حالت تهوع ایجاد کند. لویتیراستام نیز می‌تواند عوارضی مانند خستگی و سرگیجه داشته باشد. عوارض جانبی پریمیدون شامل بی قراری و تهوع می‌باشد.
معالجات محتمل
تزریق بوتاکس (انابوتولینومتوکسین آ) ممکن است در درمان اشکال مختلف میوکلونوس مفید واقع شود, به خصوص اگر تنها یک ناحیه واحد درگیر باشد. سموم بوتولینوم انتشار پیام رسان‌های شیمیایی را که باعث انقباضات عضلانی می‌شوند، مسدود می کنند.
عمل جراحی
اگر علائم میوکلونوس شما ناشی از تومور یا ضایعه در مغز یا نخاع باشد، جراحی می‌تواند یک گزینه مناسب باشد. افراد مبتلا به میوکلونوس که بخش‌هایی از صورت یا گوش درگیر می‌شود نیز می‌توانند از عمل جراحی بهره مند شوند.
تحریک عمقی مغز (DBS) برای برخی افراد مبتلا به میوکلونوس و دیگر اختلالات حرکتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحقیقات و مطالعه پیرامون تاثیر DBS برای میوکلونوس ادامه دارد.
آمادگی‌های لازم برای ملاقات با پزشک
شما احتمالا ابتدا علائم و نگرانی‌های خود را با یک پزشک عمومی در میان خواهید گذاشت. پس از آن ممکن است شما را به یک دکتر ماهر و باتجربه در زمینه اختلالات عصبی (متخصص مغز و اعصاب) ارجاع دهند.
از آنجا که زمان ملاقات با پزشک بسیار کوتاه است و اغلب چیزهای زیادی برای صحبت کردن وجود دارد، لذا بهتر است برای مراجعه به پزشک از قبل آماده باشید. در ادامه مطلب برخی از اطلاعاتی که می‌توانند در انجام آمادگی‌های لازم به شما کمک کنند آورده شده است.
اقدامات شما
- به محدودیت‌های پیش از مراجعه توجه کنید. جویا شوید که آیا اقداماتی وجود دارند که لازم باشد قبل از مراجعه انجام دهید.
- فهرستی از علائم خود تهیه کنید. همچنین به مواردی که علائتان را بهتر یا شدیدتر می‌کنند نیز اشاره کنید.
- لیستی از تمام داروهای که مصرف می‌کنید از جمله ویتامین ها و یا مکمل‌ها تهیه کنید.
- سوالاتی را که از پزشک دارید مانند علل احتمالی، درمان ها و پیش آگهی‌های بیماری را یادداشت کنید.
زمانی که با پزشک سپری خواهید کرد بسیار محدود است، بنابراین تهیه فهرستی از سوالات می‌تواند در استفاده بهینه از وقت شما را یاری کند. برخی از سوالات اساسی که در مورد میوکلونوس می‌توانید بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم من چه چیزی می‌تواند باشد؟
- به غیر از آنچه گفتید، علل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
- به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
- آیا وضعیت من موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدامی که می‌توانیم انجام دهیم چیست؟
- آیا جایگزین‌هایی برای اقدامات و درمان‌های گفته شده وجود دارد؟
- در صورتی که بیماری‌های دیگری داشته باشید، جویا شوید که چگونه می توانید به بهترین وجه آنها را با هم مدیریت کنید؟
- آیا محدودیت‌هایی برای این بیماری وجود دارد؟
- برای اطلاعات بیشتر به چه بروشورها و سایت‌هایی می‌توانم مراجعه کنم؟
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده‌اید، از پرسیدن دیگر سوالاتی که به ذهنتان می‌رسد دریغ نکنید.
اقدامات پزشک
دکتر شما به احتمال زیاد تعدادی سوال از شما می پرسد. بهتر است برای پاسخ به این پرسش‌ها آماده باشید تا از زمانتان بهترین استفاده را ببرید. سوالاتی که احتمالا پزشک خواهد پرسید به شرح زیر هستند:
- علائمتان چه زمانی برای اولین بار خود را نشان دادند؟
- آیا سابقه تشنج یا سایر اختلالات عصبی را دارید؟
- آیا تاکنون در معرض مواد مخدر یا مواد شیمیایی قرار گرفته‌اید؟
- آیا سابقه خانوادگي ميوکلونوس يا صرع دارید؟
- آیا علائم شما مداوم است یا گاه به گاه اتفاق می‌افتد؟
- شدت علائمتان چقدر است؟
- چه چیزهای علائمتان را بهتر یا بدتر می‌کنند؟
