به طور معمول، یک مغز پیر در مقایسه با یک مغز جوان، برای انجام یک فعالیت خاص باید کار بیشتری انجام دهد.
در مطالعهای جدید، منتشر شده در ژورنال Neuroimage، برای اولین بار ارتباط بین سلامت فیزیکی، عملکرد بهتر مغز، و فعالسازی نواحی مختلف مغز در حین انجام امور مختلف، نشان داده شد.
بررسی عملکرد مغزی مردان سالمند ژاپنی نشان میدهد که آنهایی که از نظر فیزیکی، در شرایط سالمتری قرار دارند، از نظر مغزی نیز عملکردی مانند یک فرد جوان دارند. یافتهها مبتنی بر چگونگی تغییر الگوهای معمول فعالسازی نواحی عملکردی مغز، در اثر افزایش سن میباشند.
در تصاویر زیر، الگوهای معمول فعالسازی نواحی مختلف مغز در یک تست حافظه استاندارد نشان داده شده. همانطور که دیده میشود، در افراد جوانتر، بخشی از مغز که در امور حافظه کوتاهمدت عملکرد اصلی را دارد، ناحیه کورتکس پریفرونتال (Prefrontal Cortex) در نیمکره چپ میباشد. در حالی که در افراد مسن، هر دو نیمکره راست و چپ مغز به یک اندازه در امر حافظه به کار گرفته میشوند.
حدس زده میشود که دلیل این پدیده، کاهش قدرت پردازش مغز در اثر گذر زمان است. در افراد مسنتر، مغز دیگر توان پردازشی دروان جوانی را ندارد، در نتیجه برای انجام امور، از هر دو سمت به یک اندازه استفاده میکند. عصبشناسان برای این پدیده، اصطلاح HAROLD را به کار میبرند. این واژه، مخفف عبارت Hemispheric Asymmetry Reduction in Older Adults (در فارسی: کاهش عدمتقارن نیمکرهای در افراد مسن) میباشد.
در این بررسی، عصبشناسان مشاهده کردند که در مورد افراد مسن ولی تندرست، عملکرد نیمکره چپ مغز بیشتر از نیمکره راست است، دقیقاً مشابه مغز افراد جوانتر. مورد دیگری که جالب توجه بود، زمانهای واکنش (Reaction Time) کمتر افراد سالمند تندرست بود.
پروفسور Hideaki Soya، که سرپرستی این مطالعه را بر عهده داشت، میگوید:
«…یک نظریه احتمالی که در طی بررسیها مطرح شد، کاهش تدریجی حجم، و از دست رفتن یکپارچگی ماده سفید مغز در بخش مرتبطکننده نیمکرهها، در اثر افزایش سن است. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد در افراد مسن تندرست، این ماده سفید بهتر از افراد مسن غیرتندرست حفظ میشود. ولی تحقیقات بیشتری برای تأیید کامل این نظریه مورد نیاز است.»
هنوز دقیقاً مشخص نیست که آیا این نتایج در مورد زنان نیز صادق است یا نه، هر چند که به احتمال زیاد، نتایج در مورد زنان نیز مشابه مردان خواهد بود.