آنمی فانکونی۱ بیماری ژنتیکی نادری است که مشخصه‌ی آن نشانه‌های هماتولوژیک می‌باشد. این نشانه‌ها شامل کاهش شمار پلاکت‌ها و گلبول‌های قرمز بزرگ و غیرعادی است. تقریباً تاکنون ۲۰ نوع جهش ژنی به عنوان عامل این بیماری شناخته شده است که همه‌ی آن‌ها پروتئین‌هایی را کد می‌کنند که در مکانیسم‌های ترمیم DNA دخالت دارند. همین نارسایی در ترمیم DNA منبع افزایش خطر سرطان در افرادی است که به بیماری آنمی فانکونی مبتلا هستند. تلاش‌های ادامه‌دار برای تشخیص ژن‌ها و راه‌های منتهی به این بیماری شاید ژن‌های بالقوه مستعد برای سرطان‌های ارثی را هم آشکار سازد.
این هفته در JCI، تیمی به رهبری Detlev Schindler در دانشگاه Wurzburg نشانه‌های شبیه آنمی فانکونی کلاسیک را در فردی ۱۲ ساله توصیف کردند که هیچ کدام از جهش‌های شناخته‌شده در این بیماری را نداشت. توالی‌یابی ژنوم این فرد به تشخیص جهش در هر دو الل ژن RFWD3 انجامید؛ این ژن آنزیمی را کد می‌کند که به هدف قرار دادن دیگر پروتئین‌ها برای تنزل آن‌ها کمک می‌نماید. سلول‌های این بیمار نسبت به شکستن کروموزوم بیشتر حساس بودند و نشانگرهای دیگر هم افزایش استعداد آسیب DNA را نسبت به سلول‌های افراد سالم نمایان می‌کردند. سلول‌های فاقد RFWD3 یا آن‌هایی که جهش‌ها را در خود جا داده بودند همان نقایص ترمیم DNA مشابه را داشتند که با بیان نوع طبیعی این ژن جلویشان گرفته می‌شود. علاوه بر این، موش‌های فاقد RFWD3، فنوتیپی شبیه موش‌های مبتلا به آنمی فانکونی دارند. همه‌ی این‌ها با هم از شناسایی RFWD3 به عنوان ژن آنمی فانکونی حمایت می‌کنند.
شیندلر و همکارانش علاوه بر این‌ها مکانیسم‌هایی را که RFWD3 با آن‌ها در ترمیم DNA دخالت می‌کنند در دو مطالعه‌ی اخیراً چاپ شده در Molecular Cell توصیف کرده‌اند. جستجوهای بیشتر درباره‌ی این آنزیم شاید اهمیت آن را به عنوان نشانگر زیستی یا هدف درمانی در آنمی فانکونی، سرطان یا هر بیماری انسانی دیگر آشکار سازد.
پی‌نوشت:
- آنمی فانکونی (Fancono anemia) یک بیماری ژنتیکی اتوزومی مغلوب با شیوع ۱ در هر ۳۵۰،۰۰۰ تولد با شیوع بیشتر در یهودیان اشکنازی و آفریقایی‌های واقع در جنوب آفریقا است. آنمی فانکونی در نتیجه نقص در شاخه‌ای از پروتئین‌های مسئول در ترمیم DNA ایجاد می‌شود. در نتیجه در بسیاری از بیماران سرطانی (شایعترین آن اغلب لوسمی میلوژنوس حاد (acute myelogenous leukemia) و در ۹۰% موارد نارسایی مغز استخوان رخ می‌دهد.
