برعکس انسان‌ها که عقل‌شان در چشم‌شان است، در مورد حشراتی مثل کرم پروانه‌ی تنباکو، باید بگوئیم که عقل‌شان در بینی‌شان می‌باشد! چون جنس ماده از موادی شیمیایی به نام فرومون‌ها استفاده می‌کند که بوی‌شان جفت نر احتمالی را تحریک و وسوسه می‌کند. از چشم ما که قطعاً تفاوتی وجود ندارد ولی بین پروانه‌ها هم برخی جذاب‌تر از بقیه هستند. اکنون زیست‌شناسان تکاملی یاد گرفته‌اند که پروانه‌های نه‌چندان جذاب، شانس جفت‌گیری خود را با پرسه زدن به همراه دوستان (!) جذاب‌تر خود بالا می‌برند.
مقاله‌ی مرتبط: فرومون‌ها دروغ نمی‌گویند؛ نقش فرومون‌ها در جفت‌یابی
ما همیشه پروسه‌ی جفت‌گیری را به صورت صفر و یک می‌دیدم؛ یا شما جذاب هستید و یا نه. با این حال این مسأله کاملاً درست نیست. این یافته‌ها که این هفته در چهاردهمین گنگره‌ی انجمن زیست‌شناسی تکاملی اروپا مطرح شده، پاسخی برای پرسش همیشگی ما، که مفهوم زیبایی را به چالش کشیده، پیشنهاد می‌کند:
چگونه عدم جذابیت می‌تواند تکامل یابد؟
این کار جدید توسط Astrid Groot، زیست‌شناس تکاملی در دانشگاه آمستردام انجام یافته که تکامل سیگنال‌های جنسی را مطالعه می‌کند. او در زمینه‌ی کرم‌های پروانه‌ی تنباکو (Heliothis virescens) تبحّر دارد؛ چون اکنون زیست‌شناسان چیزهای زیادی درباره‌ی لاروهای آن می‌دانند. حشره‌ای که کشاورزان آمریکایی اغلب به‌وسیله‌ی دام‌هایی با بوی فرومون‌ها از دست‌شان خلاص می‌شوند.
در مطالعات میدانی، او و همکارانش متذکر هستند که برخی از پروانه‌های ماده هرگز به نظر نمی‌آید جنس نری را جذب کنند. با این شرایط، چگونه آن‌ها می‌توانند با بوی نه‌چندان جذاب جنسی خود به میزان کافی تولیدمثل نمایند؟
برای پی بردن به این موضوع، او و همکارانش چندین نسل از این کرم‌ها را در آمایشگاه پرورش داده و ماده‌های هر نسل را از نظر سرعت جذب شدن نرها به بوی آن‌ها تست کردند. با زادِولد جدا از هم ماده‌های جذاب و غیرجذاب، به تدریج دو سویه پدید آمد که یکی فوق‌العاده بوهای جذابی از نظر جنسی داشتند و دیگری (به دلیل عدم وجود کلمه‌ی مناسب دیگر) فوق‌العاده کریه و بدمنظر بودند.
محققان سپس ماده‌های هر دو سویه را در ترکیب‌های متفاوتی جفت کرده و به آن‌ها اجازه دادند در جفت‌گیری رقابت نمایند. تقریباً در همه‌ی موارد جفت‌های جذاب توانستند جفت‌گیری کنند. جفت‌های غیرجذاب هرگز نتوانستند به موفقیتی دست یابند. اما، وقتی ماده‌ای غیرجذاب با یک ماده‌ی جذاب جفت شد، در ۱۷ درصد موارد توانست جفتی برای خودش بدست بیاورد. پروانه‌های نر مسیری برای بوی جذاب ترسیم می‌نمایند ولی به نظر می‌رسد با نزدیک شدن، هدف‌شان را گم می‌کنند.
مقاله‌ی مرتبط: چرا دانش جدید درباره‌ی جنسیت و هویت برای همه اهمیت دارد؟
با این وضعیت ماده‌های جذاب چگونه این شرایط فریبکارانه را تحمل می‌کنند؟
شاید آن‌ها هم از بودن کنار ماده‌های کمتر جذاب نفعی می‌برند. وقتی دو جنس ماده‌ی جذاب کنار هم قرار می‌گیرند، شانس جفت‌گیری برای آن‌ها ۵۰-۵۰ می‌شود؛ ولی وقتی با یک ماده‌ی غیرجذاب همراه می‌شوند چه؟ قطعا این رقم بالاتر خواهد رفت. در واقع در این بین این جنس نر است که وقت بسیار کمی برای جفت‌گیری دارد.
این یافته‌ها اهمیت محیط اجتماعی را به نمایش می‌گذارد. یکی که به تنهایی قادر به جذب بقیه نیست وقتی کنار دیگری قرار می‌گیرد، شانسش برای این کار افزایش می‌یابد. این یافته‌ها همچنین در موازات یافته‌هایی قرار می‌گیرد که درباره‌ی انسان‌هاست: زنی جذاب در جمعیتی کمتر جذاب به نظر می‌آید توجه بیشتری به سمت خود جلب کند. با این حال رسیدن به پاسخ برای این مسأله در پروانه‌ها باید آسان‌تر باشد و همین سهولت درباره‌ی آن‌ها جذاب است!
