بررسی تاثیرگذار بودن عذرخواهی و علت آن
این که دست رد به سینه شما زده بشود همیشه واقعه دردناکی است، حال اگر فردی که شما را رد می‌کند به صورت تصنعی از شما عذرخواهی بکند قضیه خیلی بدتر هم می‌شود. به نظر این قضیه باید برعکس عمل بکند، چرا که ما زمانی عذر می‌خواهیم که بتوانیم حال بد فردی را بهتر بکنیم، ولی در این شرایط به‌خصوص این کار دقیقاً نتیجه معکوس می‌دهد.
نتایج چند مطالعه را بررسی می‌کنیم؛ این مطالعات بیشتر بر روی فردی که دیگری را رد می‌کند تمرکز دارد، به جای فردی که رد می‌شود. در این مطالعات که بررسی می‌شوند، هدف میزان استفاده از عذرخواهی و میزان تاثیر این کار بوده است.
نتیجه شگفت‌آور بودند، چرا که قبل از این مطالعات تصور می‌شد که عذرخواهی کردن به نوعی موجب بهبود حال فرد رد شده می‌شود. اما این مطالعات نشان داد که این عذرخواهی‌ها که معمولا ساختگی هستند و از ته دل نیستند، تاثیر مثبت ندارد که هیچ، تاثیر منفی هم دارد!
اولین مطالعه انجام شده به این موضوع توجه داشت که افرادی که دیگران را رد می‌کنند، به چه میزانی از کلمه متاسفم استفاده کرده یا به صورت کلی عذرخواهی می‌کنند. به شرکت‌کنندگان گفته شد که حرفهایی که برای فرد فرضی به نام Taylor استفاده می‌کنند، بنویسند. آن هم در موقعیت‌های متفاوتی مانند مهمانی رفتن، قرار اداری، عوض کردن هم‌اتاقی. نتیجه به دست آمده به این شکل بود که به طور متوسط ۳۹ درصد افراد در نوشته‌ی خود از کلمه متاسفم استفاده کرده بودند. و اغلب این کلمه هم تنها نبود و عذرخواهی بیشتر از یک کلمه بود.
دومین مطالعه بر روی این مسئله تمرکز داشت که عذرخواهی کردن چقدر میزان رفتار خشونت‌آمیز طرف رد شده را افزایش می‌دهد و آیا اصلا افزایش می‌دهد.
Gili Freedman سرپرست نویسندگان این مطالعه می‌گوید:
ما موقعیتی را ایجاد کردیم که در آن یکی از خودمان (شرکت‌کننده کاذب)، شرکت‌کننده واقعی را که خبری از تحقیق نداشت در مورد موضوعی رد می‌کرد. برخی را با عباراتی مشابه “متاسفم، من نمی‌توانم با شما کار کنم.” و برخی را با عبارت “من نمی‌توانم با شما کار کنم.” رد کردند. سپس افراد رد شده این فرصت را پیدا می‌کردند که رفتار تهاجمی و تلافی‌جویانه‌ای داشته باشند، که در این مطالعه دادن سس تند به شرکت‌کننده‌ها بود.
سس تند معمولا در مطالعاتی که می‌خواهیم رد شدن اجتماعی را مورد بررسی قرار بدهیم مورد استفاده قرار می‌گیرد، دلیل آن هم بیشتر اظهار عدم علاقه توسط شرکت‌کننده است و دلیل دیگری هم که وجود دارد، سس تند به نوعی نشان‌دهنده ضربه عاطفی است. مثلا شرکت‌کننده در طول صحبت‌هایش به این مطلب اشاره می‌کند که اصلا غذاهای تند را دوست ندارد. نتایج به دست آمده نشان می‌داد که در صورت استفاده از سس تند، فرد رد شده بیشتر سس تند را به فرد شرکت‌کننده ما (کاذب) می‌داد.
سومین مطالعه‌ای که انجام شد، به این شکل بود که گروه خاصی از افراد ویدیو‌هایی از افرادی را مشاهده می‌کردند که رد می‌شدند چه با عذرخواهی چه بدون عذرخواهی. ویدیوها موقعیت‌های متفاوت ظبط شده بود. و در آخر نظر شرکت‌کنندگان در مورد حسی که نسبت به این دو گروه از رد شدگان داشتند دریافت می‌شد.
مقاله مرتبط: ۷ راه برای این که نشان دهید واقعا شرمنده‌اید!
نتیجه این بود که شرکت‌کننده‌ها رد شدن‌های بدون عذرخواهی را بیشتر واقعی می‌دانستند و کم‌تر ناراحت می‌شدند؛ چرا که احساس می‌کردند آن اظهار تاسف بیشتر از روی اجبار بوده است و کسی که عذرخواهی می‌کرده است واقعا تاسفی نداشته است. به عبارت دیگری در چنین مواقعی عذرخواهی، فرد رد شده را در موقعیتی قرار می‌دهد که مجبور می‌شود فرد مقابلش را ببخشد و این در حالی است که آن فرد این قصد را ندارد و یا هنوز برای بخشیدن او آمادگی‌اش را ندارد.
در آخر از این مطالعات می‌شود نتیجه گرفت که عذرخواهی کردن معمولا بیشتر احساسات فرد را آزرده می‌کند و به نوعی “ببخشید و مرض” را یادآور می‌شود. بیشتر مردم می‌دانند که عذرخواهی کردن در این شرایط خیلی خوشایند نیست و خیلی صمیمیتی ندارد و بیشتر جنبه تشریفاتی دارد و به نوعی تنها از احساس عذاب وجدان فرد ردکننده کم می‌کند. بنابراین عذرخواهی کردن بیشتر غیرصمیمی بوده و نوعی خودخواهی است که می‌تواند پروسه رد شدن را بدتر بکند. عذرخواهی واقعی شامل دلجویی و بهبود رابطه نیز می‌شود. بیشتر مردم در چنین مواقعی فکر می‌کنند “اگر واقعا این‌قدر متاسفی چرا پس هنوز من رو رد می‌کنی؟” جواب روشن است؛ چون این عذرخواهی توخالی است.
خوب سوال اصلی این است که به افرادی که رد می‌کنیم چه بگوییم؟ نویسندگان این مقاله در حال انجام مطالعه بر روی موضوع هستند ولی توصیه‌ای که دارند این است که تا پیدا شدن بهترین راه، بهتر است مودب باشیم و مستقیما به فرد بگویم که نمی‌توانیم با شما کار کنیم، یا چیزی شبیه به این.
جالب است که بدانید
Elvis Presley، Oprah Winfrey و Walt Disney هر سه قبل از کسب موفقیت، از طرف صاحبان‌کار رد شده بودند. دیزنی به خصوص، از شغل روزنامه‌نگاری‌اش به علت “نداشتن تخیل و نداشتن ایده‌های خوب و جدید” اخراج شده بود. واقعا که خنده‌دار است، مگر نه؟
