نگاه کلی
درد سیاتیک به دردی گفته می‌شود که در مسیر حرکت عصب سیاتیک به وجود می‌آید. این عصب از قسمت پایینی کمر منشأ گرفته و تا پایین پا ادامه می‌یابد. درد سیاتیک اغلب تنها یک طرف بدن را درگیر می‌کند.
درد سیاتیک اغلب زمانی ایجاد می‌شود که فتق دیسک یا تنگ شدگی مهره به قسمتی از عصب فشار وارد کند. این عمل سبب التهاب، درد و گاهی بی‌حسی پای درگیر می‌گردد.
علائم
شاه علامت درد سیاتیک، دردی است که از مهره‌ی پایینی به باسن و تا پایین و پشت پا کشیده شود. فرد می‌تواند این درد را در هر ناحیه‌ای از مسیر عصب احساس کند، اما بیشتر در ناحیه پایین کمر، باسن و پشت ران احساس می‌گردد.
درد می‌تواند بسیار متنوع باشد، گزگزی خفیف تا دردی تیز، احساس سوزش یا دردی مشقت آور. گاهی حس درد می‌تواند همانند یک تکان یا شوک باشد. این درد می‌تواند هنگام سرفه یا عطسه تشدید یابد، نشستن‌های طولانی مدت نیز می‌تواند علائم را بدتر کنند. معمولاً تنها یک طرف بدن درگیر می‌شود.
برخی افراد دچار بی‌حسی، خارش یا ضعف عضلانی در پای درگیر می‌شوند. فرد ممکن است دچار درد در یک قسمتی از پا و بی‌حسی در قسمت دیگر گردد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
درد خفیف سیاتیک به مرور زمان رفع می‌شود. اگر فرد دچار شرایط زیر شود باید فوراً به پزشک مراجعه کند:
- درد شدید و ناگهانی در پایین کمر یا بی‌حسی و ضعف عضلانی در پا
- درد پس از آسیب شدید مانند تصادف رانندگی
- کنترل مثانه و روده سخت باشد
دلایل
درد سیاتیک زمانی ایجاد می‌شود که عصب در تنگنا باشد. اغلب فتق دیسک یا رشد استخوانی در مهره‌ها سبب فشردگی عصب می‌شود. در موارد نادر، تنگی عصب می‌تواند ناشی از تومور یا بیماری‌هایی مانند دیابت باشد.
عوامل خطرزا
عوامل خطرزای درد سیاتیک عبارتنداز:
- سن: تغییرات مربوط به سن در ستون فقرات، مانند فتق دیسک و برآمدگی استخوان از شایع‌ترین دلایل درد سیاتیک می‌باشند.
- چاقی: با افزایش فشار روی ستون فقرات، وزن اضافی بدن می‌تواند منجر به تغییراتی در ستون فقرات شده و درد سیاتیک را تشدید دهد.
- مشاغل خاص: شغل‌هایی که خم شدن کمر در آنان زیاد است.
- نشستن‌های طولانی مدت
- دیابت
عوارض
گرچه اغلب افراد بدون نیاز به درمان به بهبودی کامل دست می‌یابند، با این حال می‌تواند بالقوه سبب آسیب دائمی اعصاب گردد.
تشخیص
هنگام معاینه، پزشک قدرت عضلات و رفلکس‌های فرد را بررسی خواهد کرد. به عنوان مثال از فرد خواهد خواست تا روی پاشنه یا انگشت شست راه رود، از موقعیت نشیمن بلند شود. درد ناشی از سیاتیک در این موارد بدتر خواهد شد.
تصویربرداری
اگر درد فرد شدید بوده یا پس از گذشت چندین هفته بهبود نیابد، پزشک این تست‌ها را تجویز خواهد کرد. انواع این تست‌ها عبارتنداز:
- تصویر برداری با اشعه ایکس
- MRI
- CTاسکن
- نوار عضله(EMG)
درمان
اگر درد با خود مراقبتی رفع نگردد، پزشک یکی از روش‌های زیر را تجویز خواهد کرد:
دارو درمانی
داروهایی که برای درد سیاتیک تجویز می‌شوند عبارتنداز:
- داروهای ضدالتهاب
- شل‌کننده‌های عضلانی
- مواد مخدر
- داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای
- داروهای ضدتشنج
فیزیوتراپی
اگر درد حاد فرد پیشرفت کند، پزشک فرد را به فیزیوتراپ ارجاع خواهد داد تا برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، فیزیوتراپی انجام گیرد.
تزریق استروئید
در برخی موارد، پزشک داروهای کورتیکواستروئیدی را در نزدیکی ریشه عصب درگیر تزریق خواهد کرد. این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. اثر این داروها پس از چند ماه از بین می‌رود. دفعات تزریق محدود می‌باشد، خطر عوارض جانبی با تزریقات مکرر افزایش می‌یابد.
جراحی
این گزینه زمانی مطرح می‌گردد که عصب تحت فشار سبب ضعف قابل توجه، از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع یا هنگامی که درد رفته رفته بدتر گردد و با درمان‌های دیگر بهبود نیابد. جراح می‌تواند برآمدگی استخوانی یا قسمتی از دیسک برآمده را بردارد.
