دانشمندان ترکیبی تولید کردهاند که بصورت موفقیت آمیز، بازسازی غشای محافظ اطراف سلولهای عصبی را که در شرایطی مانند مالتیپل اسکلروزیس آسیب میبیند، القا میکند.
در مطالعهای که در نشریه Glia منتشر شدهاست، دانشمندان بررسی موفقیت آمیز این ترکیب را در موش گزارش کردهاند. محققان دانشگاه اورِگان اخیرا، استفاده از این ترکیب را در جمعیت نادری از میمونها ماکاک در مرکز تحقیقات ملی پریمات اورِگان که بیماری مشابه MS را ایجاد میکند، آغاز کردهاند.
دکتر لری شرمن، استاد دانشگاه اورِگان و مولف ارشد مطالعه گفت: “فکر میکنم در عرض یک سال، خواهیم فهمید که آیا این دارو، همان دارویی است که باید در آزمایشات بالینی انسانی مورد استفاده قرار گیرد. اگر نبود، ما طبق مطالعات موشی میدانیم که این رویکرد میتواند مورد استفاده قرار گیرد. پرسش این است، آیا این دارو میتواند برای مغزهای انسانی که بزرگتر هستند، مورد استفاده قرار گیرد؟”
این یافته، نقطهی اوج بیش از یک دهه مطالعه است که از یک یافتهی شگفت انگیز در سال ۲۰۰۵ در آزمایشگاه Sherman آغاز شد.
در آن مطالعه، دانشمندان دریافتند مولکولی بنام هیالورونیک اسید، یا HA، در مغز بیماران مبتلا به MS تجمع مییابد. سپس دانشمندان این تجمع HA را با عدم توانایی بلوغ در سلولهای تحت عنوان الیگودندروسیتها ارتباط دادند. الیگودندروسیتها، میلین تولید میکنند.
میلین یک غشای محافظ در اطراف آکسون (قسمت رشته مانند سلول که سیگنالهای الکتریکی را در میان سلولها منتقل میسازد) هر سلول عصبی ایجاد میکند.
آسیب میلین با MS، سکته مغزی، آسیبهای مغز، و انواع مشخصی از دمانس مانند بیماری آلزایمر مرتبط است. بعلاوه، تاخیر در میلیناسیون میتوانند باعث تولد نوزادان بصورت نارس شود که به آسیب مغزی یا فلج مغزی منجر میشود.
مطالعات متعاقب تحت هدایت آزمایشگاه Sherman نشان داد HA در ضایعات مالتیپل اسکلروزیس، توسط آنزیمهایی تحت عنوان هیالورونیداز به قطعات کوچکی شکسته میشود. شرمن با همکاری دکتر استفان بک، دریافت قطعات HA که توسط هیالورونیداز تولید میشوند، سیگنالی به الیگودندروسیتهای نابالغ ارسال میکنند تا ژنهای میلین آنها فعال نشود.
این یافتهها، محققان را به بررسی اینکه چگونه میتوان فعالیت هیالورونیداز را متوقف ساخته و میلیناسیون را دوباره ایجاد کنند، واداشت.
طی دهه اخیر، یک تیم بین المللی از محققان تحت هدایت دانشگاه اورِگان بر روی ساخت ترکیبی که هیالورونیداز را در مغز بیماران MS و دیگر اختلالات نورودژنراتیو خنثی میکند و توانایی سلولهای اجدادی را بمنظور بلوغ به سمت الیگودندروسیتهای تولید کننده میلین احیا کند، آزمایش میکردند.
این مطالعه جدید، یک فلاوونوئید (دستهای تزکیبات شیمیایی که در میوهها و سبزیجات یافت میشوند) تغییر یافته را تشریح میکند.
این ترکیب که S3 نام دارد، اثرات HA را در محدود ساختن رشد الیگودندروسیتها معکوس ساخته و میلین سازی دوباره را در موشها القا میکند. دکتر ویپینگ سو، از دانشمندان آزمایشگاه Sherman، سالهای زیادی بمنظور این کشف، به مطالعه پرداخته است.
شرمن گفت: “این، تنها بازگشت میلین را نشان نمیدهد، بلکه باعث میشود آکسونها با سرعت بیشتری فعال شوند. این، دقیقا چیزی است که شما از نظر عملکردی انتظار آن را دارید.”
قاز بعدی مطالعه شامل بررسی، و بهبود بالقوه اثرات ترکیب در میمونهای ماکاکی است که حامل یک نوع طبیعی MS تحت عنوان انسفالومیلیت ماکاک ژاپنی هستند. این وضعیت، که علائم بالینی مشابه MS در انسانها را ایجاد میکند، تنها بیماری شبه MS است که بصورت خودبخودی در پریماتهای غیر انسانی ایجاد میشود.