پارکینسون یکی از بیماری‌های نورودژنراتیو است که پروسه درمانی سختی دارد. محققان سال‌ها در تلاشند تا بتوانند مارکرهایی برای تشخیص زودهنگام پارکینسون بیابند. طبق تحقیقات انجام گرفته در King’s College London، نشانه‌های بیماری پارکینسون در مغز به منظور پیش بینی پارکینسون، سال‌ها پیش از بروز علائم آن کشف شده است.
نتایج حاصل از این تحقیقات که در Lancet Neurology منتشر شده است، دیدگاه رایج نسبت به بیماری پارکینسون را به چالش کشیده و می‌تواند نقطه آغازی برای شناسایی افراد مستعد با استفاده از ابزار‌های جدید غربالگری باشد.
آیا تشخیص زودهنگام پارکینسون ممکن است؟
بیماری پارکینسون، دومین اختلال شایع عصبی پس از آلزایمر است. تشخیص این بیماری از طریق حرکات فرد و مشکلات شناخته شده صورت می‌گیرد. اما امروزه محققان به این نتیجه رسیده‌اند که تشخیص زودهنگام پارکینسون با استفاده از نشانه‌های مخصوص این بیماری در مغز، سال‌ها پیش از بروز علائم آن، ممکن است. مطالعات انجام گرفته برای بررسی مراحل اولیه بیماری و تشخیص زودهنگام آن، می‌تواند با ارائه روش‌های درمانی مناسب، سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
مطالعات اخیری که بر مبنای دستاورد‌های بنیاد Lily Safra صورت گرفته است، مدارکی را ارائه می‌دهند که ثابت می‌کند نوروترنسمیتر سروتونین، نقش مرکزی و اساسی را در مراحل اولیه پارکینسون دارد. طبق این تحقیقات، تغییراتی که در سطح سروتونین در مغز رخ می‌دهد، می‌تواند هشداری برای بروز بیماری پارکینسون است.
پیش بینی پارکینسون با بررسی تغییرات سروتونین مغز
به گفته‌ی محقق اصلی این مطالعات، پروفسور (ماریوس پلیتیس) Marios Politis و لیلی سفرا (Lily Safra) پروفسور نورولوژی و علوم اعصاب شناختی در مؤسسه روان پزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب، پیش از این تصور بر این بود که بیماری پارکینسون به علت اختلال در سیستم دوپامین حاصل می‌شود. اما امروزه به این نتیجه رسیده‌اند که تغییرات صورت گرفته در سطح سروتونین پیش از تغییرات دوپامینی و سال‌ها قبل از بروز علائم این بیماری قابل شناسایی است.
با تکیه بر این نتایج، احتمال می‌رود تشخیص زودهنگام پارکینسون بر مبنای تغییرات صورت گرفته در سیستم سروتونین، بتواند در اعمال روش‌های درمانی صحیح جهت کاهش سرعت پیشرفت بیماری و پیشگیری از علائم یاری کنند باشد.
افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، دارای پروتئین آلفا-سینوکلئین در مغز خود هستند. در حالی که دلیل واضحی برای توضیح علت بروز این بیماری وجود ندارد، تعداد کمی از افراد مبتلا به خاطر جهش‌های ژنی صورت گرفته، دچار چنین بیماری می‌شوند.
افرادی که دچار جهش در ژن آلفا-سینوکلئین (SNCA) می‌شوند بسیار نادرند، اما تقریبا می‌توان گفت این افراد به قطع یقین در طول زندگی خود به بیماری پارکینسون مبتلا خواهند شد. همین ویژگی این افراد را به نمونه‌ای مناسب جهت مطالعه سلسله حوادث بیولوژیکی رخ داده در بروز بیماری و روش‌های تشخیص زودهنگام پارکینسون تبدیل می‌کند.
جهش‌های ژنی مربوط به SNCA از روستاهایی واقع در پلوپونز شمالی در یونان و افراد مهاجر در مناطق نزدیک در ایتالیا سرچشمه می‌گیرد. در طی دو سال گذشته، محققان موفق به تشخیص ۱۴ تن از افرادی شدند که دچار جهش در ژن SNCA شده بودند. این افراد در پلوپونز شمالی و ایتالیا پیدا شدند و جهت انجام برخی تصویربرداری‌های مغزی و ارزیابی‌های بالینی، به لندن منتقل شدند. علائم بیماری پارکینسون در نیمی از شرکت کننده‌ها هنوز ظاهر نشده بود.
نتایج حاصل از مطالعات ۱۴ بیماری که ژن مربوط به SNCA در آن‌ها جهش یافته بود، با ۶۵ نفر از مبتلایان به پارکینسون به علل غیر ژنتیکی و ۲۵ نفر از افراد سالم، مقایسه شد. آن چه محققان بدست آورند تکان‌دهنده بود؛ اختلال در عملکرد سیستم سروتونین سال‌ها پیش از بروز علائم این بیماری، خود را نشان می‌دهد و پس از آن است که سیستم دوپامین، دچار تغییر می‌شود.
نتایج ما نشان می‌دهند که عملکرد سیستم سروتونین می‌تواند مارکر فوق‌العاده‌ای برای تشخیص میزان پیشرفت بیماری پارکینسون باشد. در واقع ما موفق شدیم تا تغییراتی قابل شناسایی در سیستم سروتونین در مغز بیمارانی که هنوز به بیماری خود پی نبرده‌اند، را کشف کنیم.
Heather Wilson ، یکی از نویسندگان این تحقیقات از IoPPN
بنابراین، تصویربرداری از سیستم سروتونین مغزی می‌تواند ابزار ارزشمندی برای شناسایی افراد مستعد این بیماری برای تشخیص زودهنگام پارکینسون باشد. از این طریق می‌توان میزان پیشرفت پارکینسون و پروسه‌های درمانی آن را بررسی کرد.
تمامی این دستاورد‌ها حاصل یکی از اولین تحقیقاتی است که نشان می‌دهد تغییرات بوجود آمده در سیگنال دهی سروتونین، ممکن است اولین نشانه بیماری پارکینسون باشد. شناسایی تغییراتی که در مغز در مراحل اولیه بیماری رخ می‌دهد، باعث ایجاد وقفه مهمی در تحقیقات انجام شده در زمینه پارکینسون شده است. تشخیص زودهنگام پارکینسون و بررسی میزان پیشرفت آن، می‌تواند منجر به کشف یک پروسه درمانی جدید و بهتر برای کاهش سرعت مرگ سلول‌های مغزی در پارکینسون شود.
برای تایین میزان اهمیت این دستاورد، به آزمایش‌های بیشتری نیاز داریم. با این حال، اگر مشخص شود که این اطلاعات می‌تواند نتیجه مثبتی در کشف روشی برای اندازه‌گیری و بررسی میزان پیشرفت پارکینسون داشته باشد، می‌تواند زندگی افراد بی‌شماری را نجات دهد.
دکتر Beckie Port، مدیر تحقیقات Parkinson’s UK
روشی که برای تصویربرداری‌های مغزی از آن‌ها استفاده می‌شود، تحت عنوان پت اسکن‌ها، گران قیمت بوده و برآمدن از عهده مخارج آن برای برخی افراد ممکن نخواهد بود. محققان معتقدند به آزمایش‌های بیشتری برای دستیابی به تکنیک‌های پیشرفته‌تر و در عین حال مقرون به صرفه‌تر اسکن جهت استفاده راحت‌تر برای غربالگری نیاز دارند.
