آیا ماه‌های زمستانی از آنچه فکر می‌کنید بیشتر بی‌حال و بی‌حوصله‌تان می‌کند؟ اگر چنین است، احتمالا دچار افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی (SAD) هستید. آیا می‌دانید درمان افسردگی فصلی چه می‌باشد؟
افسردگی فصلی اختلال خلقی است که هر ساله در زمان مشابهی اتفاق می‌افتد. حالت نادر افسردگی فصلی به عنوان “افسردگی تابستانی” شناخته می‌شود که در اواخر بهار یا اوایل تابستان شروع می‌شود و در پاییز به پایان می‌رسد. هرچند، به‌طور کلی، اختلال عاطفی فصلی در پاییز یا زمستان شروع می‌شود و در بهار یا اوایل تابستان پایان می‌یابد.
علل افسردگی فصلی
اگرچه علل دقیق اختلال عاطفی فصلی را نمی‌دانیم اما برخی دانشمندان فکر می‌کنند که هورمون‌های خاصی که در مغز ساخته می‌شوند باعث تغییرات مرتبط با نگرش در زمان‌های خاصی از سال می‌شوند. کارشناسان معتقدند که افسردگی فصلی ممکن است با این تغییرات هورمونی مرتبط باشد. یک نظریه این است که نور خورشید کمتر در طول پاییز و زمستان منجر به ساخت سروتونین کمتر در مغز می‌شود. سروتونین ماده شیمیایی مرتبط با مسیرهای مغزی است که خلق و خوی را تنظیم می‌کند. وقتی مسیرهای سلول‌های عصبی مغز که خلق و خوی را تنظیم می‌کنند عملکرد طبیعی نداشته باشند، نتیجه می‌تواند احساس افسردگی به همراه علائم خستگی و افسردگی باشد.
افسردگی فصلی معمولا در بزرگسالی شروع می‌شود و در زنان بیشتر از مردان شایع است. برخی از افراد مبتلا به افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی علائم خفیفی دارند و احساس ناخوشایند یا تحریک‌پذیری می‌کنند. برخی دیگر علائم بدتری دارند که باعث ایجاد اختلال در روابط و کارشان می‌شود.
از آنجا که نبود نورخورشید کافی در طول زمستان با افسردگی فصلی مرتبط است، در کشورهایی که در تمام سال نورخورشید فراوان است، کمتر دیده می‌شود.
علائم افسردگی فصلی
علائم افسردگی زمستانی
افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی (SAD) بسیاری از علائم هشداردهندۀ طبیعی افسردگی را دارند، از جمله:
- انرژی کمتر
- تمرکز سخت
- خستگی
- اشتهای بیشتر
- افزایش تمایل به تنهایی
- نیاز بیشتر به خواب
- افزایش وزن
علائم افسردگی تابستانی
- اشتهای کمتر
- مشکل خواب
- کاهش وزن
تشخیص افسردگی فصلی
اگر احساس افسردگی می‌کنید و برخی از علائم ذکرشده در بالا را دارید، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید. پزشک روش صحیحی از درمان را برای شما توصیه می‌کند.
بیشتر بخوانید: انواع افسردگی؛ با ۹ نوع افسردگی و علائم آن آشنا شوید
درمان افسردگی فصلی
بسته به شدت علائم درمان‌های مختلفی وجود دارد. همچنین، اگر نوع دیگری از افسردگی یا اختلال دوقطبی داشته باشید، ممکن است درمان افسردگی فصلی متفاوت باشد.
اغلب داروهای ضد افسردگی مرسوم برای درمان افسردگی فصلی استفاده می‌شود. در حال حاضر بوپروپیون XL (Bupropion XL) تنها دارویی است که به‌طور خاص برای جلوگیری از بروز افسردگی اصلی در افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی توسط FDA تایید شده است.
بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی صبح زود برای دریافت نور طبیعی بیشتر بیرون بروند. اگر این امر به دلیل ماه‌های زمستانی تاریک غیرممکن باشد، داروهای ضد افسردگی یا نوردرمانی (فوتوتراپی) می‌توانند برای درمان افسردگی فصلی کمک‌کننده باشند.
نوردرمانی (Light Therapy)
برخی محققان افسردگی فصلی را به هورمون ملاتونین طبیعی ربط می‌دهند که باعث خواب آلودگی می‌شود. نور بر ساعت بیولوژیکی مغز تاثیر می‌گذارد که ریتم‌های شبانه‌روزی -عملکرد فیزیولوژیکی که ممکن است شامل تغییرات خلقی در هنگام کمبود نورخورشید در زمستان باشد- را تنظیم می‌کند. نور طبیعی یا نور با طیف کامل می‌تواند اثر ضد افسردگی داشته باشد.
نور با طیف کامل به‌طور غیرمستقیم در چشمانتان می‌درخشد. شما حدودا دو فوت دورتر از نور چراغ می‌نشینید؛ حدود ۲۰ برابر روشن‌تر از نور طبیعی اتاق. درمان با یک جلسه‌ی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای در روز شروع می‌شود. سپس بسته به پاسخ شما، زمان به ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در روز افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به چشم، به‌طور مستقیم به هیچ منبع نوری به مدت طولانی نگاه نکنید.
برخی از افراد مبتلا به افسردگی فصلی در طی چند روز از استفاده از نور درمانی بهبود می‌یابند. بقیه افراد خیلی بیشتر طول می‌کشد. اگر علائم افسردگی فصلی از بین نرود، ممکن است پزشک‌تان جلسات نوردرمانی را به دو بار در روز افزایش دهد.
افرادی که به نوردرمانی پاسخ می‌دهند، تشویق می‌شوند که تا زمانی که دوباره بتوانند در بهار بیرون از خانه در نور آفتاب قرار بگیرند، نوردرمانی را ادامه دهند. اگرچه عوارض جانبی نوردرمانی حداقل است، اما درصورت داشتن پوست حساس یا سابقه اختلال دوقطبی، محتاط باشید.
پیشگیری از افسردگی فصلی
هر روز
مدت زمانی را در بیرون بگذرانید، حتی اگر هوا ابری باشد. تاثیرات نور روز کمک‌کننده
است.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید. این به شما کمک خواهد کرد که انرژی بیشتری داشته
باشید، حتی اگر شیرین مزاج بوده و تمایل به غذاهای نشاسته‌ای داشته باشید.
هفته‌ای پنج بار و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
در جمع‌های اجتماعی و فعالیت‌های منظم خود مشارکت داشته باشید. حمایت اجتماعی
بسیار مهم است.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر سال در زمان یکسانی احساس افسردگی، خستگی و تحریک‌پذیری می‌کنید و به نظر می‌رسد که این احساسات ماهیت فصلی دارند، ممکن است نوعی از اختلال عاطفی فصلی داشته باشید. درمورد احساساتتان به صورت صریح و واضح با پزشک خود صحبت کرده و از توصیه‌هایش برای تغییر شیوۀ زندگی و درمان پیروی کنید.
