زانو مفصل پیچیده‌ای است که قسمت‌های متحرک زیادی دارد و این باعث می‌شود بیشتر مستعد آسیب‌دیدگی باشد. افزایش سن، استرس حرکات و فعالیت‌های روزمره می‌تواند برای ایجاد علائم درد و خستگی در زانوها کافی باشند. اگر به فعالیت‌های روزمره می‌پردازید و درد ناگهانی زانو احساس می‌کنید، دشوار است که بدانید در مرحلۀ بعدی چه کاری انجام دهید. برخی از علل درد ناگهانی زانو فوریتی پزشکی هستند که نیازمند توجه متخصصان می‌باشند. سایر عارضه‌های زانو را در خانه می‌توانید درمان کنید. اما علت درد ناگهانی چه می‌تواند باشد؟
علت درد ناگهانی زانو
به‌نظر می‌رسد که علت درد ناگهانی زانو نمی‌تواند مرتبط با آسیب باشد. اما زانو بخش دشواری از بدن است. زانو از قسمت‌هایی تشکیل شده است که می‌توانند:
- کشیده شوند
- ساییده شوند
- متورم شوند
- تا حدی پاره شوند
- کامل پاره شوند
| عارضه | علائم اولیه |
| شکستگی | تورم، درد تیز و عدم توانایی در حرکت مفصل |
| تاندونیت | سفتی، تورم و درد مبهم |
| زانوی دونده | درد مبهم تیر کشنده پشت کشکک زانو |
| پارگی رباط | ممکن است در ابتدا صدای بامب‌مانند بشنوید و به دنبال آن تورم و درد شدید زانو ایجاد شود |
| استئوآرتریت | درد، تحریک‌پذیری و التهاب زانو |
| بورسیت | درد حاد و تورم در یک یا هردو زانو |
| مینیسک آسیب‌دیده | ممکن است صدای بامب‌مانند بشنوید و به دنبال بلافاصله درد تیز و تورم ایجاد شود |
| نقرس | درد شدید و تورم بسیار |
| آرتریت عفونی | درد شدید و تورم، گرمی و قرمزی اطراف مفصل |
شکستگی
شکستگی می‌تواند علت درد ناگهانی زانو باشد. شکستگی پلاتو تیبیا شامل شکستگی تیبیا و کشکک زانو است. این نوع از شکستگی منجر به موارد زیر می‌شود:
- تورم
- درد تیز
- عدم توانایی حرکت مفصل
شکستگی‌های دیستال فمور شامل شکستگی قسمت تحتانی ران و کشکک زانو است و منجر به علائم مشابه می‌شود. کشکک شکسته نیز می‌تواند منجر به درد شدید و تورم شود. شکستگی‌هایی که شامل این استخوان‌ها هستند می‌توانند ناشی از صدمات آسیب‌زا یا افتادن‌های ساده باشند.
تاندونیت
تاندون‌ها مفاصل را به استخوان‌ها وصل می‌کنند. اقدامات تکراری (مانند راه رفتن یا دویدن) می‌توانند منجر به التهاب و تورم تاندون‌ها شوند. این شرایط به عنوان تاندونیت شناخته می‌شوند.
تاندونیت زانو نسبتا شایع است. تاندونیت پاتلار (jumper’s knee) و تاندونیت چهارسر ران از انواع خاص از این عارضه هستند.
سفتی، تورم و درد مبهم از علائم ویژه تاندونیت در زانو هستند. همچنین، ممکن است تا بعد از استراحت قادر به حرکت مفصل آسیب‌دیده نباشید.
زانوی دونده
زانوی دونده به درد زانویی اطلاق می‌شود که از پشت یا اطراف کشکک زانو شروع می‌شود. این عارضه در بزرگسالان فعال شایع است. علائم شامل تیرکشیدن مبهم پشت کشکک زانو، به‌ویژه در محل اتصال زانو به فمور یا استخوان ران است. همچنین، زانوی دونده می‌تواند منجر به تق‌تق کردن و سایش زانو شود.
پارگی رباط
رباط‌هایی که به‌طور شایع دچار آسیب می‌شوند، رباط صلیبی قدامی (ACL) و رباط کولترال داخلی (MCL) هستند. رباطهای PCL، LCL و MPFL زانو نیز می‌توانند پاره شوند. این رباط‌ها استخوان‌های بالا و پایین کشکک زانو را به‌هم وصل می‌کنند.
پارگی هیچکدام از این رباط‌ها غیرمعمول و بعید نیست، به‌ویژه در ورزشکاران. گاهی می‌توانید لحظه‌ی پاره شدن آن‌ها را در زمین فوتبال یا بازی تنیس متوجه شوید. در موارد کمی، آسیب به علت تروما است. برای مثال، وارد شدن ضربه‌ای به زانو از زاویه‌ای بد می‌تواند ACL را پاره کند. اگر یکی از این رباط‌ها پاره شود، به‌طور معمول صدای بامب‌مانندی می‌شنوید که به دنبال آن تورم ایجاد می‌شود. درد شدید زانو معمولا تداوم می‌یابد. ممکن است بدون کمک زانوبند قادر به حرکت مفصل نباشید.
استئوآرتریت
درد ناگهانی زانو می‌تواند نشان‌دهندۀ شروع استئوآرتریت (OA) یا آرتروز باشد. استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتریت است.
افراد مسن، به‌ویژه ورزشکاران و افرادی که در کار ساخت‌وساز هستند و اغلب حرکات تکراری انجام می‌دهند، بیشتر در معرض این عارضه هستند.
درد، تحریک‌پذیری و التهاب زانو علائم شروع استئوآرتریت هستند. در اکثر موارد، درد زانو به‌صورت ناگهانی ظاهر نمی‌شود. به احتمال زیاد، استئوآرتریت باعث افزایش تدریجی درد می‌شود.
اگرچه استئوآرتریت می‌تواند فقط یکی از زانوها را تحت تاثیر قرار دهد، اما به احتمال زیاد هردو زانو را مختل خواهد کرد.
بورسیت
بورس‌ها کیسه‌های پر از مایع در بین مفاصل هستند. بورس‌های اطراف زانو می‌توانند ملتهب شده و باعث ایجاد بورسیت شوند. خم‌کردن مکرر زانو یا خونریزی در بورس‌ها می‌توانند منجر به بروز ناگهانی علائم بورسیت شوند. بورسیت زانو از شایع‌ترین نواحی بروز این عارضه نیست، اما نادر نیز نمی‌باشد. درد حاد و تورم یک یا هردو زانو شایع‌ترین علائم بورسیت هستند.
مینیسک آسیب‌دیده
مینیسک‌ها قطعاتی غضروفی در زانو هستند. مینیسک آسیب‌دیده یا پاره‌شده عارضه‌ی شایعی است که ناشی از پیچش شدید زانو می‌باشد. در صورت آسیب‌دیدگی مینیسک ممکن است صدایی بامب‌مانند بشنوید که به دنبال آن بلافاصله درد شدید و تورم ایجاد می‌شود. ممکن است احساس کنید که زانوی آسیب‌دیده در محل خود قفل شده است. این عارضه هردو زانو را همزمان درگیر نمی‌کند.
نقرس
تجمع اسید اوریک در بدن باعث نقرس می‌شود. این اسید تمایل به تجمع در پاها دارد، اما می‌تواند هردو زانو را نیز تحت تاثیر قرار دهد. نقرس عارضه‌ی شایعی است، به‌ویژه در مردان میانسال و زنان یائسه. این عارضه منجر به درد شدید و تورم زیادی می‌شود. نقرس به صورت ناگهانی ظاهر می‌شود و چند روز طول می‌کشد. اگر قبلا هرگز درد زانو نداشته‌اید و به‌طور ناگهانی بروز کرده است، می‌تواند علامت شروع نقرس باشد.
آرتریت عفونی
آرتریت عفونی نوع حادی از آرتریت است که از مایع آلوده اطراف مفصل ایجاد می‌شود. در صورت عدم درمان، مایع می‌تواند سپتیک شود. آرتریت سپتیک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود که نیازمند جراحی فوری است.
این عارضه منجر به درد ناگهانی تنها در یک زانو می‌شود. داشتن سابقه آرتریت، نقرس یا سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند خطر ابتلا به آرتریت عفونی را افزایش دهد.
درمان درد ناگهانی زانو
درمان درد زانو به علت آن بستگی دارد.
شکستگی‌ها و استخوان‌های شکسته
استخوان‌های شکسته در زانو باید توسط پزشک ارزیابی شوند. ممکن است در طول بهبودی استخوان‌ها، برای تثبیت زانو به گچ‌گیری یا اسپلینت نیاز داشته باشید. در شکستگی‌های شدیدتر ممکن است به جراحی و به دنبال آن به اسپلینت و فیزیوتراپی نیاز داشته باشید.
تاندونیت، زانوی دونده، نقرس و بورسیت
درمان عارضه‌هایی که منجر به تورم، قرمزی و درد مبهم و سوزناک می‌شوند، معمولا با استراحت مفصل شروع می‌شود. برای کنترل تورم زانو از یخ استفاده می‌شود. بالاتر نگه داشتن مفصل به بهبودی آن کمک می‌کند.
ممکن است پزشک داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن تجویز کند. تغییر سبک زندگی مانند پوشیدن محافظ زانو و فیزیوتراپی می‌تواند در مدیریت درد و تجربه‌ی علائم کمتر کمک‌کننده باشد.
ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی خود داشته باشید؛ به‌ویژه برای درمان نقرس.
پارگی رباط، غضروف و مفصل
پارگی رباط، غضروف و مفصل در زانو نیازمند مراجعه به پزشک است.
بعد از تصویربرداری‌های تشخیصی و ارزیابی بالینی، پزشک به شما اطلاع می‌دهد که درمان‌تان شامل فیزیوتراپی و داروهای ضدالتهاب خواهد بود یا این ه برای ترمیم آسیب باید جراحی شوید.
بهبودی بعد از جراحی زانو می‌تواند زمان‌بر باشد. ممکن است از سرگیری فعالیت‌های طبیعی، شش ماه الی یک سال طول بکشد.
استئوآرتریت
استئوآرتریت
عارضه‌ای مزمن است. اگرچه قابل درمان نیست، اما می‌توان علائمش را کنترل کرد.
گزینه‌های درمانی استئوآرتریت ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- NSAIDها (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) یا سایر داروهای ضددرد
- فیزیوتراپی
- وسایل کمکی مانند زانوبند
- درمان با الکتروتراپی (TENs unit)
تغییر رژیم غذایی، کاهش وزن اضافی و ترک سیگار می‌توانند در کنترل علائم استئوآرتریت تاثیر مثبتی داشته باشند.
تزریق کورتیکواستروئید نیز کنترل درد زانوی ناشی از آرتریت را ممکن می‌سازد. در برخی موارد، تعویض کامل زانو به عنوان درمان نهایی برای استئوآرتریت زانو توصیه می‌شود.
مطالب کلیدی
علت درد ناگهانی زانو می‌تواند آسیب تروماتیک، آسیب استرس‌زا یا تشدید عارضه‌ی زمینه‌ای باشد.
به یاد داشته باشید که پارگی جزئی رباط یا از بین رفتن غضروف باعث آسیب شدید نمی‌شود. حرکات تکراری، استرس روی زانو و ورزش می‌توانند علائم درد زانو ایجاد کنند.
درمان‌های خانگی و درمان‌های اولیه بسیاری برای عارضه‌هایی مانند زانوی دونده و تاندونیت وجود دارد. اما فقط پزشک می‌تواند موارد جدی‌تر را رد کند.
اگر دچار دردی شده‌اید که آرام نمی‌شود یا مفصل‌تان قفل شده است، نادیده نگیرید. اگر درد شدید زانو را تجربه کردید، برای فهم علت آن با پزشک صحبت کنید.
