آبله مرغان که با نام دیگر واریسلا نیز شناخته می‌شود، یک عفونت بسیار مسری است که در اثر ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود. این بیماری با وجود ناراحتی‌هایی که به وجود می‌آورد، در اغلب افراد طی یک تا دو هفته بهبود می‌یابد. افراد جامعه سوالات بسیاری در خصوص این که آبله مرغان چیست ، چه علائمی دارد و چگونگی درمان آبله مرغان می‌پرسند. در این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
در این بیماری بثوراتی مانند تاول، ابتدا روی صورت و تنه ظاهر شده و سپس در کل بدن پخش می‌شوند. هرچند آبله مرغان تهدید‌کننده‌ی حیات فرد نیست؛ اما عوارضی را بر جای می‌گذارد.
حقایقی کلی در مورد آبله مرغان
دراینجا نکات کلیدی در مورد آبله مرغان ارائه شده است؛ اما برای جزئیات بیشتر می‌توانید در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
- آبله مرغان ناشی از ویروس واریسلا زوستر است.
- واریسلا دوره‌ی نهفتگی ۲۱-۱۰ روزه دارد.
- آبله مرغان به شدت مسری است.
- این عفونت به روش مشابه سرماخوردگی و آنفولانزا انتشار می‌یابد.
- با مشاهده‌ی علائم آبله مرغان، به راحتی می‌توان به تشخیص درست رسید.
علائم آبله مرغان چیست ؟
اغلب قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی، ابتدا علائم زیر در فرد مشاهده می‌شود:
- احساس ناخوشایند یا ضعف
- تب، که معمولاً در بزرگسالان شدیدتر از کودکان است.
- درد عضلانی
- از دست دادن اشتها
- در بعضی موارد حالت تهوع نیز دیده می‌شود.
پس از ظهور بثورات، اتفاقات زیر به ترتیب رخ می‌دهد:
بثورات: ممکن است رخداد بثورات از بروز چند لکه تا بثوراتی که کل بدن را در بر می‌گیرند، متفاوت باشد.
لکه : لکه‌ها به شکل خوشه‌ای بوده و عموماً در صورت، اندام‌ها، قفسه‌سینه و شکم ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها اغلب کوچک و قرمز بوده و خارش دارند.
تاول : ممکن است روی لکه‌ها تاول بزند که به شدت حس خارش ایجاد میکند.
ناپدید شدن: در حدود ۴۸ ساعت بعد، تاول‌ها کم‌کم کمرنگ شده و شروع به خشک شدن می‌کنند. پوسته‌ای در محل تاول بر جای خواهد ماند.
بهبود: حداکثر تا ۱۰ روز، پوسته‌ها به خودی خود فروکش می‌کنند.
از آن‌جایی که در طول هر چرخه، موج جدیدی از لکه‌ها ظاهر می‌شود، بیمار ممکن است در هر مرحله به طور همزمان، مراحل مختلف خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن را در لکه‌های مختلف تجربه کند.
آبله مرغان در بزرگسالان معمولاً نسبت به کودکان شدیدتر است. در واقع آبله مرغان در کودکان نسبت به بزرگسالان، آبله مرغان خفیف محسوب می‌شود.
سایر علائم آبله مرغان چیست ؟
تعداد کمی از افراد ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند. باید دقت کرد که در صورت مشاهده‌ی موارد زیر رجوع به پزشک معالج الزامی است:
- قرمزی و درد در پوست اطراف لکه‌ها و تاول‌ها
- وجود مشکلات تنفسی
در بیشتر افراد سالم، همانند موارد ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا، با استراحت و نوشیدن مایعات زیاد، بهبودی کامل حاصل می‌شود.
درمان آبله مرغان چگونه است ؟
در مورد طول درمان آبله مرغان باید گفت به طور کلی آبله مرغان طی یک یا دو هفته، حتی بدون اقدامات درمانی بهبود می‌یابد. هیچ درمان شناخته شده‌ای وجود ندارد؛ اما واکسیناسیون می‌تواند از ابتلا جلوگیری کند.
ممکن است پزشکان داروهایی را برای کاهش علائم تجویز کنند یا در مورد چگونگی درمان خارش آبله مرغان و کاهش احساس ناراحتی، و همچنین در مورد نحوه‌ی جلوگیری از انتشار عفونت به سایر افراد توصیه‌هایی بکنند. همچنین استحمام در زمان آبله مرغان به صورت روزانه برای پیشگیری از بروز عفونت پوستی توصیه می‌شود.
درد یا تب: تیلنول (استامینوفن) که دارویی در دسترس است، می‌تواند به بهبود علائم ناشی از درجات بالای تب و درد کمک کند. لازم است که مصرف دارو طبق دستورالعمل صورت بگیرد. استفاده از محصولات حاوی آسپیرین در آبله مرغان ممنوع است؛ زیرا می‌تواند منجر به بروز عوارض شود. استامینوفن (تیلنول) در هر زمان و حتی در دوران بارداری قابل استفاده است.
جلوگیری از کم آبی: برای جلوگیری از کم آبی، نوشیدن مایعات زیاد، ترجیحاً آب، بسیار حائز اهمیت است. برخی از پزشکان برای کودکانی که به اندازه کافی آب نمی‌نوشند، استفاده از آبنباتهای فاقد قند یا سرم خوراکی پدیالیت را توصیه می‌کنند.
درد دهان: در صورت وجود لکه‌هایی در دهان، آبنباتهای فاقد قند می‌توانند باعث کاهش درد شوند. از غذاهای شور یا تند باید پرهیز شود. اگر جویدن دردناک باشد، سوپ می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد؛ اما نباید خیلی گرم باشد.
درمان خارش آبله مرغان : حس خارش ممکن است شدید باشد؛ اما به حداقل رساندن احتمال خراشیدگی بسیار ضروری است تا احتمال برجای ماندن زخم کاهش یابد. موارد زیر ممکن است به جلوگیری از خراش کمک کنند:
- تمیز و کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها
- پوشاندن دستکش و جوراب به کودک هنگام خواب، طوری که تلاش برای خاریدن در طول شب باعث خراش پوست نشود.
- استفاده از لوسیون کالامین یا شست و شو با پودر جو دوسر برای کاهش خارش
- پوشیدن لباس‌‌های گشاد
تجویز داروهای ضد ویروسی در دوران بارداری، برای بزرگسالانی که زودهنگام تشخیص داده شده‌اند، در نوزادان و برای کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، می‌تواند مناسب باشد. آسیکلوویر (Acyclovir) یک نمونه از این داروهاست که در صورت تجویز طی ۲۴ ساعت پس از بروز علائم بهترین عملکرد را دارد. لازم به ذکر است که آسیکلوویر شدت علائم را کاهش می‌دهد؛ اما بیماری را درمان نمی‌کند.
پیشگیری از آبله مرغان چگونه است ؟
واکسنی علیه واریسلا برای پیشگیری وجود دارد. این واکسن برای کودکان در ۲ دوز داده می شود: یکی در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دیگری در ۴ تا ۶ سالگی.
استفاده از واکسن در حدود ۹۰ درصد در جلوگیری از آبله مرغان موثر است. در ایالات متحده آمریکا، واکسن آبله مرغان معمولا به کودکان تجویز می‌شود.
عوارض آبله مرغان چیست ؟
بزرگسالان نسبت به کودکان بیشتر مستعد رخداد عوارض هستند، اما حتی در بزرگسالان نیز بروز عوارض ندرتاً رخ می‌دهد. اگر تاول‌ها با باکتری ها آلوده شوند، خطر عوارض بیشتر است.
زنان باردار، نوزادان تازه متولد شده تا ۴ هفتگی و همچنین کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، بیشتر احتمال دارد عوارض آبله مرغان را تجربه کنند. اگر پوست اطراف لکه ها و تاول‌ها قرمز و نازک یا زخم شود، احتمال بیشتری برای آلودگی وجود دارد. برخی از افراد مبتلا به آبله مرغان، ممکن است به بیماری ذات الریه واریسلایی نیز مبتلا شوند.
انسفالیت: ممکن است التهاب مغز ایجاد شود.
سندرم ری: این بیماری نادر اما خطرناک، می‌تواند زمانی که کودکان و نوجوانان در حال بهبود از یک عفونت ویروسی از جمله عفونت آبله مرغان هستند، رخ دهد. سندرم ری باعث تورم کبد و مغز می‌شود.
بیشتر افرادی که دچار عوارض می‌شوند، بهبودی کامل پیدا می کنند.
آبله‌مرغان در حاملگی
در دوران بارداری، احتمال ابتلا به پنومونی (ذات‌الریه) همراه با آبله‌مرغان کمی بیشتر است. همچنین خطر انتقال عفونت به جنین نیز وجود دارد. اگر عفونت در طی ۲۰ هفته اول بارداری رخ دهد، احتمال ابتلا به سندرم واریسلای جنینی بیشتر می‌شود که می‌تواند منجر به جای زخم، مشکلات چشمی، تخلیه مغز و کوتاه شدن بازوها یا پاهای جنین گردد.
اگر عفونت در اواخر بارداری اتفاق بیفتد، واریسلا می‌تواند مستقیماً به جنین منتقل شود و نوزاد به صورت مبتلا به واریسلا به دنیا بیاید. اگر فرد در دوران بارداری در معرض واریسلا، آبله مرغان یا زونا قرار بگیرد، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.
آبله مرغان در ضعف سیستم ایمنی
خطر ابتلا به آبله مرغان و ایجاد عوارض در فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف بیشتر است. ضعف سیستم ایمنی می‌تواند زمانی رخ دهد که شخص:
- داروهای خاصی مصرف کند.
- سرطان داشته باشد.
- تحت معالجه با پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی باشد.
- مبتلا به یک بیماری مزمن مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید باشد.
عوارض ناشی از آبله مرغان ممکن است شامل مننژیت، سپسیس یا سپتی سمی یا ذات‌الریه باشند.
مراحل آبله مرغان چیست ؟
آبله مرغان طبق مراحل زیر پیشرفت میکند.
انتقال آبله مرغان
آبله مرغان، سرماخوردگی و آنفولانزا به روش مشابه انتقال می‌یابند. در اثر تماس مستقیم با تاول‌ها یا از طریق تنفس ذرات ویروسی پراکنده شده از تاول‌ها یا تنفس هوای اطراف شخص آلوده، افراد دیگر می توانند آلوده شوند.
به طور کلی آبله مرغان بیشتر از طریق موارد زیر سرایت پیدا میکند:
- تماس مستقیم با تاول‌های کسی که به ویروس واریسلا زوستر مبتلا است.
- تنفس ذرات ویروسی جدا شده از تاول‌های فرد بیمار
- تنفس ذرات کوچک خارج شده از دهان فرد مبتلا حین صحبت یا سرفه
واریسلا دوره‌ی نهفتگی بین ۱۰ تا ۲۱ روزه دارد. به عبارت دیگر، بثورات حدوداً ۱۰ تا ۲۱ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می‌شوند.
بثورات پوستی
یکی از سوالات مهم آن است که بیماری آبله مرغان تا چند روز واگیر دارد یا به عبارتی انتقال آبله مرغان تا چند روز است ؟
در این ارتباط باید گفت فرد آلوده از حدود ۲ روز قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی، سرایت دهنده‌ی بیماری است. این بثورات می‌توانند ۲۵۰ تا ۵۰۰ تاول خارش‌دار ایجاد کنند.
آبله مرغان تا ۷-۵ روز پس از این مرحله، در واقع تا زمانی که همه تاول‌ها به زخم تبدیل شوند، واگیردار است.
هنگامی که تمام ضایعات پوسته پوسته شوند، فرد آلوده دیگر نمی تواند واریسلل را به دیگران منتقل کنند؛ اما افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است برای مدت طولانی‌تری انتقال‌دهنده‌ی بیماری باشند. در بیشتر موارد، آبله مرغان بدون باقی گذاشتن جای زخم، بهبود می‌یابد.
زونا چیست؟
آبله مرغان و زونا هر دو از ویروس واریسلا ایجاد می‌شوند. زونا هنگامی رخ می‌دهد که ویروس واریسلا زوستر مجدداً در فردی که قبلاً مبتلا به آبله مرغان شده بود، فعال شود.
عوارض زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- پست هرپتیک نورالژی؛ با تظاهر درد شدید که پس از ناپدید شدن تاول‌ها به مدت طولانی باقی می‌ماند.
- از دست دادن بینایی درصورت رخداد عفونت چشمی ناشی از زونا
- مشکلات عصبی ناشی از التهاب در مغز
- عفونت‌های پوستی، به ویژه اگر تاول ها به‌طور صحیح درمان نشوند.
شما نمی‌توانید زونا را از شخص دیگری بگیرید؛ اما شخصی که تا به حال مبتلا به آبله مرغان نشده یا هرگز واکسینه نشده است، می‌تواند از کسی که مبتلا به زونا است، آبله مرغان بگیرد. اما امکان ابتلا به زونا از کسی که مبتلا به آبله مرغان است، وجود ندارد.
علت آبله مرغان چیست ؟
همانطور که ذکر شد، آبله‌مرغان توسط ویروسی به نام واریسلا زوستر ایجاد می‌شود. افراد پس از تماس با كودكان یا افراد بالغ مبتلا، آلوده می‌شوند. آبله‌مرغان از جمله بیماری‌های عفونی است. افرادی که هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده یا هرگز واکسینه نشده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این عفونت هستند.
تشخیص آبله مرغان چگونه است ؟
پزشک با مشاهده و پرسیدن چند سوال می‌تواند تشخیص دهد که آیا کودک یا بزرگسال مبتلا به آبله مرغان است یا خیر. برای کمک به تشخیص، هیچ گونه آزمایش پزشکی لازم نیست. در موارد نادر، آبله مرغان ممکن است با زخم ناشی از نیش حشرات اشتباه گرفته شود.
