طی آزمایش bun cr خون ، میزان کراتینین خون اندازه‌گیری می‌شود. کراتینین ماده‌ی زائدی است که از تجزیه کراتین موجود در عضلات حاصل می‌گردد. اما سوال اصلی آن است که آزمایش bun cr برای چیست ؟ در پاسخ باید گفت پزشک از سطح کراتینین، خون اطلاعاتی درمورد عملکرد کلیه‌ها بدست می‌آورد. برای جزئیات بیشتر در خصوص این آزمایش با ما همراه باشید.
هر کلیه میلیون‌ها واحد کوچک تصفیه خون به نام نفرون دارد. نفرون‌ها به‌طور مداوم از طریق کلافه‌ی عروق خونی بسیار ریز به‌نام گلومرول، خون را تصفیه می‌کنند. این ساختارها مواد زائد، آب اضافی و سایر ناخالصی‌های خون را تصفیه می‌نمایند. سپس سموم در مثانه تجمع می‌یابند و با ادرار کردن خارج می‌شوند.
آشنایی کامل با جزئیات آزمایش خون
کراتینین یکی از موادی است که کلیه‌ها به‌طور معمول آن را از بدن حذف می‌کنند. پزشکان برای بررسی عملکرد کلیه‌ها سطح cr در آزمایش خون را بررسی می‌کنند. سطح بالای کراتینین ممکن است نشانگر آسیب و عملکرد ضعیف کلیه‌ها باشد.
آزمایش کراتینین خون معمولا همراه با چندین آزمایش دیگر شامل آزمایش bun ( تست نیتروژن اوره خون ) و آزمایش bmp (پنل متابولیسم پایه) یا آزمایش cmp (پنل متابولیسم جامع) انجام می‌شود. این آزمایش‌ها برای کمک به تشخیص بیماری‌های خاص و بررسی هرگونه مشکل در عملکرد کلیه‌ها در معاینات معمول انجام می‌گیرد.
آزمایش bun cr برای چیست ؟
در صورت بروز علائم بیماری کلیوی، پزشک برای ارزیابی سطح cr در آزمایش خون، آزمایش bun cr درخواست می‌کند. این علائم شامل موارد زیر می‌باشند:
- خستگی و مشکل خواب
- بی‌اشتهایی
- تورم در صورت، مچ دست، مچ پا یا شکم
- کمردرد در نزدیکی کلیه‌ها
- تغییر در برون‌ده و دفعات ادرار
- فشارخون بالا
- تهوع
- استفراغ
مشکلات کلیوی می‌توانند مرتبط با سایر بیماری‌ها باشند، از جمله:
- گلومرولونفریت که به معنای التهاب گلومرول در نتیجه‌ی آسیب می‌باشد
- پیلونفریت که عفونت باکتریایی کلیه‌ها است
- بیماری پروستات مانند بزرگی پروستات
- انسداد مجاری ادراری که ممکن است ناشی از سنگ کلیه باشد
- کاهش جریان خون کلیه که ممکن است ناشی از نارسایی احتقانی قلب، دیابت یا دهیدراتاسیون (کم‌آبی بدن) باشد
- مرگ سلول‌های کلیوی درنتیجه‌ی سوء مصرف دارو
- عفونت‌های استرپتوکوکی مانند گلومرولونفریت پست استرپتوکوکی
داروهای آمینوگلیکوزیدی مانند جنتامایسین (گارامایسین و جنتازول) نیز می‌توانند در برخی افراد باعث آسیب کلیوی شوند. در صورت استفاده از این داروها، ممکن است پزشک برای اطمینان از سلامت کلیه‌ها به‌طور منظم آزمایش کراتینین خون درخواست کند.
آمادگی برای انجام آزمایش bun cr خون
آزمایش کراتینین خون به آمادگی زیادی نیاز ندارد. ناشتا بودن ضروری نیست. برای بدست آوردن نتیجه دقیق، باید آنچه را که به‌طور معمول می‌خورید و می‌نوشید را مصرف کنید.
در عین حال، مهم است که هرگونه داروی تجویزی یا داروهای بدون نسخه‌ی مصرفی خود را به پزشک‌تان اطلاع دهید. برخی داروها ممکن است بدون آسیب به کلیه‌ها، سطح کراتینین خون را افزایش دهند و در نتیجه‌ی آزمایش تداخل ایجاد کنند. در صورت مصرف داروهای زیر، موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید:
- سایمتیدین (Tagamet، Tagamet HB)
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین (Bayer) یا ایبوپروفن (Advil، Midol)
- داروهای شیمی درمانی
- آنتی‌بیوتیک‌های سفالوسپورین مانند سفالکسین (Keflex) و سفوروکسیم (Ceftin)
ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف این داروها را قبل از آزمایش متوقف کنید یا دوزشان را تنظیم کند. همچنین، هنگام تفسیر نتیجه‌ی آزمایش این موارد را در نظر خواهد گرفت.
آزمایش bun cr خون چگونه انجام می‌گیرد؟
آزمایش کراتینین خون آزمایش ساده‌ای است که نیازمند گرفتن نمونه‌ی کوچکی از خون می‌باشد.
تکنیسین از شما می‌خواهد که آستین‌تان را بالا بزنید و محل خونگیری را ضدعفونی می‌کند و سپس باندی را اطراف بازویتان می‌بندد. این کار باعث می‌شود رگ‌ها برجسته شده و راحت‌تر پیدا شوند.
پس از یافتن رگ، سوزنی را وارد آن می‌کند و خون می‌گیرد. در اکثر موارد، از رگ قسمت قدامی آرنج خونگیری انجام می‌شود. ممکن است هنگام وارد کردن سوزن کمی احساس درد کنید، اما خود خونگیری درناک نیست. تکنیسین پس از خارج کردن سوزن، به محل خونگیری چسب زخم می‌زند.
آزمایش کراتینین خون فرآیند کم‌خطری است. با این حال، خطرات جزئی وجود دارد، از جمله:
- غش کردن هنگام مشاهده‌ی خون
- سرگیجه
- درد یا قرمزی در محل خونگیری
- کبودی
- درد
- عفونت
پس از گرفتن خون کافی، نمونه برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاده شده و نتیجه‌ی آزمایش چند روز بعد آماده می‌شود.
تفسیر سطح cr در آزمایش خون
کراتینین به صورت میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر خون (mg/dL) اندازه‌گیری می‌شود. افرادی که عضلات بیشتری دارند، سطح کراتینین بالاتری دارند. همچنین، نتایج بسته به سن و جنس ممکن است متفاوت باشد.
به‌طور کلی، میزان طبیعی کراتینین در سنین ۱۸ تا ۶۰ سالگی در مردان mg/dL 0.9-1.3 و در زنان mg/dL 0.6-1.1 می‌باشد. سطح طبیعی در افراد بالای ۶۰ سال نیز تقریبا همین میزان است.
اما آزمایش cr برای چیست ؟ سطح بالای کراتینین در خون نشان می‌دهد که کلیه‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند. سطح کراتینین سرم ممکن است به دلایل زیر اندکی از سطح نرمال بالاتر باشد:
- انسداد دستگاه ادراری
- رژیم پر پروتئین
- دهیدراتاسیون (کم‌آبی بدن)
- مشکلات کلیوی مانند آسیب یا عفونت کلیوی
- کاهش جریان خون به کلیه‌ها به دلیل شوک، نارسایی احتقانی قلبی یا عوارض دیابت
اگر کراتینین واقعا بالا باشد و منجر به آسیب حاد یا مزمن کلیه شود، تا زمان برطرف شدن مشکل، سطح آن کاهش نخواهد یافت. اگر کراتینین به دلیل کم‌آبی بدن، رژیم غذایی پر پروتئین یا مصرف مکمل به‌طور موقت و کاذب بالا رفته باشد، با برطرف کردن این شرایط سطح آن کاهش می‌یابد. همچنین، افرادی که دیالیز می‌شوند، پس از دیالیز سطح کراتینین پایین‌تری خواهند داشت.
داشتن سطح کراتینین پایین‌تر از نرمال ناشایع است، اما می‌تواند درنتیجه‌ی عارضه‌های خاصی که باعث کاهش حجم عضلانی می‌شوند، رخ دهد. در این موارد معمولاً دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
توجه به این نکته ضروری است که ممکن است محدوده‌ی طبیعی و غیرطبیعی بین آزمایشگاه‌ها متفاوت باشد، زیرا برخی از آزمایشگاه‌ها از اندازه‌گیری‌های منحصر به‌فرد یا نمونه‌ها‌ی آزمایشگاهی مختلف استفاده می‌کنند. همیشه برای بررسی جزئیات نتیجه‌ی آزمایش باید به پزشک‌تان مراجعه کنید. پزشک می‌تواند نیاز به آزمایش بیشتر را تشخیص داده یا در مورد هرگونه درمان احتمالی به شما اطلاعات دهد.
آزمایش bun برای چیست ؟
آزمایش bun یا تست نیتروژن اوره خون برای ارزیابی عملکرد کلیه‌ها درخواست می‌گردد. در این تست سطح نیتروژن اوره در خون سنجیده می‌شود. نیتروژن اوره ماده‌ای زاید است که در کبد ضمن شکستن پروتئین‌ها تولید می‌گردد. در حالت طبیعی کلیه‌ها این ماده را دفع می‌کنند.
سطح bun خون در شرایط آسیب کبد یا کلیه‌ها افزایش می‌یابد. پس سطح بالای bun در آزمایش خون می‌تواند بر مشکلات کبدی یا کلیوی دلالت داشته باشد.
