تشخیص آسیب‌های مفصلی و بیماری با یک شرح حال پزشکی کامل، معاینه فیزیکی و معمولا گرافی با اشعه ایکس شروع می‌شود. اگر پزشک نتوانست بدین طریق به تشخیص لازم برسد، باید انجام آرتروسکوپی را در نطر بگیرد. این جراحی یک عمل حداقل تهاجمی است و برای معاینه و درمان آسیب‌های وارده، با استفاده از آرتروسکوپ انجام می‌شود. در این مقاله پاسخی کامل به پرسش آرتروسکوپی چیست داده و به بررسی بیشتر این عمل جراحی، عوارض و خطرات مرتبط با آن خواهیم پرداخت.
آرتروسکوپی چیست ؟
آرتروسکوپی روشی برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی است. جراح یک لوله باریک متصل به یک دوربین فیلم برداری فیبر نوری را از طریق یک برش کوچک، به اندازه یک سوراخ دکمه، وارد مفصل می‌کند. نمای داخل مفصل به یک مانیتور ویدیویی با کیفیت بالا منتقل می‌شود.
آرتروسکوپی به جراح اجازه می‌دهد که بدون ایجاد برش بزرگ، درون مفصل مورد معاینه را دید. جراحان حتی می‌توانند با ابزار جراحی مخصوص که ضخامتی مانند مداد دارند، از طریق برش‌های کوچک وارد مفصل شوند و برخی از آسیب‌های مفصلی را در طی آرتروسکوپی ترمیم کنند.
آرتروسکوپی چه موقع باید انجام شود ؟
پزشکان از آرتروسکوپی برای کمک به تشخیص و معالجه انواع عوارض مفصلی استفاده می‌کنند، که معمولاً بر روی مفاصل زیر انجام می‌شود:
- آرتروسکوپی زانو
- آرتروسکوپی شانه
- آرتروسکوپی آرنج
- آرتروسکوپی زانو
- رتروسکوپی ران
- آرتروسکوپی مچ دست
آرتروسکوپی تشخیصی
اگر عکس برداری با اشعه ایکس و سایر مطالعات تصویربرداری، پاسخ برخی از سؤالات تشخیصی را بدون جواب بگذارد، پزشکان اغلب به آرتروسکوپی مفصل رجوع می‌کنند که به این جراحی آرتروسکوپی تشحیصی می‌گویند.
مشکلاتی که با آرتروسکوپی درمان می‌شوند عبارتند از:
- قطعات استخوانی شل شده که درون مفصل معلق است
- لیگامان‌های پاره شده
- آسیب به غضروف‌های پاره شده
- رباط‌های ملتهب شده
- زخم درون مفاصل
عوارض و خطرات آرتروسکوپی چیست ؟
جراحی آرتروسکوپی یک روش بسیار ایمن بوده و بروز عوارض آرتروسکوپی طی عمل بسیار نادر است. مشکلات احتمالی همراه با عمل عبارتند از:
- آسیب بافتی یا عصبی. وارد کردن و حرکت دادن ابزارهای جراحی در داخل مفصل می‌تواند به ساختار مفصل آسیب برساند.
- عفونت. در تمامی جراحی تهاجمی خطر عفونت را به همراه دارد.
- لخته شدن خون. به ندرت، عمل‌هایی که بیش از یک ساعت طول بکشد، می‌توانند باعث افزایش خطر لخته شدن خون در پاها یا ریه‌های فرد شوند.
چگونه برای عمل آرتروسکوپی آماده شویم؟
آمادگی دقیق برای جراحی آرتروسکوپی به این بستگی دارد که جراح کدام یک از مفاصل را معاینه یا ترمیم می‌کند. اما به طور کلی می‌توان نکات زیر را انجام داد:
- از مصرف داروهای خاص خودداری کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که از مصرف داروها یا مکمل‌های غذایی که می‌تواند خطر خون ریزی را افزایش دهند، خودداری کنید.
- تا چند ساعت قبل از آرتروسکوپی غذا نخورید. بسته به نوع بیهوشی، ممکن است پزشک از شما بخواهد که هشت ساعت قبل از عمل از خوردن غذاهای جامد خودداری کنید.
- نحوه بازگشت به خانه را پیش از عمل هماهنگ کنید. شما پس از انجام عمل مجاز به رانندگی نخواهید بود. بنابراین مطمئن شوید شخصی برای رساندن شما به هانه در دسترس خواهد بود. اگر تنها زندگی می‌کنید، از کسی بخواهید که آن بعد از جراحی آرتروسکوپی همراه با شما باشد یا به طور ایده آل، بقیه روز را در کنار شما باشد.
- لباس‌های گشاد بپوشید. لباس راحتی و گشاد بپوشید؛ به عنوان مثال اگر آرتروسکوپی زانو دارید، شلوارک مخصوص بدن سازی بپوشید. بدین ترتیب می‌توانید بعد از انجام عمل لباس خود را به راحتی بپوشید.
مراحل آرتروسکوپی چیست ؟
اگرچه مراحل آرتروسکوپی بسته به دلیل انجام و مفصل درگیر متفاوت است، اما برخی از جنبه‌های آرتروسکوپی نسبتاً یکسان است.
- لباس‌ها و جواهرات خود را درآورده و از لباس‌ها بیمارسان استفاده خواهید کرد.
- پرستار سوند داخل وریدی را در بر روی دست یا ساعد شما قرار خواهد داد و یک آرام بخش ملایم تزریق خواهد کرد.
۱. مراحل جراحی آرتروسکوپی
بسته به نوع آرتروسکوپی، بیهوشی استفاده شده نیز متفاوت خواهد بود.
- بی حسی موضعی. برای جلوگیری از بی حسی در ناحیه‌ی مورد نظر مانند زانو، مواد بی حسی به صورت زیر پوستی تزریق می‌شود. در این حالت فرد در طی آرتروسکوپی بیدار خواهید بود، اما بیشترین احساسی که خواهید داشت، احساس حرکت یا فشار در مفصل است.
- بی حسی ناحیه‌ای. شایع‌ترین شکل بیهوشی ناحیه‌ای از طریق تزریق ماده بی حسی به وسیله یک سوزن کوچک بین دو مهره کمری ستون فقرات انجام می‌شود. با این کار، نیمه پایینی بدن بی حس می‌شود، اما شما همچنان هوشیار هستید.
- بیهوشی عمومی. بسته به مدت زمان عمل، بهتر است که در طول جراحی بیهوش باشید. بیهوشی عمومی از طریق تزیرق وریدی (داخل وریدی) انجام می‌شود.
برای انجام جراحی آرتروسکوپی در بهترین پوزیشن قرار خواهید گرفت. ممکن است به پشت یا طرفین دراز بکشید. اندامی که روی آن جراحی صورت می‌گیرد، در یک دستگاه برای ثابت بودن موقعیت خود قرار داده می‌شود و ممکن است یک تورنیکت یا شریان بند برای کاهش جریان خون دید بهتر مفصل استفاده می‌شود.
روش دیگر برای بهبود نمای داخل مفصل، پر کردن فضای مفصل با یک مایع استریل است. با انجام این تزریق، مساحت اطراف مفصل گسترش می‌یابد.
یک برش کوچک برای دستگاهی که به وسیله آن داخل مفصل مشاهده می‌شود، انجام می‌شود. برش‌های کوچک دیگر در نقاط مختلف اطراف مفصل، به جراح اجازه می‌دهد تا ابزار جراحی لازم برای گرفتن، برش دادن، خرد کردن و در صورت لزوم مکش برای ترمیم مفصل را وارد مفصل نماید.
برش‌ها به اندازه‌ای کوچک خواهند بود که با یک یا دو بخیه، یا با نوارهای باریکی از نوار چسب استریل بسته شوند.
۲. مراحل بعد از جراحی آرتروسکوپی
جراحی آرتروسکوپی معمولاً ساعت‌ها طول نمی‌کشد. به عنوان مثال، آرتروسکوپی زانو حدود حدوداً به یک ساعت زمان نیاز دارد. پس از آن شما را برای چند ساعت، به یک اتاق جداگانه منتقل می‌کنند تا چند ساعت قبل از رفتن به خانه بهبودی نسبی یابید.
مراقبت‌های بعدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروها. پزشک برای تسکین درد و التهاب ممکن است داروهای ضد التهاب تجویز کند.
- تکنیک R.I.C.E. در خانه باید به مدت چند روز برای کاهش تورم و درد اقدامات زسیر را انجام دهید: استراحت کنید (rest)، از یخ (ice) و فشار (compress) استفاده کنید و اندام مورد عمل را بالاتر نگه دارید (elevate).
- مراقبت. برای راحتی و محافظت از مفصل، از آتل موقت و عصا استفاده کنید.
- انجام تمرینات. پزشک ممکن است برای کمک به تقویت عضلات و بهبود عملکرد مفصل، جلسات فیزیوتراپی و توان بخشی را به فرد توصیه نماید.
در صورت بروز هر گونه مشکل با جراح خود تماس بگیرید:
- تب
- درد مفصل که با خوردن دارو تسکین نمی‌یابد
- خارج شدن مایع از برش‌ها
- قرمزی یا تورم مفصل
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
نتیجه جراحی آرتروسکوپی چیست ؟
به طور کلی، فرد باید بتواند بعد از چند روز، کار پشت میز و فعالیت‌های سبک را از سر بگیرید. به احتمال زیاد فرد می‌تواند طی یک یا سه هفته دوباره رانندگی کند و چند هفته پس از آن فعالیت‌های شدیدتری نیز انجام دهد.
با این حال، بهبودی در تمامی افراد یکسان نیست. ممکن است بسته به وضعیت شما، دوره بهبودی و توان بخشی طولانی‌تر شود.
جراح باید در اسرع وقت یافته‌های آرتروسکوپی را با بیمار در میان بگذارد و ممکن است حتی گزارش کتبی نیز ارسال نماید. جراح همچنین پیشرفت معالجات شما را در ویزیت‌های بعدی بررسی کرده و به رفع مشکلات موجود خواهد پرداخت.
