مکونیوم ماده‌ای غلیظ و سیاه و سفید است که روده نوزاد را قبل از تولد پر می‌کند. برای چند روز اول ، زمانی که نوزاد قادر به دفع است ، دفع مکونيوم به خارج از بدن صورت می‌گیرد. در حدود روز سه تا پنج روز , حرکات روده نوزاد به ماده‌ای زرد و بذر‌مانند تبدیل می‌شود.
نوزادان باید اولین دفع مکونيوم خود را در ۲۴ ساعت اول زندگی داشته باشد. برخی از بچه ها دفع مکونيوم خود را در اتاق زایمان انجام می‌دهند. شما یا باید خودتان از دفع شدن آن اطمینان حاصل کنید و یا از پرستار بخواهید دفع مکونیوم نوزاد را بررسی کند.
اگر کودک در ۲۴ ساعت اول اجابت مزاج نداشته باشد ، پزشک باید نوزاد را معاینه کند. اگر کودک در ۲۴ ساعت اول حرکات روده ای نداشته باشد ، این امر ممکن است به دلیل بیماری هایی مانند کم کاری تیروئید ، فیبروز کیستیک ، انسداد روده یا بیماری Hirschprung باشد.
مکونیوم ماده دفعی است به رنگ سبز تیره که در روده‌های جنین، قبل از تولد تولید می‌شود. پس از زایمان, نوزاد ماده دفعی مکونيوم را طی چند روز اول زندگی عبور می‌دهد.
استرسی که کودک شما قبل یا در هنگام تولد ممکن است تجربه کند می‌تواند باعث شود کودک مکونيوم را در حالی که هنوز در رحم است عبور دهد. مکونيوم سپس با مایع آمنیوتیک که جنین را احاطه کرده مخلوط می‌شود.
کودک شما ممکن است مخلوط مایع و مایع آمنیوتیک را در مدت کوتاهی قبل ، در حین یا بلافاصله پس از تولد در حین تنفس به ریه های خود وارد کند. این پدیده به عنوان آسپیراسیون مکونيوم و یا سندرم آسپیرایسون مکونيوم (MAS) شناخته می‌شود.
اگر چه MAS اغلب تهدید کننده و حیاتی نیست, ولی می تواند عوارض بهداشتی قابل توجهی برای نوزاد شما در پی داشته باشد. و اگر MAS شدید‌تر شده و یا درمان نشود ، می تواند کشنده باشد.
چه عواملی باعث MAS می‌شود؟
MAS ممکن است زمانی رخ دهد که کودک شما استرسی را تجربه می‌کند. استرس اغلب زمانی که مقدار اکسیژن در دسترس جنین کاهش می یابد حاصل می‌شود. علل شایع استرس جنین عبارتند از:
- حاملگی که تاریخ مقرر شده را رد می‌کند (بیش از ۴۰ هفته)
- کار دشوار و یا طولانی مدت
- برخی از مسائل مربوط به سلامت مادر ، از جمله فشار خون بالا و یا دیابت
- عفونت
تا اواخر بارداری، جنین شروع به تولید دفع مکونيوم نمی‌کند ، بنابراین هرچه یک حاملگی به موعد مقرر نزدیک می‌شود ، جنین پتانسیل بیش‌تری برای قرار گرفتن در معرض مکونيوم برای یک دوره طولانی پیدا می‌کند.
هرچه بارداری به زمان زایمان و ترم نزدیک می‌شود ، مقدار مایع آمنیوتیک کاهش می یابد ، که باعث تغلیظ مکونیوم می‌شود. در نتیجه MAS در نوزادانی که دیر‌تر به دنیا می‌آیند در مقایسه با نوزادان ترم شایع تر است. MAS در نوزادانی که زود‌تر متولد می‌شود نادر است.
علائم MAS چیستند؟
زجر تنفسی برجسته ترین علامت MAS است. نوزاد شما ممکن است تنفس سریع و یا صدای خر‌خر در حین نفس کشیدن را تجربه کند. در برخی از نوزادان اگر راه های هوایی توسط مکونیوم مسدود شده باشد ممکن است تنفس خود را از دست بدهند. کودک شما همچنین ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- رنگ پوست مایل به آبی که سیانوز نامیده می شود
- حالت لمس و شلی
- فشار خون پایین
چگونه MAS تشخیص داده می‌شود ؟
تشخیص بر اساس علائم نوزاد شما و حضور مکونيوم در مایع آمنیوتیک انجام می‌شود.
دکتر با گوشی پزشکی به قفسه سینه نوزاد شما گوش می‌دهد تا صداهای تنفس غیر طبیعی را تشخیص دهد. چند روش معمول مورد استفاده برای تایید تشخیص عبارتند از:
- آزمایش گاز خون به منظور ارزیابی سطح اکسیژن و دی اکسید کربن
- اشعه ایکس قفسه سینه برای دیدن اینکه آیا ماده‌ای به ریه های نوزاد وارد شده است یا خیر
روش‌های درمان چگونه هستند ؟
اگر MASاتفاق بیفتد، نوزاد به درمان فوری جهت حذف مکونيوم از مسیر تنفسی فوقانی نیاز دارند. پس از زایمان ، پزشک بلافاصله بینی ، دهان و گلو کودک را ساکشن می کند.
اگر کودک شما تنفس ندارد و یا خوب پاسخ نمی‌دهد, یک لوله ممکن است در نای نوزاد قرار داده شود تا مایع حاوی مکونيوم از نای مکیده شود. ساکشن ممکن است تا زمانی که هیچ دفع مکونيوم در مواد دفعی دیده نشود ادامه یابد.
اگر تنفس نوزاد شما هنوزهم عادی نیست و یا ضربان قلب پایینی دارد, دکتر شما از یک کیسه و ماسک استفاده می‌کند تا به نفس کشیدن نوزاد کمک کند. این کار اکسیژن دریافتی نوزاد را افزایش داده و به باد کردن ریه های نوزاد کمک می‌کند.
اگر نوزاد بسیار بیمار است و یا به خودی خود نمی‌تواند تنفس بکشد، دکتر شما ممکن است لازم باشد یک لوله در نای نوزاد برای کمک به نفس کشیدن راحت‌تر قرار دهد.
پس از تداوی‌های اضطراری ارائه شده, نوزاد شما ممکن است جهت بررسی تنفس صحیح در بخش مراقبت های ویژه قرار داده شود. درمان‌های اضافی ممکن است برای جلوگیری از عوارض دیگر MAS اعمال شود.
پنج مورد از درمان های رایج عبارتند از:
- اکسیژن درمانی برای اطمینان از وجود اکسیژن کافی در خون
- استفاده از تابش گرمایی برای کمک به کودک جهت حفظ درجه حرارت بدن
- آنتی بیوتیک هایی مانند آمپی سیلین و جنتامایسین برای پیشگیری یا درمان عفونت
- استفاده از ونتیلاتور (دستگاه تنفس) برای کمک به تنفس نوزاد
- اکسیژن‌گیری از غشا خارجی ( ECMO) در صورتی که کودک شما به درمان های دیگر پاسخ نمی دهد و یا دارای فشار خون بالا در ریه ها می‌باشد.(برای این درمان, یک پمپ و ماشین که عملکرد ریه را انجام می‌دهند و برای انجام دادن کار قلب نوزاد و ریه ها او تعبیه شده‌اند، به التیام این ارگان‌ها کمک می‌کنند.)
MAS با چه عوارضی همراه است ؟
اکثر نوزادان که با MAS متولد می‌شوند،هیچ عارضه سلامتی طولانی مدتی نخواهند داشت. با این حال ، MAS یک مسئله جدی است که می تواند تاثیر آنی بر سلامت نوزاد شما داشته باشد. مکونیوم در ریه ها می تواند باعث ایجاد التهاب و عفونت شود.
مکونیوم همچنین می توانید راه های هوایی را مسدود کند ، که این انسداد می تواند در ریه‌ها گسترش یابد. اگر ریه بیش از گسترش یافته و یا بیش از حد باد کند، ممکن است باعث پارگی و سپس کلاپس شدن آن شود. سپس هوا از داخل ریه می تواند در حفره قفسه سینه و اطراف ریه تجمع یابد. این وضعیت, که تحت عنوان pneumothorax شناخته می‌شود, باعث دشواری در reinflate یا پاکسازی ریه می‌شود.
MAS خطر توسعه فشار خون ریوی مداوم (PPHN) را در نوزاد افزایش می دهد. فشار خون بالا در عروق ریوی جریان خون را محدود کرده و تنفس را برای نوزاد دشوار می‌کند. PPHN یک بیماری نادر اما تهدید کننده است.
در موارد نادر, MAS شدید ممکن است اکسیژن رسانی را به مغز محدود کند. این اتغاق ممکن است باعث ایجاد آسیب‌های مغزی دائمی شود.
چشم انداز بر نوزادانی با MAS
نوزادانی که عوارض خفیفی از MAS را تجربه می‌کنند،معمولا به خوبی بهبود میابند. نوزادانی که در پی MAS دچار آسیب‌های مغزی یا PPHN می‌شوند، ممکن است مشکلات سلامتی مادام العمری را متحمل شوند که نیاز به حمایت های پزشکی دارند.
چگونه می توان از MAS جلوگیری کرد ؟
تشخیص زودهنگام بهترین راه دفاعی در جلوگیری از MAS است. نظارت بر جنین قبل از زایمان می‌تواند تعیین کند که آیا کودک شما دچار استرس شده است یا خیر. دکتر شما می تواند اقداماتی را برای کاهش استرس جنین در طول زایمان و کاهش پتانسیل برای MAS و توسعه آن انجام دهد، و اگر کودک شما در حال تجربه استرس باشد, پزشک قادر خواهد بود در صورت مشاهده نشانه‌های MAS، کودک شما را مورد ارزیابی و درمان قرار دهد.
