در این مقاله به تاریخچه‌ی هنردرمانی، اهداف هنردرمانی، روش استفاده از هنردرمانی، تاثیرات هنردرمانی و اینکه «هنردرمانی چیست؟» خواهیم پرداخت.
در علم روانشناسی استفاده از روش های هنری برای درمان اختلالات روانی و تقویت سلامت روان به عنوان هنردرمانی شناخته می شود. هنر درمانی تکنیکی درمانی است که ریشه در این ایده دارد که بیان خلاق می تواند باعث بهبودی و بهزیستی ذهنی شود. یک هنر -یا فرآیند ایجاد آن یا مشاهده آثار هنری دیگران- نقش مهمی در کمک به افراد برای کشف احساسات خود، خودآگاهی، کنار آمدن با استرس، تقویت عزت نفس و بهبود مهارت های اجتماعی دارد.
ممکن است تعجب کنید از اینکه هنر می تواند ابزاری مؤثر در درمان و سلامت روان باشد. چه ارتباطی ممکن است بین روان درمانی و هنر باشد؟ به عنوان یک رسانه بیانگر ، می توان از هنر برای کمک به مددجویان در برقراری ارتباط ، غلبه بر استرس و کشف جنبه های مختلف شخصیت های خود استفاده کرد.
هنردرمانی چیست؟
هنردرمانی تکنیک های روان درمانی را با فرآیند خلاقانه برای بهبود سلامت روان و بهزیستی تلفیق می کند.
انجمن هنردرمانی آمریکا، هنر درمانی را به عنوان رویکردی برای سلامت روان توصیف می کند که از روند ایجاد هنر برای بهبود سلامتی ذهنی، جسمی و عاطفی استفاده می کند. هدف از هنردرمانی استفاده از فرایند خلاقانه برای کمک به افراد در کشف مهارت های خود و از این طریق، کشف روشهای جدیدی برای خودآگاهی و خودشکوفایی می‌باشد.
تکنیک های مورد استفاده در هنر درمانی می توانند شامل نقاشی، رنگ آمیزی، مجسمه سازی یا کولاژ باشند. افراد در حین خلق یک اثر هنری، ممکن است آنچه را که ساخته اند و اینکه آن اثر چه احساسی به آنها می‌دهد را تجزیه و تحلیل کنند. افراد با کنکاش و تحلیل هنر خود می توانند به دنبال مضامین و مسائلی باشند که ممکن است بر افکار، احساسات و رفتارهای آنها تأثیر بگذارد.
افراد برای شرکت در هنردرمانی نیازی به توانایی هنری و استعداد خاصی ندارند و در هر رده سنی از جمله کودکی، نوجوانی و بزرگسالی می توانند از آن بهره‌مند شوند. برخی تحقیقات نشان می دهد که حضور هنر به تنهایی می تواند نقش موثری در تقویت سلامت روان داشته باشد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که در بیمارستانی که روش هنردرمانی در آن اجرا شده بود، بیماران احساس امنیت می کنند. همچنین هنردرمانی در بهبود جامعه پذیری و حفظ هویت افراد در خارج از بیمارستان نقش داشته است.
تاریخچه هنردرمانی
هزاران سال است که مردم برای برقراری ارتباط، ابراز خود و ارتقای خویشتن بر هنر متکی بوده‌اند، اما هنردرمانی تا دهه ۱۹۴۰ به برنامه ای رسمی تبدیل نشده بود. پزشکان متوجه شدند كه افراد مبتلا به بيماري رواني غالباً حالات روحی خود را به صورت نقاشي و ساير آثار هنري ابراز ميكنند، و اين امر باعث شد كه از هنر به عنوان يك راه حل شفابخش استفاده شود. از آن زمان، هنر به بخش مهمی از روش های درمانی تبدیل شده است و از آن هم در تکنیک های ارزیابی و هم در تکنیک های درمان استفاده می شود.
موارد استفاده از هنردرمانی
از هنردرمانی می توان برای درمان طیف گسترده ای از اختلالات روانی و روانپریشی استفاده کرد. در بسیاری موارد، این روش ممکن است همراه با سایر تکنیک های روان درمانی مانند گروه‌درمانی یا درمان شناختی-رفتاری استفاده شود.
برخی از موقعیت هایی که در آن می توان از هنردرمانی استفاده کرد شامل موارد زیر است:
- کودکان دارای ناتوانی در یادگیری
- بزرگسالانی که دچار استرس شدید هستند.
- کودکانی که از مشکلات رفتاری یا اجتماعی در مدرسه یا خانه رنج می برند.
- افرادی که مشکلات سلامت روان را تجربه می کنند.
- افرادی که از آسیب مغزی رنج می برند.
- کودکان یا بزرگسالانی که یک واقعه آسیب زا را تجربه کرده اند.
برخی از شرایطی که از هنردرمانی ممکن است استفاده شود عبارتند از:
- اضطراب
- افسردگی
- سرطان
- مسائل مربوط به پیری
- PTSD
- مشکلات عاطفی
- اختلالات خوردن
- اعتیاد
- مشکلات خانوادگی یا روابط
- مسائل روانشناختی
- استرس
- علائم روانشناختی مرتبط با سایر موارد پزشکی
یک بررسی در مورد اثربخشی هنردرمانی نشان داد که استفاده از این تکنیک در بیماران سرطانی که تحت معالجه پزشکی قرار دارند، به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کرده و انواع علائم روانشناختی را کاهش می دهد.
روش کار هنردرمانی
یک متخصص هنردرمانی ممکن است استفاده از روش های مختلف هنری از جمله نقاشی، مجسمه سازی و کولاژ را به مددجویان خود-خردسال تا بزرگترها- توصیه کند. مددجویانی که تجربه آسیب های عاطفی، خشونت جسمی، سوء استفاده جنسی، اضطراب ، افسردگی و سایر مسائل روانشناختی را دارند،می توانند از بیان خلاقانه خود به هر روش هنری سود ببرند.
مراکز بستری، مراکز خصوصی روانشناسی و مدارس،همگی سازمان هایی هستند که در آنها می‌توان خدمات هنردرمانی ارائه داد.
برخی از نهادهای خاص که در آن ممکن است هنردرمانی انجام شود شامل موارد زیر است:
- بیمارستان ها
- مراکز سلامت
- مراکز بازپروری
- استودیوهای هنری
- بهزیستی
- مدارس ابتدایی و دبیرستان ها
- دانشکده ها و دانشگاه ها
- مراکز درمانی خصوصی
مردم غالبا در مورد تفاوت بین یک جلسه هنردرمانی و کلاس معمولی هنر آگاه نیستند.
یک کلاس هنری روی تکنیک تدریس یا ایجاد یک محصول خاص تاکید دارد، ولی هنردرمانی بیشتر روی این محور است که به افراد امکان توجه به احساسات و عواطف درونی بدهد. در خلق هنر، افراد قادر به تمرکز بر روی ادراکات، تخیل و احساسات خود هستند. مددجویان ترغیب می‌شوند هنری را بسازند که بیانگر دنیای درونی آنها باشد.
محدودیت ها
در حالی که تحقیقات نشان می دهد که هنر درمانی ممکن است مفید باشد ، نتایج یافته ها در مورد اثربخشی آن متفاوت هستند. به همین دلیل تحقیقات بیشتری برای کشف چگونگی اثر هنردرمانی ممکن است سودمند باشد.
چگونه یک هنردرمانگر شویم؟
آیا به اشتغال در زمینه هنردرمانی علاقه دارید؟ در حالی که قوانین از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، در اکثر موارد برای ارائه خدمات روان درمانی می توانید ابتدا به یک روانشناس بالینی، مشاور حرفه ای یا مددکار اجتماعی تبدیل شوید.
در ایالات متحده،هیئت اعتبارات هنردرمانی، ATCB، برنامه های معتبری را سازمان‌دهی می‌کند که به متخصصین هنری اجازه می‌دهد بسته به وضعیتی که در آن زندگی می کنند، ثبت نام کنند، آموزش ببینند و دارای مجوز از هیئت مدیره یا مجوزهای درمانی باشند.
شرایط مورد نیاز:
طبق اعلام انجمن هنر درمانی آمریکا ، حداقل شرایط لازم:
مدرک کارشناسی ارشد هنردرمانی، یا
کارشناسی ارشد مشاوره یا یک رشته مرتبط با هنردرمانی
کارآزمایی بالینی بعد از تحصیلات تکمیلی نیز لازم است. برای تبدیل شدن به یک هنردرمانگر در وب سایت AATA می توانید در مورد آموزش و الزامات آموزشی اطلاعات بیشتری کسب کنید.
متخصصین هنردرمانگر تحت عنوان گروه چتر درمانی (تفریحی) فعالیت می‌کنند. این گروه شامل متخصصان بهداشت روانی که از عملکرد، ورزش و سایر فعالیت های تفریحی برای تسهیل سلامت روان استفاده می کنند نیز می‌گردد. دفتر آمار کار گزارش می دهد که میانگین حقوق سالانه برای درمانگران تفریحی در سال ۲۰۱۸، حدود ۵۰،۶۴۰ دلار بوده است.
