تمامی کودکان تازه متولد شده باید از نظر سلامت جسمی در همان لحظه اول مورد بررسی قرار گیرند. یکی از این روش‌های بررسی، تعیین نمره آپگار نوزاد یا apgar score است که توسط متخصصین مربوطه انجام می‌شود. روش نمره دهی آپگار نوزاد از ۵ بخش اصلی تشکیل شده و به مرور زمان بخش‌های دیگری نیز به آن افزوده شده است. اما نمره آپگار نوزاد چیست و چه معیارهایی دارد؟ در مورد نوزاد با آپگار پایین چه اقداماتی باید انجام داد؟ برای بررسی بیشتر پاسخ پرسش‌های زیر با ما همراه باشید.
نمره آپگار نوزاد چیست
نمره آپگار سیستم امتیاز دهی پزشکان و پرستاران، جهت بررسی وضعیت نوزاد، یک دقیقه و پنج دقیقه پس از تولد است. دکتر ویرجینیا آپگار این سیستم را در ۱۹۵۲ ایجاد کرده و از نام خود برای علامت گذاری ۵ دسته از این سیستم استفاده کرد. از آن موقع متخصصان زیادی از بررسی نمره آپگار برای ارزیابی وضعیت نوزادان در اولین لحظات زندگی‌شان استفاده کرده‌اند.
متخصصان پزشکی برای ارزیابی سریع وضعیت کلی نوزاد، از این سیستم استفاده می‌کنند. نوزاد با آپگار پایین ممکن است به مراقبت‌های ویژه مانند تجهیزات کمکی تنفسی یا احیای نوزاد نیاز داشته باشد. معمولاً اپگار دقیقه اول پس ازتولد، توسط دکتر یا پرستار در اتاق زایمان اعلام می‌شود. نمره آپگار در نوزادان به تمام پرسنل پزشکی حاضر در اتاق زایمان اطلاعاتی در مورد وضعیت نوزاد می‌دهد، با این که برخی از پرسنل وظیفه رسیدگی به وضعیت مادر را دارند.
هنگامی که والدین این ارقام را می‌شنوند، باید بدانند که این عدد از جمله ارزیابی‌های پزشکی انجام شده توسط کادر درمانی است. مثال‌های دیگر شامل ارزیابی ضربان قلب و یا گازهای شریانی رگ نافی است. با این حال نمره آپگار راهی سریع برای کمک به فهم وضعیت نوزاد می‌باشد.
تعیین نمره آپگار نوزاد
روش نمره دهی آپگار نوزاد به ۵ دسته تقسیم می‌شود و در هر دسته نوزاد نمره‌ای از ۰ تا ۲ می‌گیرد. در اکثر مواقع نوزاد پس از مدت کوتاهی نمره‌ی ۱۰ را خواهد گرفت اما ندرتاً اپگار دقیقه اول نوزاد ۱۰ خواهد بود، زیرا اکثر نوزادان بلافاصله پس از تولد دست یا پاهای آبی (سیانوزه) دارند.
۱. فعالیت/تون عضلانی (A: Activity/muscle tone)
- نمره ۰: گاهای لنگ یا شل
- نمره ۱: اندم‌های فلکس شده یا تا شده
- نمره ۲: حرکت فعال
۲. نبض/ ضربان قلب (P: Pulse/heart rate)
- نمره ۰: عدم وجود ضربان
- نمره۱: کمتر از۱۰۰ بار در دقیقه
- نمره ۲: بیشتر از۱۰۰ بار در دقیقه
۳. پاسخ به تحریک مانند مکیدن بینی نوزاد (G: Grimace)
- نمره ۰:عدم وجود پاسخ
- نمره ۱: حرکت یا پاسخ صورت به تحریک
- نمره۲: عطسه، سرفه، گریه کردن یا کشیدن پا به دنبال تحریک
۴. ظاهر مانند رنگ نوزاد (A: Appearance)
- نمره۰: آبی، آبی-خاکستری، رنگ پریده
- نمره۱: بدن صورتی ولی انتهای اندام‌ها آبی رنگ
- نمره۲: تماماً صورتی
۵. تنفس نوزاد (R: Respiration/breathing)
- نمره ۰: عدم تنفس
- نمره۱: تنفس نامنظم، گریه‌‌ی ضعیف
- نمره۲: تنفس نرمال، گریه ی قوی
پس از ثبت اپگار دقیقه اول یک بار نیز پس از گذشت ۵ دقیقه، نمره آپگار در نوزادان تعیین می‌شود تا درصورت پایین بودن نمره آپگار نوزاد، پرسنل پزشکی سریعاً اقدامات درمانی مانند احیای نوزاد را انجام دهند. در دقیقه ۵، نمره آپگار باید بهبود یابد در غیر این صورت تعیین نمره آپگار نوزاد باید پس از ۱۰ دقیقه دوباره انجام شود. در بعضی اوقات کادر درمان تولد نوزاد با آپگار را محتمل می‌دانند، از جمله در موارد زیر:
- تولد زودرس
- نوزادان متولد شده با روش سزارین
- نوزادانی که زایمانی پیچیده داشتند
آپگار نوزاد باید چند باشد
حال سوال مهم این جاست که آپگار نوزاد باید چند باشد ؟ نمره‌ی ۷ تا ۱۰ در دقیقه پنجم، اطمینان بخش بوده، نمره‌ی ۴ تا ۶ تا حدودی غیرطبیعی در نظر گرفته می‌شود و نمره‌ی ۰ تا ۳ نگران کننده بوده و بیانگر نیاز به اقداماتی خاص مانند کمک به تنفس نوزاد می‌باشد. در این شرایط ممکن است والدین متوجه شوند که پرستاران به سختی سعی در خشک کردن نوزاد یا دادن اکسیژن از طریق ماسک دارند. گاهی اوقات ممکن است به توصیه پزشک، ماما یا پرستار، نوزاد به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان منتقل شود.
بعضی از پزشکان، بررسی نمره آپگار نوزاد را روشی کامل نمی‌دانند، ازاین رو اصلاحیه‌هایی مانند نمره آپگار ترکیبی ابداع شدند. در این سیستم علاوه بر اندازه‌گیری آپگار نوزاد، اقدامات دریافتی نوزادنیز ثبت می‌شود.
نمره آپگار در نوزادان در حالت ترکیبی، ۱۷است که نشان می‌دهد نوزاد بدون دریافت هیچ گونه اقداماتی، نمرات کامل هر مرحله را کسب کرده است و نمره ۰ بیانگرعدم پاسخ به هیچ یک از اقدامات صورت گرفته است.
نتیجه نمره آپگار نوزاد چیست
با این که تعیین نمره آپگار نوزاد از نظر کمک به پزشکان در درک وضعیت نوزاد بلافاصله بعد از تولد نقش مهمی دارد، اما معمولاً هیچ ارزشی در تعیین میزان سلامت نوزاد در آینده ندارد.
همچنین، چون یک فرد نمره را تعیین میک‌ند، نمره آپگار یک معیار ذهنی فردی محسوب می‌شود. ممکن است شخصی نمره‌ی ۷ را به نوزاد بدهد در حالی که فرد دیگر به همان نوزاد نمره ۶ را بدهد. به همین دلیل است که نمره آپگار تنها یکی از چندین وسیله ارزشیابی است که برای ارزیابی وضعیت عمومی نوزاد استفاده می‌شود.
