پارگی کیست تخمدان دلایل مختلفی دارد و علائم ترکیدن کیست تخمدان با توجه به نوع و اندازه ی کیست، متفاوت است. این کیست ممکن است دارای مایع یا خون باشد.
چه عواملی باعث ترکیدن کیست تخمدان می شود؟
افرادی که کیست های متعدد تخمدان یا سندرم PCOS دارند، هر لحظه ممکن است یکی از کیست ها پاره شود و علائم را بروز دهد. عوامل مستعدکننده ی ترکیدن کیست تخمدان عبارتند از:
- تغییرات هورمونی نزدیک عادات ماهانه
- فشار ناشی از ورزش سنگین، رابطه ی جنسی یا آسیب خارجی در آن ناحیه (در کیست های بزرگتر)
- بارداری
علائم ترکیدن کیست تخمدان کدامند؟
- ممکن است هیچ علامتی بروز نکند
- درد مبهم و خفیف که ناگهان شدیدتر شود
- درد ناگهانی، تیز و ضربانی در سمتی از شکم که پارگی کیست دارد
- شروع درد به هنگام شروع ورزش یا رابطه ی جنسی
- تندرنس ناحیه ی تخمدان
- تب خفیف
- حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه
کیست تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟
بدیهی است که قدم اول، معاینه میباشد. شدت درد و عوامل کاهنده و افزاینده و اینکه آیا با شروع فعالیت، دردر نیز شروع میشود یا خیر، سابقه ی سرطان پستان یا تخمدان در خانواده و داشتن PCOS، در تشخیص پارگی کیست تخمدان به پزشک کمک میکند.
تست خون برای تشخیص بارداری و بارداری خارج رحم (یا بارداری اکتوپیک که در آن، تخم حاصل از لقاح در جایی غیر از دیواره ی رحم لانه گزینی میکند.) به کار میرود. همچنین برای اندازه گیری سطح هورمونها و تومور مارکر ها استفاده میشود.
تصویربرداری میتواند کیست های تخمدان را نشان دهد. در سونوگرافی ترنس واژینال، پروب سونوگرافی را وارد واژن میکنند و از رحم و تخمدان ها عکسبرداری میکنند.
پارگی کیست تخمدان چگونه درمان می شود؟
درمان ترکیدن کیست تخمدان به سن فرد و اندازه ی کیست بستگی دارد. در اکثر موارد اگر کیست کوچک باشد، بدن خود به خود مایع ناشی از پارگی را جذب میکند و علائم خاصی را بروز نمیدهد.
NSAIDs نظیر ایبوپروفن، درد و التهاب را کاهش میدهد. البته در افرادی که مشکل انعقادی دارند، باید با تجویز پزشک مصرف شوند. همچنین NSAIDs به هیچ عنوان نباید در کودکان زیر ۶ ماه داده شود، مگر با تجویز مستقیم پزشک متخصص کودکان.
پیشگیری از عود پارگی کیست تخمدان چگونه ممکن است؟
- استفاده از کیسه های گرم: استفاده از کیسه های آب گرم یا پک های گرمایشی در تسکین درد خفیف و ملایم، موثر است. حتی میتوان بطری های پلاستیکی را از آب گرم پر کرده و مستقیما روی پوست شکم قرار داده شود. اینکار باید حداکثر ۲۰ دقیقه در هر ساعت انجام شود. حمام آب گرم نیز در کاهش درد کمک کننده است.
- فالو آپ منظم: ۶ هفته بعد از درمان پارگی کیست تخمدان، سونوگرافی دیگری لازم است تا رشد سایر کیست ها بررسی شود. همچنین انجام آزمایشات در ۲ تا ۳ سه ماه متوالی برای کنترل میزان هورمون ها توصیه میشود.
- تغییر روشهای پیشگیری از بارداری: مصرف قرص های پیشگیری از بارداری احتمال رشد کیست ها را کاهش میدهد. این داروهای باید با تجویز پزشک مصزف شوند؛ چرا که این قرص ها ریسک تشکیل لخته ی خون را افزایش میدهند. در زنان بالای ۳۵ سال و سیگاری، باید با احتیاط مصرف شوند.
- معاینه ی سالیانه: مجموعه ای از معاینات بانوان که شامل پاپ اسمیر برای غربالگری سرطان رحم و دهانه ی رحم، معاینه ی شکم برای تشخیص وجود هر نوع توده در شکم میباشد. تشخیص در این مرحله، پروسه ی درمان را سریعتر و موثرتر خواهد کرد. مسلما تغییر در زمان و کیفیت عادات ماهیانه و الگوی درد باید با پزشک در میان گذاشته شود.
علائم ترکیدن کیست تخمدان که نیازمند مداخله اورژانسی است:
- ضعف و سرگیجه ی شدید
- درد شدید شکم و لگن
- درد همراه با تهوع، استفراغ و تب
- سرگیجه، لرز شدید، نفس نفس زدن به دنبال از دست دادن خون
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- بهم خوردن نظم عادات ماهیانه
- تهوع و استفراغ در طول عادات ماهیانه
- بروز علائم جدید یا تشدید علائم در هر عادت ماهیانه
- عدم بهبود درد با مسکن
- درد به هنگام رابطه ی جنسی
- خونریزی از واژن (به غیر از عادات ماهیانه)
- احساس پر بودن و باد کردن شکم
- اختلال در دفع ادرار
در صورت داشتن هر یک از علائم گفته شده، بهتر است به پزشک مراجعه شود. ترکیدن کیست تخمدان می تواند یکی از اورژانس های مامایی باشد، زیرا در صورت خونریزی بیش از حد ممکن است فرد جان خود را از دست بدهد.
