مرور کلی
لکه کبدی نواحی تیره مسطح و کوچک بر روی پوست هستند. آنها از نظر اندازه متفاوت هستند و عموما در نواحی ای از پوست که درمعرض نو خورشید فرار دارد(دست, صورت, شانه ها و بازو) ظهور پیدا میکنند. لکه کبدی را لکه خورشیدی و پیری نیز می‌نامند. لکه کبدی، معمولا در افراد بالای ۵۰ سال بروز پیدا میکند, اما در افراد جوانی که زیاد در معرض نور خورشید قرار دارند نیز پیدا میشود.
لکه کبدی میتواند شبیه سرطان ها رشد کند.لکه کبدی واقعی به درمان نیاز ندارد, اما وجود آنها نشانگر این موضوع می‌باشد که پوست شما مدت زیادی در معرض نور خورشید بوده‌است. و این نکته را به شما یادآوری میکند که از ادامه تماس بیش از حد با نو خورشید جلوگیری کنید. به منظور حفظ زیبایی و آرایش، می‌توان این لکه‌ها را روشن کرد یا پوشاند. و به منظور جلوگیری از ایجاد این لکه‌ها می‌توان از ضدآفتاب استفاده کرد یا از نور خورشبد دور بود.
علائم
لکه کبدی در هر نوع پوستی میتوانند ظهور پیدا کند اما معمولا در افراد با سن.بالا و پوست روشن ظاهر میشود. برخلاف کک و مک, که معمولا در کودکان وجود دارد و در عدم حضور نور خورشید از بین میرود, این لکه ها با حذف نور خورشید از بین نمی‌روند.
لکه کبدی
- نواحی مسطح و بیضی شکل ناشی از افزایش پیگمنت در پوست هستند.
- معمولا به رنگ قهوه ای تا قهوه ای تیره می‌باشند.
- در قسمت‌هایی از پوست بروز پیدا میکنند که بیشتر در معرض نور خورشید قرار گرفته باشد. مثل پشت دست, پشت پا, صورت, شانه ها و قسمت فوقانی کمر.
- عرض این لکه‌ها میتواند از سایز یک کک و مک تا ۲/۱ اینچ متغیر باشد.
- این لکه ها میتوانند کنار هم جمع شوند, و بدین ترتیب بیشتر جلب توجه کنند و نمایان باشند.
چه زمانی نیاز هست به پزشک مراجعه کنیم؟
لکه کبدی به درمان پزشکی نیار ندارد. فقط زمانی به معالجه پزشکی نیاز دارند که این لکه ها سیاه رنگ باشند یا تغییراتی در ظاهر آنها نمایان شود. این تغییرات میتوانند نشانگر ملانوما یا نوع جدی ای از سرطان پوست باشند.
تغییرات جدیدی که در پوست ظاهر میشود بهتر است با پزشک در میان گذاشته شوند, مخصوصا اگر شرایط زیر را دارا باشد:
- سیاه باشد.
- سایزشان بزرگ باشد.
- حاشیه نامنظم داشته باشند.
- ترکیب رنگ غیرمعمول داشته باشند.
- خونریزی داشته باشند.
علل ایجاد لکه کبدی
لکه کبدی درنتیجه فعالیت بیش از حد سلول های پیگمانته ایجاد میشود. نور UV سرعت تولید ملانین, ماده ای که در شرایط عادی رنگ پوست را سبب میشود,را افزایش می‌دهد. بر روی پوستی که سالها در معرض نور خورشید بوده است, لکه کبدی زمانی ظاهر میشود که ملانین تجمع پیدا کند یا تولیدش افزایش یابد.
استفاده از لامپ ها و تختخواب های برنزه کننده نیز میتواند موجب ایجاد لکه های پوستی گردد.
ریسک فاکتورها
شما بیشتر در خطر لکه کبدی خواهید بود اگر:
- پوستتان روشن باشد.
- سابقه مواجهه مکرر یا شدید با با نور خورشید, یا آفتاب سوختگی داشته باشید.
نحوه جلوگیری از ایجاد لکه کبدی
برای کمک به جلوگیری از ایجاد لکه کبدی و یا جلوگیری از ایجاد لکه‌های جدید به دنبال درمان، شما باید موارد زیر را برای کاهش میزان مواجه‌تان با نور خورشید، دنبال کنید:
- از نور خورشید در بازه زمانی ۱۰ صبح تا ۲ ظهر دوری کنید. زیرا در این بازه زمانی شدت نور خورشید زیاد می‌باشد. شما باید سعی کنید تا فعالیت‌های خارج از منزل خود را درساعاتی غیر از این بازه زمانی گفته شده، انجام دهید.
- از ضدآفتاب استفاده کنید. ۱۵تا ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن، از کرم ضدآفتاب با پوشش بالا و SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید. از ضدآفتاب به میزان کافی استفاده کنید، یعنی هر دو ساعت یکبار یا در موارد خاص مانند شنا و عرق کردن، کرم خود را تمدید کنید.
- خود را بپوشانید. برای محافظت خود در برابر نور خورشید از لباس های پوشیده استفاده کنید به طوری که پاها و بازوی شما را بپوشانند، همچنین از کلاه‌های لبه‌دار که مانع برخورد نور خورشید به صورت شما می‌شوند، استفاده کنید. مانند کلاه هایی که در بیس بال و گلف استفاده می‌شوند.
توجه کنید که از لباس‌هایی که برای محافظت در برابر نور خورشید تولید شده‌اند، استفاده کنید. به دنبال لباس‌هایی با UPF بین ۴۰ تا۵۰ باشید، زیرا این لباس‌ها بیشترین محافظت را در برابر نورخورشید خواهند داشت.
تشخیص
نحوه تشخیص لکه کبدی به روشهای زیر میتواند باشد:
- معاینه ظاهری: پزشک شما معمولا با نگاه کردن به پوست شما میتواند لکه کبدی را تشخیص دهد. این موضوع که شما بتوانید لکه کبدی را از سایر لکه‌های پوستی بازشناسید خیلی مهم است. زیرا درمان‌ها متفاوت خواهند بود و یک روش درمان اشتباه میتواند شما را برای درمان‌های بیشتر برای جبران آن نیازمند سازد.
- بیوپسی از پوست: پزشک شما ممکن است تست‌های دیگری انجام دهد مانند: برداشت یک قسمتی از پوست برای بررسی آزمایشگاهی( بیوپسی پوستی). این روش میتواند به تشخیص لکه کبدی از سایر موارد مشابه ( مانند maligna یا یک نوع سرطان پوستی) کمک کند. بیوپسی از پوست معمولا در مطب پزشک و با استفاده از بی‌حس کننده موضعی انجام میشود.
درمان
اگر شما خواهان این باشید که لکه کبدی شما کمتر نمایان باشد, روش های درمانی برای کمرنگ کردن آنها یا حتی از بین بردن کامل این لکه ها وجود دارد. از آنجایی که این پیها در لایه ی اپیدرم پوست( بالاترین لایه پوست) حنه روش درمانی که به کا گرفته شود, باید به این لایه از پوست نفوذ کند.
روشهای درمان لکه های پیری:
- دارودرمانی: تجویز کرم های رنگ بر (هیدروکینون) به تنهایی یا همراه رتینوئیدها(رتینویین) و یک استروئید متوسط در مدت زمان چند ماه میتواند به تدریج لکه ها را از بین ببرد.این درمان‌ها میتوانند به طور موقت موجب خارش, قرمزی, سوختگی و خشکی پوست گردند.
- لیزر و نور پالسی شدید. برخی از این لیزرها و نورهای پالسی شدید میتوانند سلول های تولیدکننده ملانین (ملانوسیت) را بدون اینکه به سطح پوست آسیب بزنند,از بین ببرند. این روش درمانی باید در دو تا سه جلسه انجام شود. لیزرهای آسیب رسان, لایه سطحی پوست (اپیدرم) را از بین می‌برند.
- فریز کردن یا کاریوتراپی: در این روش یک سوآب پنبه آغشته به نیتروژن را به مدت ۵ ثانیه یا کمتر با محل مورد نظر تماس میدهند. این عمل رنگدانه اضافه موجود در محل را از بین می‌برد. پس از بین رفتن لکه، محل موردنظر روشن‌تر به‌نظر می‌رسد. این روش ممکن است برای یک گروه کوچک از لکه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این روش درمانی ممکن است پوست را موقتا تحریک کند، اما خطر ایجاد زخم یا تغییر رنگ دائمی آن کم است.
- خراشیدن پوست: خراشیدن پوست با استفادده از یک برسی که سریعا در حال چرخش است انجام می‌گیرد. که این کار لایه سطحی پوست را می‌خراشد و از بین می‌برد. پوست جدید در این ناحیه رشد میکند. شما ممکن است به این روش درمانی، بیش از یک بار نیاز داشته باشید. عوارض جانبی این روش شامل قرمزی، زخم و ورم موقت می‌باشد. از بین رفتن رنگ صورتی پوست ممکن است ماه ها طول بکشد.
- خراشیدن میکرودرم پوست: این روش نسبت به روش بالایی غیرتهاجمی‌تر می‌باشد. این روش لکه‌های پوستی ملایم با ظاهر نرم‌تر را از بین می‌برد. شما برای رسیدن به یک نتیجه موقتی ساده، نیاز دارید تا این روش را برای چندین بار در طی ماه‌های متوالی انجام دهید. شما ممکن است قرمزی و خارش خفیفی را حس کنید. شما اگر روی صورت خود روزاسه یا رگه‌های قرمز ریز داشته باشید، این روش میتواند شرایط را بدتر کند.
- از بین بردن یا کندن پوست به روش شیمیایی: در این روش از یک محلول شیمیایی برای از بین بردن لایه‌های فوقانی پوست استفاده میشود. پوست نرم و جدید میتواند جای این پوست از بین رفته را بگیرد. عوارض جانبی احتمالی در این روش، زخم، عفونت، تیره یا روشن شدن پوست محل مورد نظر هست. قرمزی تا چند هفته ادامه دارد. شما برای رسیدن به نتیجه مطلوب ممکن است به چندین ماه درمان نیاز داشته باشید.
روشهای درمانی لکه‌های کبدی که به روش تهاجمی و از بین بردن پوست در محل لکه می‌باشد، در مطب پزشک انجام می‌گیرد و نیازی به بستری شدن بیمار نیست. مدت زمان انجام هر روش و زمان مورد نیاز برای رسیدن به نتیجه مطلوب میتواند از هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد و متفاوت است.
بعد از درمان، باید در بیرون از منزل از یک ضدآفتاب با طیف گسترده و SPF حداقل ۳۰ استفاده کرده، و لباس محافظ بپوشید.
از آنجایی که درمان لکه‌های کبدی یک روش درمانی زیبایی محسوب میشود، تحت حمایت بیمه قرار نمی‌گیرد. و از آنجایی که این روش‌ها میتوانند عوارض جانبی داشته باشند، گزینه‌های خود را با پزشک متخصص در زمینه پوست (متخصص پوست) به دقت مورد بررسی قرار دهید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که متخصص پوست در تکنیک مورد نظر شما آموزش دیده و باتجربه است.
