ازوفاژکتومی روش جراحی برای برداشتن بخشی از لوله انتقالی بین دهان و معده یعنی مری می‌باشد. پس از عمل، با استفاده از بخشی از اندام دیگر، معمولاً معده، این لوله انتقالی را بازسازی می‌شود. برداشتن مری راه درمانی متداولی برای درمان سرطان پیشرفته مری است و گاهی در بیماری مری بارت، در صورت وجود سلول‌های تهاجمی پیش سرطانی نیز استفاده می‌شود. در شرایط غیر سرطانی نیز اگر تلاش‌های قبلی برای درمان بیماری مری میسر واقع نشود، ازوفاژکتومی انجام می‌شود؛ از جمله، در مراحل پایانی آشالازی یا تنگی مری، یا پس از بلع موادی که به لایه پوشاننده مری آسیب رسانده است.
علت برداشتن مری
مری برداری یا ازوفاژکتومی راه اصلی درمان سرطان مری است. این کار یا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا تسکین علائم انجام می‌شود.
در طی عمل ازوفاژکتومی باز، جراح تمام یا بخشی از مری را از طریق برشی در گردن، قفسه سینه یا شکم خارج می‌کند. در این حالت اندام دیگری، معمولاً معده و گاهی روده کوچک یا بزرگ جایگزین مری می‌شود.
در بیشتر مواقع، ازوفاژکتومی را می‌توان با روش‌های حداقل تهاجمی، لاپاروسکوپی، به کمک ربات یا ترکیبی از این روش‌ها انجام داد. وقتی وضعیت فردی بیمار مناسب باشد، مری برداری با استفاده از چند برش کوچک انجام می‌شود که درد کمتری داشته و دوره بهبودی بیمار نیز نسبت به سایر جراحی‌ها کوتاه‌تر است.
عوارض بعد از برداشتن مری
جراحی ازوفاژکتومی عوارضی را برای فرد به دنبال دارد از جمله:
- خون ریزی
- عفونت
- سرفه
- نشت مواد از محل اتصال جراحی مری و معده
- تغییر در صدای فرد
- ریفلاکس اسید یا صفرا
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- عوارض تنفسی، مانند ذات الریه
- مشکل در بلع (دیسفاژی)
- فیبریلاسیون دهلیزی
- مرگ
آمادگی برای جراحی برداشتن مری
پزشک و تیم پزشکی در مورد نگرانی‌های بیمار در مورد جراحی صحبت خواهند کرد. اگر مبتلا به سرطان هستید، پزشک ممکن است شیمی درمانی، پرتودرمانی یا هر دو را پیش از ازوفاژکتومی به همراه دوره ریکاوری، توصیه کند. تمامی این تصمیمات بر اساس مرحله تومور و سرطان گرفته می‌شود و تعیین مرحله بیماری باید قبل از هرگونه بحث در مورد درمان انجام شده باشد.
در صورتی که بیمار سیگار مصرف می‌کند، پزشک از فرد خواهد خواست که سیگار را ترک کند و ممکن است یک برنامه ترک سیگار را نیز توصیه کند، زیرا سیگار کشیدن خطر عوارض بعد از برداشتن مری را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
مواد غذایی و داروها
در مورد موارد زیر با پزشک خود صحبت کنید:
- چه زمانی می‌توانید داروهای روزانه خود را مصرف کنید و این که آیا اجازه دارید قبل از عمل داروهای خود را مصرف کنید یا نه. پرسیدن این سوال در مورد داروهای رقیق کننده خون بسیار مهم است، زیرا مصرف برخی از آن‌ها قبل از عمل جراحی باید متوقف شوند.
- از چه زمانی قبل از عمل باید از خوردن یا نوشیدن مواد غذایی خودداری کنید. در بعضی موارد، استفاده از دوره‌های غذایی و تغییر رژیم غذایی به مواد مایع دو تا سه روز پیش از جراحی برداشتن مری ، به خالی شدن مری کمک خواهد کرد.
لباس‌ها و وسایل شخصی
تیم درمانی ممکن است از شما بخواهد که وسایلی را با خود به همراه داشته باشید:
- لیستی از داروهای مصرفی
- وسایل مراقبت شخصی، مانند برس، عینک یا سمعک
- لباس‌های راحت و غیر چسبان
- لیستی از دستورالعمل‌های بعدی شما
- مواردی که ممکن است به راحت‌تر بودن شما کمک کند، مانند دستگاه پخش کننده موسیقی قابل حمل، هدفون یا کتاب
سایر نکات احتیاطی
در خصوص موارد زیر با پزشک صحبت کنید:
- داروهایی که همراه خود به بیمارستان آورده‌اید و چه زمانی باید در روز عمل داروهای خود مصرف کنید
- آلرژی یا واکنش‌هایی که شما نسبت به داروها دارید
قبل از بستری شدن در بیمارستان برای جراحی برداشتن مری در مورد بستری بیمارستانی، بازگشت به خانه و کمک‌های لازم زمان برگشتن به خانه با خانواده خود صحبت کنید. پزشک و تیم درمانی شما هنگام بازگشت به خانه ممکن است دستورالعمل خاصی را برای شما در نظر بگیرند.
پیش از جراحی برداشتن مری
یکی از جنبه‌های مهم ازوفاژکتومی تعیین بهترین روش مری مناسب هر فرد است. برای اتخاذ این تصمیم، متخصصان از تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، برش نگاری با گسیل پوزیترون (PET) و همچنین آندوسکوپی با بیوپسی و بیوپسی سزوزنی تحت هدایت سونوگرافی استفاده می‌کنند.
در طول عمل ازوفاژکتومی
در صورت ابتلا به سرطان، ازوفاژکتومی با برداشتن بخشی یا بیشتر مری، بخشی از قسمت بالای معده و غدد لنفاوی مجاور انجام می‌شود. این که چه مقدار از مری و معده برداشته شود به مرحله سرطان و محل قرارگیری آن بستگی دارد. در برخی شرایط ممکن است بخشی از روده، به جای معده، کشیده شده و به باقی مانده مری وصل شود.
بسته به وضعیت بیمار، جراح یکی از انواع ازوفاژکتومی را انتخاب خواهد کرد.
انواع ازوفاژکتومی
- ازوفاژکتومی باز. این روش شامل ایجاد یک یا چند برش بزرگ در گردن، قفسه سینه یا شکم است. جراح ممکن است روش ازوفاژکتومی ترانس توراسیک را انتخاب کند. در این روش مری برداری، با ایجاد برشی در شکم و قفسه سینه مری انجام می‌شود. روش دیگر ازوفاژکتومی ترانس هیاتال است که در آن برش‌هایی در شکم و گردن انجام می‌شود. گاهی اوقات، ایجاد برش در هر سه ناحیه گردن، قفسه سینه و شکم مورد نیاز است که به آن ازوفاژکتومی سه مرحله‌ای گفته می‌شود.
- ازوفاژکتومی با حداقل تهاجم. این نوع رویکرد شامل برداشتن مری از طریق چندین برش کوچک در شکم (لاپاروسکوپی) یا قفسه سینه (توراکوسکوپی) است. در حین جراحی لاپاروسکوپی، جراح یک وسیله و یک دستگاه دوربین دار را از طریق برش‌ها وارد بدن می‌کند تا بدون آسیب به ماهیچه‌ها یا شکستن دنده، عمل را مشاهده و انجام دهد. در برخی مراکز، این روش ممکن است به روبات‌ها انجام شود.
بعد از جراحی برداشتن مری
پزشک شما به احتمال زیاد استفاده از یک لوله تغذیه‌ای را که از دهان وارد و مواد غذایی را طریق یک لوله کوچک در شکم به روده کوچک متصل می‌کند، توصیه خواهد کرد. این نوع تغذیه چهار تا شش هفته ادامه خواهد یافت تا در هنگام بهبودی، از تغذیه مناسب فرد در دوره بهبودی‌اش اطمینان حاصل شود. هنگامی که یک رژیم غذایی عادی را از سر گرفتید، کاهش حجم معده به این معنی است که شما باید به با دفعات و هر بار حجم کمی ازغذا را بخورید. ممکن است حتی بعد از عمل وزن کم کنید.
بهترین گزینه درمانی برای شما
قبل از مری برداری پزشک و تیم درمانی به شما توضیح خواهند داد که قبل، در طی و بعد از عمل چه مشکلات ممکن است به وجو بیاید یا چه مواردی را باید رعایت کنید.
نتایج ازوفاژکتومی
اکثر افراد پس از ازوفاژکتومی از بهبود کیفیت زندگی خود رضایت دارند، اما برخی از علائم معمولاً ادامه دارند. پزشک شما مراقبت‌های لازم پیگیری کننده برای جلوگیری از عوارض بعد از عمل و کمک به شما در تنظیم سبک زندگی را توصیه خواهد کرد.
مراقبت‌های پیگیری کننده شامل موارد زیر است:
- درمان بیماری‌های مربوط به ریه (توان بخشی ریوی) برای جلوگیری از بروز مشکلات تنفسی
- درمان درد سوزش سر دل و مشکلات بلع
- ارزیابی‌های تغذیه‌ای برای کمک به کاهش وزن
- مراقبت‌های روانی اجتماعی در صورت لزوم
