تجربه التهاب یا عفونت پستان در دوران شیردهی مشکلی شایع محسوب می‌شود. به این حالت اصطلاحاً ماستیت نیز می‌گویند. در این عارضه بافت سینۀ مادر دردناک و ملتهب می‌شود. ماستیت یا ورم پستان بیشتر در خانم‌های شیرده مشاهده می‌شود، که با عنوان ماستیت در دوران شیردهی نیز از آن یاد می‌شود. البته در خانم‌هایی که شیردهی ندارند، تحت عنوان ماستیت غیر شیردهی و در آقایون نیز ممکن است مشاهده شود. در این مقاله به سوالاتی از قبیل ماستیت چیست پاسخ داده و با علائم، علت و درمان ماستیت بیشتر آشنا خواهیم شد.
ماستیت چیست
ماستیت چیست ؟ ماستیت، نوعی التهاب بافت پستانی است که گاهی باعث با عفونت همراه است. ورم و التهاب پستان باعث ایجاد درد، تورم، افزایش دمای موضعی و قرمزی پستان می‌شود. همچنین ممکن است فرد علائم تب و لرز را نیز تجربه کند.
ماستیت در شیردهی میتواند با ایجاد احساس ضعف، پرستاری از کودک را سخت کند. گاهی اوقات ماستیت در دوران شیردهی ممکن است مادر را وادار کند که فرزند خود را از شیر بگیرد اما باید توجه داشت که ادامه شیردهی حتی در هنگام مصرف آنتی بیوتیک هم برای درمان ماستیت و هم برای نوزاد بهتر است.
علائم ماستیت چیست
نشانه‌ها و علائم ماستیت میتواند به طور ناگهانی ظاهر شود:
- احساس گرمی در هنگام لمس پستان
- ورم پستان
- احساس متراکم شدن بافت پستان یا توده سینه
- درد یا احساس سوزش مداوم یا هنگام شیردهی
- قرمزی پوست بخصوص به شکل گوه‌ای
- احساس ضعف عمومی
- تب ۳۸.۳ درجه سانتیگراد (۱۰۱ درجه فارنهایت) یا بیشتر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فرد علائم نگران کننده‌ای را در پستان خود مشاهده کند، بهتر است به پزشک مراجعه کند.
علت ماستیت چیست
یکی از دلایل اصلی ورم و التهاب پستان تجمع شیر است. دیگر علت ماستیت شامل:
- مجرای شیری مسدود شده. اگر پستان در هنگام شیردهی کاملاً تخلیه نشده باشد، ممکن است مجاری‌های شیری مسدود شوند. انسداد باعث پس زدن شیر و در نتیجه ماستیت عفونی می‌شود.
- باکتری‌های وارد شده به پستان. باکتری‌های موجود در سطح پوست یا دهان کودک، میتواند از طریق ترک‌های نوک پستان یا پوست و یا از طریق مجرای باز شیر وارد این مجاری شوند. شیر باقی مانده در سینه، زمینه پرورش باکتری‌ها و عفونت پستان را فراهم می‌کند.
ریسک فاکتورهای ماستیت چیست
آیا ماستیت خطرناک است ؟ ماستیت عاره‌ای خطرناک محسوب نمی‌شود. عوامل خطرزای بروز ماستیت شامل موارد زیر است:
- تجربه ماستیت در دوران شیردهی قبلی
- پوسته پوسته شدن نوک سینه‌ها یا وجود ترک خوردگی در پوست این ناحیه- اگرچه ماستیت میتواند بدون شکاف پوستی نیزایجاد شود.
- استفاده از سینه بند‌های سفت یا وارد شدن فشار در هنگام بستن کمربند ایمنی یا حمل اشیا سنگین، ممکن است جریان شیر را محدود کرده و باعث ورم و التهاب پستان شود.
- روش‌های نادرست شیردهی
- استرس و خستگی مفرط
- تغذیه نامناسب
- سیگار کشیدن
عوارض ماستیت چیست
اگر ماستیت به طور مناسب درمان نشود یا مجرایی مسدود باقی بماند، میتواند باعث ایجاد آبسه در پستان شود. آبسه معمولاً با عمل جراحی باید تخلیه شود.
برای جلوگیری از بروز عوارض ورم پستان، بهتر است با مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید.
راه پیشگیری از بروز ماستیت چیست
برای داشتن ارتباط درست با نوزاد خود هنگام شیردهی و همچنین برای جلوگیری از بروز عوارضی مانند ماستیت، مراجعه به یک مشاور شیردهی توصیه می‌شود. مشاور شیردهی میتواند مشاور‌ه‌ای ارزشمند و نکات کاربردی مفیدی را در مورد تکنیک‌های مناسب شیردهی برای جلوگیری از بروز ماستیت در شیردهی ارائه دهد.
با رعایت نکات زیر احتمال ابتلا به ماستیت را کاهش می‌یابد:
- تخلیه کامل شیر هنگام شیر دادن
- کودک باید قبل از تعویض پستان، پستان قبل را کاملاً خالی کند.
- پوزیشن شیردهی خود را هر بار تغییر دهید.
- هر بار هنگام شیردهی اطمینان حاصل کنید که فرزندتان، سینه شما را درست گرفته باشد.
- ترک سیگار
شاید مطلب زیر نیز برای شما مفید باشد: نکات مفید شیردهی برای مادران و کودکان
راه تشخیص ماستیت چیست
پزشک معالج، بعد از معاینه جسمی کامل، ممکن است در مورد علائم بیماری از فرد سؤال کند. با کشت شیر مادر پزشک میتواند در مورد تجویز آنتی بیوتیک برای ماستیت به ویژه درعفونت‌های شدید تصمیم درستی بگیرد.
یک شکل نادر از سرطان پستان، سرطان التهابی پستان، میتواند باعث قرمزی، ورم و التهاب پستان شود که در نگاه اول ممکن است با ماستیت اشتباه گرفته شود. پزشک، در صورتی که به این عارضه شک کند، ماموگرافی، سونوگرافی یا هر دو را توصیه خواهد کرد. اگر نشانه‌ها و علائم ماستیت حتی بعد از اتمام دوره مصرف آنتی بیوتیک ادامه پیدا کند، ممکن است برای بررسی احتمال ابتلا به سرطان پستان، بیوپسی (نمونه برداری) انجام شود.
راه‌های درمان ماستیت چیست
درمان ماستیت شامل موارد زیر است:
- مصرف آنتی بیوتیک برای ماستیت : در صورت وجود عفونت پستان معمولاً مصرف یک دوره ۱۰ روزه آنتی بیوتیک الزامی است. لازم به ذکر است که دوره مصرف داروها باید تکمیل شود تا احتمال عود مجدد ورم پستان به حداقل ممکن برسد. اگر عفونت ناشی از ماستیت بعد از مصرف آنتی بیوتیک ریشه کن نشد، این موضوع باید با پزشک بررسی شود.
- مصرف مسکن: احتمال دارد که پزشک معالج، مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن (Tylenol یا…) یا ایبوپروفن (Advil ، Motrin IB ،…) را توصیه کند.
در صورت ابتلا به ماستیت در شیردهی ادامه دادن آن بی خطر است. درواقع شیردهی به پاکسازی و از بین بردن عفونت پستان کمک می‌کند. محروم کردن نوزاد از شیر مادر به صورت ناگهانی، ممکن است علائم ماستیت را تشدید کند.
در برخی مواقع ممکن است پزشک، شما را به یک مشاور شیردهی برای کمک و راهنمایی ارجاع دهد.
روش‌های تنظیم شیردهی شامل موارد زیر است:
- اجازه ندهید که به منظور کامل پر شدن پستان‌ها قبل از شیردهی، شیر به مدت طولانی در پستان بماند.
- اطمینان حاصل کنید که شیرخوار به درستی سینه شما را گرفته باشد، چون هنگام مسدود شدن پستان این کار دشوار است. خروج کمی شیر با دست قبل از شیردهی میتواند کمک کننده باشد.
- ماساژ پستان در هنگام شیردهی یا تخلیه پستان، از ناحیه آسیب دیده و متورم به سمت نوک پستان کمک کننده است.
- مطمئن شوید که پستان‌ها در هنگام شیردهی کاملاً تخلیه می‌شود. اگر در تخلیه بخشی از شیر پستان خود مشکل داشتید، قبل از شیر دادن یا تخلیه آن، ناحیه مورد نظر را گرم کرده و ماساژ دهید.
- هنگامی که شیرخوار شما گرسنه است و میتواند با قدرت بیشتری مک بزند، اولویت اول، تغذیه از پستان متورم است.
- از پوزیشن‌های مختلف هنگام شیردهی استفاده کنید.
تغییر در سبک زندگی و درمان خانگی ماستیت
برای درمان التهاب پستان تکنیک‌های زیر را به کار بگیرید:
- قبل از شیر دادن از پر کردن طولانی مدت پستان خودداری کنید.
- از کمپرس‌های آب سرد یا تکه‌های یخ بعد از شیر دادن استفاده کنید.
- از سوتین‌های راحت استفاده کنید.
- استراحت کافی داشته باشید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
ممکن است برای درمان ماستیت به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. برای حل مشکلات مربوط به شیردهی، احتمالاً به یک مشاور شیردهی ارجاع داده شوید.
چه کارهایی باید انجام دهید:
- نوشتن علائم بیماری، بخصوص مواردی که ممکن است هنگام ویزیت پزشک قابل مشاهده نباشد.
- تهیه لیستی از تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی
- نوشتن اطلاعات کلیدی پزشکی مانند عارضه‌های مرتبط
- یادداشت اطلاعات شخصی اصلی، از جمله تغییرات اخیر در زندگی یا وجود عوامل استرس زا
- نوشتن سوالاتی که باید با پزشک مطرح کنید
سوالاتی که باید از پزشک بپرسید:
- آیا بیماری ماستیت من به مرور زمان برطرف خواهد شد یا به درمان نیاز دارم؟
- برای درمان خانگی ماستیت و رفع علائم در خانه چه کارهایی می‌توانم انجام بدهم؟
- وضعیت بیماری من چه تاثیری روی کودک خواهد داشت؟
- در صورتی که به شیردهی ادامه دهم، آیا داروی مصرفی من برای کودک بی ضرر خواهد بود؟
- تا چه مدتی نیاز به مصرف دارو دارم؟
- آیا احتمال عود عفونت پستان وجود دارد؟ چگونه خطر عود بیماری را به حداقل ممکن برسانم؟
علاوه بر سؤالاتی که از قبل تهیه کرده‌اید، از پرسیدن سؤالات دیگری که در طول ویزیت پزشک ممکن است برایتان پیش بیاید، دریغ نکنید.
چه انتظاراتی از پزشک باید داشته باشید؟
پزشک احتمالاً تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ گویی به این سوالات نیازمند صرف زمان بیشتری برای دستیابی به نتیجه مطلوب است. ممکن است از سؤالات زیر از شما پرسیده شود:
- چه مدتی است که این علائم وجود دارد؟ آیا این علائم تنها در یک پستان وجود دارند یا در هر دو وجود دارند؟
- درد شما چقدر شدید است؟
- روش شیردهی شما چگونه است؟
- آیا قبلاً سابقه ماستیت داشته‌اید؟
