دستگاه گوارش شامل معده، روده کوچک و روده بزرگ است. در دیواره دستگاه گوارش امکان سوراخ شدن وجود دارد. این حالت را پرفوراسیون یا سوراخ شدن دستگاه گوارش می نامند.
سوراخ شدن دستگاه گوارش یک وضعیت دردناک است که می تواند منجر به عوارض بیشتری بر سلامتی شود، بنابراین جراحی اورژانسی اغلب لازم است.
در این مقاله به بررسی علل و علائم سوراخ شدن دستگاه گوارش می پردازیم. این مقاله همچنین عوارض، تشخیص ، معالجه و زمان مراجعه به پزشک را شامل می شود.
سوراخ شدن دستگاه گوارش چیست؟
سوراخ شدن دستگاه گوارش ایجاد شدن سوراخی در دیواره دستگاه گوارش است. نامهای دیگر این وضعیت عبارتند از:
- ruptured bowel( پارگی روده )
- intestinal perforation (سوراخ شدن روده)
- perforation of the intestines (سوراخ شدگی روده )
بیشتر افرادی که سوراخ شدن دستگاه گوارش دارند ، این سوراخ در معده یا روده کوچک است.
سوراخ در روده بزرگ که به عنوان روده پایین نیز شناخته می شود کمتر اتفاق می افتد. محققان تخمین می زنند که سوراخ های روده تحتانی فقط ۴ نفر از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر در جمعیت اروپا را تحت تأثیر قرار می دهد.
سوراخ شدن می تواند باعث شود که محتویات معده، روده کوچک یا روده بزرگ به داخل حفره شکم بریزد. همچنین باکتری ها قادر به ورود به شکم خواهند بود که به طور بالقوه منجر به بیماری بنام پریتونیت می شوند که تهدید کننده زندگی است و نیاز به درمان فوری دارد.
پریتونیت التهاب صفاق است که لایه نازکی از بافت است که شکم رامی پوشاند. پریتونیت بدون درمان می تواند باعث مسمومیت خونی یا سپسیس شود. سپسیس ممکن است منجر به نارسایی اندام شود.
بنابراین افرادی که سوراخ شدگی دستگاه گوارش دارند نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارند. سوراخ شدن روده شایعترین اورژانس جراحی است که در سراسر جهان رخ می دهد.
علل
بسیاری از بیماریهای مختلف می توانند باعث سوراخ شدن دستگاه گوارش شوند، از جمله:
- ولولوس یا انسداد روده که هنگام پیچیدن روده بزرگ اتفاق می افتد.
- سرطان روده بزرگ
- دیورتیکولیت – یک بیماری التهابی است که بر روده بزرگ اثر میکند.
- زخم معده یا روده کوچک
- کولیت ایسکمیک – التهاب روده بزرگ به دلیل فقدان تامین خون کافی
- سنگهای صفراوی
- عفونت کیسه صفرا
- بیماری التهابی روده
- واکنش به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن
- صدمه یا ضربه به شکم، مانند زخم چاقو یا بلع شی تیز
حوادثی در طی اقدامات پزشکی خاص نیز می تواند باعث سوراخ شدن دستگاه گوارش شود اگرچه نادر است. مثالها عبارتند از:
- آندوسکوپی – روشی که از یک دوربین کوچک برای بررسی روده استفاده می کند
- کولونوسکوپی – یک روش پزشکی است که می تواند سرطان روده را تشخیص دهد
علائم
علامت اصلی و اولیه سوراخ شدن دستگاه گوارش درد شدید شکم است. همچنین ممکن است شکم به بیرون برآمده شود یا هنگام لمس سفت باشد.
اگر سوراخ در معده یا روده کوچک فرد باشد شروع درد معمولاً ناگهانی است اما اگر سوراخ در روده بزرگ باشد ممکن است درد به تدریج زیاد شود. در هر صورتدرد پس از شروع احتمالاً ثابت و مداوم است.
ممکن است درد هنگام حرکت فرد یا هنگامی که فشاری روی شکم وارد شود بیشتر شود و اگر دراز بکشد ممکن است کمتر شود.
سایر علائم سوراخ شدن دستگاه گوارش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لرز
- تب
- حالت تهوع
- استفراغ
اگر فردی که دارای سوراخ دستگاه گوارش است پریتونیت کند علائم زیر ممکن است رخ دهد:
- خستگی
- کمتر رفتن به توالت
- تنگی نفس
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
اگر پریتونیت منجر به سپسیس شود فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- افزایش ضربان قلب
- تنفس سریع و پی در پی
- تب
- گیجی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر فردی هر یک از علائم سوراخ شدن دستگاه گوارش یا پریتونیت را تجربه کند سریعاً باید به پزشک مراجعه کند.
بیشتر موارد سوراخ شدن دستگاه گوارش نیاز به درمان اضطراری دارد. اگر فردی دارای علائم بیماری سپسیس باشد این وضعیت بسیار اضطراری است.
تشخیص
برای تشخیص بیماری پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهد:
اشعه ایکس قفسه سینه و شکم. این کار برای بررسی وجود هوا در حفره شکم که نشانه ای از سوراخ شدن دستگاه گوارش است انجام میشود.
سی تی اسکن. به پزشک کمک می کند تا هرگونه سوراخ احتمالی را پیدا کند.
آزمایش خون. این کار ممکن است برای بررسی علائم عفونت و از دست دادن خون انجام شود.
درمان
سوراخ شدن دستگاه گوارش می تواند باعث پریتونیت و سپسیس شود بنابراین مراقبت های اورژانسی ضروری است.
افرادی که دارای سوراخ دستگاه گوارش هستند اغلب نیاز به جراحی اورژانسی دارند.
این کار معمولاً شامل لاپاراتومی تشخیصی است. جراح شکم فرد را باز می کند و هرگونه سوراخ در دستگاه گوارش را ترمیم می کند.
همچنین هر ماده ای از معده، روده کوچک یا روده بزرگ که اکنون در شکم قرار دارد را خارج می کند. این عمل به درمان پریتونیت و جلوگیری از سپسیس کمک می کند.
برای برخی از افراد شاید لازم باشد تا بخشی از روده خارج شود وفرد ممکن است که به کولوستومی یا ایلئوستومی نیاز داشته باشد. این روشها به محتویات روده فرد اجازه می دهد تا در کیسه ای که به شکم آنها متصل است جمع شود.
در موارد نادر سوراخ دستگاه گوارش ممکن است به خودی خود بهبود یابد و نیازی به جراحی نداشته باشد. اگر این اتفاق بیفتد یک دوره درمان آنتی بیوتیکی ممکن است تنها درمان باشد.
اگر فردی به سپسیس مبتلا باشد در اسرع وقت به آنتی بیوتیک داخل وریدی نیاز دارد.
عوارض
عوارض احتمالی سوراخ شدن دستگاه گوارش شامل خونریزی داخلی و سپسیس است. سوراخ شدن دستگاه گوارش همچنین می تواند منجر به آبسه های شکمی یا آسیب دائمی روده شود. حتی ممکن است باعث شود قسمتی از روده از بین برود.
بعضی اوقات ممکن است زخمهای فرد بعد از عمل جراحی بهبود نیابد یا ممکن است عفونت کند. برخی از عوامل روش زندگی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند از جمله سیگار کشیدن، نوشیدن زیاد الکل و چاقی.
همچنین برخی وضعیتها وجود دارند که بهبود زخم را کند میکنند از جمله:
- سوء تغذیه
- دیابت نوع ۲
- هماتوم
- درمان با كورتيكواستروئيد
- داروهای خاص
چشم انداز
سوراخ شدن دستگاه گوارش یک وضعیت جدی و با علل مختلف است که برخی از آنها قابل پیشگیری هستند.
اگر فردی به بیماری منتهی به سوراخ دستگاه گوارش مبتلا شود باید از برنامه درمانی که پزشک توصیه می کند پیروی کند. این کار خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.
مانند هر بیماری دیگری چشم انداز با تشخیص و درمان زودرس بهتر میشود.
اندازه سوراخ و فاصله زمانی تا درمان ممکن است تعیین کند که جراحان چگونه با موفقیت می توانند سوراخ را ترمیم کنند و این به نوبه خود بر بهبودی تأثیر خواهد گذاشت.
