تعریف
لخته‌های خونی (Blood clots)، توده‌هایی ژل مانند از جنس بافت خونی اند. لخته‌های خونی در هنگام بروز جراحات و بریدگی‌ها کمک بسزایی در جلوگیری از خون‌ریزی و بندآوردن جریان رگ خونی می‌کند.
با این حال برخی از لخته‌های خونی در ورید‌ها و بدون دلیل فیزیولوژیکی حضور دارند. همچنین این گونه لخته‌های خونی به‌طور طبیعی حل نمی‌گردند. این موارد نیاز به بررسی‌ها و توجه ویژه پزشکی، به‌خصوص هنگامی که در ریه‌ها و مغز رخ داده باشند، دارند.
لخته‌های خونی هنگامی که پلاکت‌ها (یکی از اجزای شبه سلولی بافت خونی) و برخی از پروتئین‌های پلاسما، ضخیم شده و توده‌های نیمه جامدی پدید می‌آورند ایجاد می‌گردد. این پروسه ممکن است به‌وسیله جراحات ویا درون رگ‌هایی که آسیب خارجی خاصی نیز ندیده‌اند، رخ دهد. این توده‌ها در برخی موارد قابلیت حرکت به سایر نواحی بدن توسط سیستم گردش خونی را دارند. حرکت لخته‌های خونی توانایی آسیب‌زایی شدید را دارد. فاکتور‌ها و شرایطی که عاملی برای تشکیل لخته‌های دردسر ساز خونی می‌گردد، همچنین عارضه‌های مرتبط با این پدیده در لیست نیز مورد اشاره قرار گرفته‌اند:
- سندرم آنتی‌فسفولیپید
- آرتریواسکلرز / آترواسکلرزر
- برخی دارو‌ها از جمله دارو‌های ضدبارداری خوراکی،هورمون‌درمانی و برخی دارو‌های درمان سرطان سینه
- ترومبوز وریدی عمیق (DVT)
- فاکتور ۵ لیدن
- سابقه خانوادگی تشکیل لخته‌های خونی
- آریتمی‌های قلبی
- هیاتال هرنیا
- نارسایی قلبی
- چاقی
- بیماری شریان‌های محیطی
- پلی‌سیتمی ورا
- بارداری
- نشستن‌های طولانی‌مدت و استراحت‌های تخت‌خوابی طولانی‌مدت
- آمبولیسم ریوی ( تشکیل لخته‌های خونی در ریه‌ها)
- استعمال دخانیات
- سکته‌ی مغزی
- جراحی
چه زمان باید به پزشک مراجعه نمود؟
در صورت تجربه موارد زیر تدابیر اورژانسی اتخاذ نمایید:
- سرفه‌های همراه با خون در بزاق
- ضربان قلب بسیار بالا
- سرگیجه و کاهش هوشیاری
- تنفس سخت و دردناک
- احساس درد و تنگی در ناحیه سینه
- درد ارجاعی به ناحیه شانه، بازو و فک
- ضعف و بی‌حسی ناگهانی در ناحیه صورت، بازو و پا‌ها
- مشکلات ناگهانی در تکلم و درک مکالمات اطرافیان (آفازیا)
- تغییرات ناگهانی در دید بینایی
در صورتی که نشانه‌های زیر در نواحی خاصی در پا‌ها و بازو‌هایتان بروز نمود، به پزشک مراجعه نمایید:
- ورم
- قرمزی
- درد
راه‌های درمانی خانگی برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خونی شامل موارد زیر خواهند بود:
- از نشستن‌های طولانی مدت اجتناب کنید: در صورتی که با هواپیما سفر‌های طولانی‌مدت می‌کنید، سعی کنید تا حد امکان در دوره‌های زمانی مشخص در راهرو هواپیما حرکت نمایید.
- جابجایی: در صورتی که به تازگی عمل جراحی داشته‌اید ویا مجبور به استراحت‌های طولانی مدت در تخت‌خواب خود بوده‌اید، در اولین زمان ممکن فعالیت بدنی خود را آغاز نمایید.
- هنگام فعالیت به مقدار کافی مایعات بنوشید: دسیتراتاسیون توانایی ایجاد و گسترش لخته‌های خونی را دارد.
- سبک زندگی خود را تغییر دهید: وزن خود را تا حد لازم و امکان کاهش دهید، سعی در پایین نگاه داشتن فشار شریانی خود داشته باشید و استعمال دخانیات را فراموش کنید. ورزش نیز می‌بایستی جزئی جدایی‌ناپذیر از فعالیت‌های روزانه‌تان باشید.
