آنفولانزای مرغی در اثر نوعی ویروس آنفلوانزا ایجاد می‌شود که به‌ندرت انسان را آلوده می‌کند. بیش از ده‌ها نوع آنفلوانزای مرغی تاکنون شناسایی شده‌اند، که دو سویه از میان آن‌ها اخیراً انسان را نیز آلوده کرده‌اند: H5N1 و H7N9 . درصورت ابتلای انسان به آنفولانزای پرندگان، بیماری می‌تواند کشنده باشد.
شیوع آنفلوانزای مرغی در آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و مناطقی از اروپا بوده‌است. بیشتر افرادی که علائم آنفلوانزای مرغی را بروز داده‌اند، ارتباط نزدیکی با پرندگان مبتلا داشته‌اند. در مواردی معدود، آنفولانزای مرغی از یک فرد به فردی دیگر نیز منتقل شده‌است. از سال ۲۰۱۵ تا کنون فقط موارد پراکنده ابتلای انسانی (اسپورادیک) گزارش شده‌است.
مقامات سلامت و بهداشت نگران هستند که اگر ویروس آنفلوانزای مرغی به شکلی جهش یابد که بتواند راحت‌تر از فردی به فرد دیگر منتقل شود، ممکن است یک شیوع جهانی رخ دهد. محققان برای کمک به محافظت از مردم در برابر آنفولانزای مرغی، برای ساخت واکسن تلاش می‌کنند.
علائم آنفولانزای مرغی
علائم و نشانه‌های آنفلوانزای مرغی بسته به نوع ویروس ممکن است طی دو تا هفت روز بعد از آلوده شدن به ویروس شروع شوند. در بیشتر موارد، علائم شبیه آنفلوانزا معمولی هستند، از جمله:
- سرفه
- تب
- گلودرد
- دردهای عضلانی
- سردرد
- تنگی نفس
برخی از افراد دچار حالت تهوع، استفراغ یا اسهال می‌شوند. در مواردی معدود، التهاب خفیف ملتحمه چشم (کونژکتیویت) تنها نشانه بیماری است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت بروز تب، سرفه و بدن درد فوراً باید به پزشک مراجعه کنید و اگر اخیراً به منطقه‌ای سفر کرده‌اید که آنفولانزای مرغی شیوع دارد، و یا در صورت بازدید از مزارع یا بازارهای روباز، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
علل ابتلا به آنفولانزای مرغی
آنفولانزای مرغی به طور طبیعی مرغ آبی را مبتلا می‌کند و می‌تواند در طیور خانگی مانند مرغ، بوقلمون، اردک و غاز گسترش یابد. این بیماری از طریق تماس با مدفوع پرنده آلوده، ترشحات بینی، دهان یا چشم آن‌ها منتقل می‌شود.
بازارهای روباز، جایی که تخم مرغ و پرندگان در شرایطی شلوغ و غیربهداشتی فروخته می‌شوند، کانون های عفونی هستند و می‌توانند این بیماری را در جامعه‌ای بزرگ‌تر گسترش دهند.
گوشت مرغ یا تخم مرغِ پرندگان آلوده می‌تواند سبب انتقال آنفولانزای شود. در صورتی که گوشت مرغ در دمای داخلی ۱۶۵ درجه فارنهایت (۷۴ درجه سانتی‌گراد) پخته شود، خطری نخواهد داشت. تخم مرغ را نیز باید تا زمانی که زرده و سفیده کاملا سفت شوند، حرارت داد.
عوامل خطر
به نظر می‌رسد بیش‌ترین خطر ابتلا به آنفولانزای مرغی مربوط به تماس با پرندگان بیمار یا سطح آلوده به پرها، بزاق یا دفعیات آن‌ها باشد. الگوی انتقال ویروس در بین انسان‌ها همچنان ناشناخته است. در موارد بسیار اندک، آنفولانزای مرغی از انسانی به انسان دیگری منتقل شده‌است. اما بیش‌ترین عوامل خطر، پرندگان آلوده هستند.
عوارض آنفولانزای پرندگان
مبتلایان به آنفلوانزای مرغی ممکن است دچار عوارض تهدیدکننده زندگی شوند، از جمله:
- ذات الریه (پنومونی)
- التهاب ملتحمه (کونژکتیویت)
- نارسایی تنفسی
- اختلال عملکرد کلیه
- مشکلات قلبی
اگرچه آنفلوانزای مرغی ممکن است موجب مرگ بیش از نیمی از افرادی که به آن آلوده می‌شوند، شود؛ اما تعداد تلفات همچنان پایین است زیرا تعداد معدودی از افراد مبتلا به آنفلوانزای مرغی می‌شوند. کمتر از ۵۰۰ مورد مرگ و میر ناشی از آنفلوانزای مرغی از سال ۱۹۹۷ تاکنون به سازمان بهداشت جهانی (WHO) گزارش شده‌است.
در مقابل، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) تخمین می زند که آنفولانزای فصلی سالانه منجر به مرگ هزاران نفر تنها در ایالات متحده می‌شود.
جلوگیری از آنفلوانزای مرغی
واکسن آنفلوانزای مرغی
سازمان غذا و داروی آمریکا برای جلوگیری از ابتلا به عفونت با یک سویه خاص H5N1 ویروس آنفلوانزای مرغی، یک واکسن را تایید کرده‌است. این واکسن در دسترس عموم نیست، اما در دسترس دولت ایالات متحده است و آن را در صورت شیوع توزیع می‌کند.
این واکسن می‌تواند در اوایل شیوع برای ایجاد مصونیت کوتاه و محدود مورد استفاده قرار گیرد تا تا زمانی که واکسن دیگری – که برای محافظت در برابر همان فرم خاصی از ویروس که شیوع یافته تولید شود. محققان همچنان درحال کار بر روی انواع دیگر واکسن‌های آنفلوانزای مرغی هستند.
توصیه هایی برای مسافران
اگر قصد سفر به مناطق جنوب شرقی آسیا یا هر منطقه دیگری با شیوع آنفولانزای مرغی هستید، این توصیه‌های بهداشت عمومی را رعایت کنید:
از پرندگان و طیور اهلی و خانگی پرهیز کنید. در صورت امکان از مراجعه به مناطق روستایی، مزارع کوچک و بازارهای روباز خودداری کنید.
دست هایتان را بشویید. یکی از ساده‌ترین و بهترین راه‌های جلوگیری از انواع عفونت‌ها است. هنگام مسافرت از یک ماده ضدعفونی‌کننده حاوی الکل که حداقل ۶۰ درصد الکل داشته باشد، استفاده کنید.
واکسن آنفولانزا. قبل از سفر، از پزشک خود در مورد تزریق واکسن آنفولانزا سؤال کنید. واکسن آنفولانزا شما را به طور خاص از آنفولانزای مرغی محافظت نمی‌کند، اما ممکن است به کاهش خطر ابتلای همزمان به عفونت ویروس‌های آنفلوانزای مرغی و انسانی کمک کند.
مصرف گوشت مرغ و تخم مرغ
از آنجا که گرما ویروس‌های مرغی را از بین می‌برد، مصرف مرغ پخته شده، تهدیدکننده سلامتی نیست. البته در صورت آلوده بودن مرغ، بهتر است هنگام استفاده و تهیه گوشت مرغ احتیاطات لازم جهت جلوگیری از ابتلا به سالمونلا یا سایر باکتری های مضر انجام گیرد.
از آلودگی متقابل جلوگیری کنید. برای شستن تخته‌های برش، ظروف و تمام سطوحی که با گوشت طیور خام در تماس هستند از آب گرم و صابون استفاده کنید.
پختن کامل مرغ: بهتر است مرغ را کاملا بپزید و دما به حداقل دمای داخلی ۱۶۵ درجه فارنهایت (۷۴ درجه سانتی‌گراد) برسد.
از مصرف تخم مرغ خام خودداری کنید. از آنجا که پوست تخم مرغ غالباً آلوده به دفعیات پرندگان می‌شوند، از غذاهای حاوی تخم مرغ خام یا نیمه‌پخته خودداری کنید.
تشخیص
تست‌های آزمایشگاهی
با نمونه‌برداری از ترشحات بینی یا گلو می‌توان وجود ویروس آنفولانزای مرغی را اثبات کرد. این نمونه‌ها باید حداکثر تا چند روز اول پس از بروز علائم گرفته شوند.
تست‌های تصویربرداری
اشعه ایکس ممکن است در ارزیابی وضعیت ریه مفید باشد، تا در تعیین تشخیص مناسب و انتخاب بهترین گزینه درمانی باتوجه به علائم و نشانه ها، کمک کند.
درمان
بسیاری از انواع ویروس‌های آنفلوانزا در برابر اثرات دسته‌ای از داروهای ضدویروسی که حاوی آمانتادین و ریمانتادین هستند، مقاوم شده‌اند. مقامات بهداشتی استفاده از اسلتامیویر (تامی‌فلو) یا در صورت عدم امکان استفاده از اسلتامیویر، زانامیویر را توصیه می‌کنند. این داروها باید ظرف دو روز پس از بروز علائم مصرف شوند.
آماده شدن برای نوبت ملاقات با پزشک
اگر احتمال می‌دهید که مبتلا به آنفلوانزای مرغی هستید، باید به پزشک مراجعه کنید. به افراد اطلاع دهید که شما ممکن است آنفولانزا داشته باشید و از آن‌ها بخواهید تا در مواقع ملاقات از ماسک جراحی استفاده کنند. اگر بسیار بیمار هستید، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
تاریخچه کامل علائم. تمام علائمی را که تاکنون تجربه کرده‌اید و مدت زمان آن‌ها را یادداشت کنید.
منابع احتمالی عفونت. حتماً هرگونه مسافرت بین‌المللی را به‌ویژه سفر به مناطقی که شیوع آنفولانزای مرغی وجود دارد را ذکر کنید.
تاریخچه پزشکی. لیستی از اطلاعات اصلی پزشکی خود، از جمله سایر بیماری‌هایی که تحت درمان آن‌ها هستید و هرگونه دارو، ویتامین یا مکملی که در حال حاضر مصرف می‌کنید، تهیه کنید.
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید. سوالات خود را از قبل بنویسید تا بتوانید بیش‌ترین استفاده را از وقت ملاقات خود با پزشک، ببرید.
در مورد آنفلوانزای مرغی، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل‌ترین علائم من چیست؟
- آیا به انجام آزمایش نیاز دارم؟
- بهترین روش درمانی چیست؟ آیا گزینه‌های دیگری نیز وجود دارند؟
- آیا نیاز به مصرف دارو دارم؟
- برای کاهش علائم چه کاری می‌توانم در خانه انجام دهم؟
از پزشک چه انتظاراتی باید داشت
برای تشخیص بیماری، پزشک باید اطلاعات خاصی را در مورد بیماری شما بداند. بهتر است از قبل آماده پاسخگویی به سؤالاتی از قبیل موارد زیر داشته‌باشید:
- چه موقع شروع به احساس بیماری کردید؟
- تب داشتید؟ اگر بله، تا چند درجه بالا رفته‌است؟
- آیا اخیراً با پرندگان ارتباط نزدیکی داشته‌اید؟
- آیا اخیراً به خارج از کشور سفر کرده‌اید؟ اگر بله، کجا رفته‌اید؟
